Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tяrcцmячи Qиya Чumburudze иlя<br />
Иnna Bezиrqanovanыn sюhbяtи.<br />
"MЯN QABИLИYYЯTSИZ<br />
ЧEVИRИLЯRDЯN CИNLЯNИRЯM"<br />
Bu gцnlяrdя TVS bankыn ofиsиndя "Yenи чevиrиlяr"<br />
яdяbи almanaxыnыn 6-cы sayыnыn vя bцtцn nяsиllяrиn<br />
mяишяt romanы Cerom Devиd Selиncerиn "Uчurum<br />
цzяrиndя" romanыnыn Qиya Чumburudzenиn<br />
чevиrиsиndя prezentasиyasы oldu. Bundan baшqa 2<br />
peшяkar yarыш qalиblяrиnиn adlarы яn gяnc чevиrmяnиn<br />
vя 1 шerиn яn yaxшы чevrиsиnиn adlarы elan olundu. 1-cи<br />
qalиb Salome Benиdze, Xatuna Mozaшvиlи vя Ketevan<br />
Todadze oldular. 2-cи qalиb Batu Danelиya, Шalva<br />
Bakuradze, Qиya Чoxadze иdиlяr kи, onlar Иosиf<br />
Brodskиnиn "Beшиk nяьmяsи" шerиnиn чevиrmяnlяrи<br />
иdиlяr. Qalиblяrи "Yenи чevиrиlяr" almanaxыnыn baш<br />
redaktoru yazычы-naшиr Beso Xvedelиdze tяbrиk etdи vя<br />
yarышы Gцrcцstanыn "Mяdяnиyyяt, Arxиtektura<br />
mцhafиsяzи, Иdman Nazиrlиyи"nиn tяшяbbцsц иlя<br />
Gцrcцstan Aчыq Cяmиyyяtи Fondununn kюmяklиyи иlя<br />
elan etdи.<br />
- Яdяbи materиal цzяrиndя ишlяyяrkяn hansы чяtиnlиklяrlя<br />
цzlяшиrsиnиz<br />
- 1989-cu иldя Entonи Bercsиn "Ишя salыnmыш mandarиn"<br />
яsяrиnиn чevиrиsи zamanы problemlяrlя цzlяшdиm - deyиr Qиya<br />
Чumburиdze. Иndи иsя hяr hansы bиr jarqonu baшa<br />
deшmяdиkdя vя sиtuasиyanы aydыnlaшdыra bиlmяdиkdя tez<br />
lцьяtя baxыrsan vя heч bиr sorun olmur. O vaxt "Ишя salыnmыш<br />
mandarиn" яsяrиnиn nя rus dиlиndя чevиrиsи, nя dя lцьяt<br />
var иdи.<br />
- "Uчurum цzяrиndя" 1951-cи иldя ишыq цzц gюrdц. Bu gцn иsя<br />
roman oxucular vя чevиrmяnlяr, hяmчиnиn Sиzиn tяrяfиnиzdяn<br />
kюhnя bиr шey kиmи qяbul edиlmиr<br />
- Яn bюyцk komplиmentи dostumun oьlundan aldыm.Onun<br />
15 yaшы var. Kиtabы mяnиm чevиrиmdя oxuyarkяn dedи: "Bu<br />
иdиot Xoldenя kollecdя qrammatиkanыn gяlяcяk zamanыnы<br />
baшa salmayыblar Nя цчцn o hяmишя keчmишя baxыr Bu<br />
cavan oьlan romanы son sяtrиnя kиmи oxuyub vя orjиnal<br />
kиmи qяbul edиb, baxmayaraq kи, o иngиlиscяnи яla bиlиr.<br />
Чevrиnиn юzgяlяшmяsи problem olmadы vя bu mяnи чox<br />
sevиndиrиr.<br />
- Sиz oxucularы яsяrя yaxыnlaшdыra bиldиnиzmи<br />
- Mяn ona mцяssяr oldum kи, dostumun oьlu da bu<br />
romanы amerиkalы kиmи oxuyur.<br />
- Bu keчmиш epoxa, keчmиш dцшцncя tяrzи иdи<br />
- Sиzя belя gяlиr kи, иnsanlar homo sapиens prиnsиpи иlя<br />
dяyишя bиlиr Fиkrиmcя yox. O,zahиrяn dяyишиr. Keчmишdяn<br />
иsя чox bиldиyиnя gюrя qayыdыr.Uшaqlarыm иndиkи yaшыmdan<br />
10 yaш boyцk kишиlяr kиmи geyиnиrlяr. Mяgяr nяnяlяrиn<br />
sandыqlarыndan kюhnя qadыn paltarlarы чыxarыb иndи yenиdяn<br />
dцzяltmиrlяr<br />
- Demяlи retro anlayышlar yoxdur Amma dиl kи, dяyишиr<br />
- Ekvиvalentи tapmaq lazыmdыr. Яgяr чevиrи vaxtы gяnclиyиm<br />
dюvrцndя ишlяdиlяn sюzlяrdяn иstиfadя etsяm, uшaqlarыm heч<br />
nя baшa dцшmяyяcяk. Ona gюrя dя, mцasиr sюzlяrи tapmaq,<br />
lakиn onun matreala elя yerlяшdиrmяk lazыmdыr kи, bu<br />
hяmиn dюvrцn kontekstиndя qяbul edиlsиn.<br />
- Bu gцn иngиlиs dиlи Xoldenиn "Uчurum цzяrиndя"яsяrиndя<br />
ишlяnяn иngиlиs dиlиnя oxшamыr.<br />
- Qya Яlbяttя, mяsяlяn "Cheese" amerиkanlar цчцn artыq "Qыz"<br />
sюzцnu иfadя etmиr. Bu 60-cы иllяrdя иdи.<br />
umburudze:<br />
- Necя dцшцnцrsцnцz Gцrcцstanda чevrи иши enmяdяn sonra<br />
yцksяlяcяkmи<br />
- Demяk чяtиndиr, sadяcя яvvяllяr чevrиlяr romantиklяшdиrиlиrdи,<br />
2 ton yuxarыdan aparыlыrdы. Buna gюrя dя<br />
Robert Sturua Шekspиrиn яsяrlяrиnя quruluш verяrkяn o<br />
yenя dя aшaьы nюv чevиrи sиfarиш etdи.19-cu яsr чevrиsиnи ишlяtmяk<br />
mцmkцn deyиldи, baxmayaraq kи, o чox яla иdи.<br />
- Selencerиn kюhnя чevиrиsи dя, romantиzиmdяn fяrqlяnmиr<br />
- Otar Чelиdze senzura иlя barышmaьa mяcbur иdи. Lцьяtlя<br />
bиrbaшa kontakt da mцmkцn deyиldи. Чevиrmяn чox шeyи<br />
sadяcя olaraq baшa dцшmцrdц.<br />
- Baxmayaraq kи, gцrcц dиlиnя чevиrи rus dиlиndяn keчиrdи, elя<br />
deyиlmи<br />
- Яlbяttdя, mяsяlяn Nиko Kиasaшvиlи иlk dяfя olaraq Cems<br />
Coysun "Cakomo Goys" hekayяsиnи orjиnaldan gцrcц<br />
dиlиnя чevиrdи. Rus чevиrmяnи yox иdи. Иkиncиsи "Ишя salыnmыш<br />
mandarиn"и чevиrdиm. Bununla da praktиkи olaraq hяr шey<br />
qurtardы. Nя vaxt kи, yaponcadan, чиn vя иsveч dиlяrиndяn<br />
bиrbaшa чevиrиrlяr, mяn buna иnanmыram. Цmumиyyяtlя<br />
mяnи belя чevиrи az qanи edиr. Hяr шey bиrя-bиr olmalыdиr.<br />
Mяsяlяn, heч kяs dedektиvи yaxшы чevиrя bиlmиr. Чevrи dиlи<br />
чox lakonиk, dиnamиk, иncя olmalыdыr<br />
- Sиz detektиv яsяrlяrи чevиrиrsиnиzmи<br />
-Mяn bu иши чox sevиrяm. Mяnя sиfarиш edиrlяr. Sonra иsя<br />
mяnиm чevrиlяrиm mцxtяlиf nяшrlяrdя чap olunur. Ancaq<br />
tяssцf kи, kиmиn чox pulu var, onlar kиtablardan heч nя<br />
anlamыrlar, yaxud da яksиnя. Kичиk daиrя яmяlя gяlиr.<br />
Bцtцn jurnallar hansы kи, mяn юz чevrиlяrиmи чap etdиrиrяm,<br />
3-4 nюmrяdяn sonra malиyyя problemlяrи цzцndяn nяшиrlяrиnи<br />
dayandыrыrlar, Salman Rцшtцnцn "Шeytan<br />
ayяlяrи"romanыnы чevиrmяk иstяdиm. Amma 800 sяhиfяnи<br />
чevиrmяk - bu cяhяnnяm яzabыdыr. O vaxt чevиrяrяm kи,<br />
mяnя yaxшы pul юdяsиnlяr.<br />
- Poezиyanы da чevиrиrsиnиz, elяmи<br />
- Mяnиm dиgяrlяrиndяn fяrqlи olaraq aьlыma gяldи kи,<br />
poezиya чevrиsи mяnиm ишиm deyиl.<br />
- Sиz юz чыxышыnыzda sюylяmишdиnиz; чevиrи иncяsяnяt deyиl,<br />
peшяdиr.<br />
- Иndи tez-tez eшиtmяk mяcburиyyяtиndяsяn:gяnc чevиrmяn.<br />
Sиz nя vaxtsa gяnc dяmиrчи haqda eшиtmиsиnиzmи Яsasяn dя<br />
sюhbяt onun bacarыьыndan deyиl, yaшыndan gedиrsя<br />
Dяmиrчиyя gцclц яzяlя, cяldlиk lazыmdиr kи, gцn яrzиndя 10<br />
saat ишlяsиn. Bu hяlя hamыsы deyиl. Mцtlяq tяcrцbя yыьmaq<br />
lazыmdыr. Чevиrmяnя яlbяttя daha чox oxumaq, sonra иsя<br />
чevиrи ustalыьыnы юyrяnmяk lazыmdыr. Mяn yaxшы gцndяn (aь<br />
gцnя) чevиrmяyя baшlamadыm. Яvvяlcя redaktor oldum,<br />
sonra иsя mяzmunsuz mяtиnlяrdяn яsяbиlяшdиm vя юzцm<br />
чevиrиyя gиrишdиm. Ancaq mяnиm ишиm, peшяm redaktяdиr.<br />
Яvvяlcя kичиk hekayяlяrdяn, sonra иsя formaca boyцk<br />
яsяrlяrdяn baшladыm. Demяlи gяnc чevиrmяn - bu oksuyumoron<br />
"gяnc" vя "чevиrmяn" - tяrs mцtяnasиb<br />
anlayышlardыr. Tяяssuflяr olsun kи, bиzdя чevиrи ustalыьы<br />
krиterиyasы yoxdur. Krиterиya иsя bиrdиr-чevиrи mцtlяq oxunmalыdыr,<br />
ona gюrя kи, tяkrar nяшrя ehtиyac olsun.Vя burada<br />
heч bиr mцkafat kюmяk etmиr.<br />
Ruscadan: Dиvanя Ozan<br />
ў<br />
АЛАТОРАН №8, ОКТЙАБР 2006 137