11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Аzcа fаsиlя vеrdи. Pаlчыьы yоьurа-yоьurа yаtаьыn оrtаsыnа<br />
tяrяf аddыmlаdыq. Qоlumu burахmаmышdы hяlя:<br />
"Bиr dяfя, аrаmыzdа qаlsыn, qачqыnlаrыn vяzиyyяtи иlя<br />
bаьlы Tахtаkюrpцdя mцшаvиrя kечиrиlиrdи. Bаkыdаn dа аdаmlаr<br />
gяlmишdи - Mяrkяzи Kоmиtяdяn, Qачqыnkоmdаn,<br />
Nаzиrlяr Sоvеtиndяn, Kяnd Tяsяrrцfаtы Nаzиrlиyиndяn,<br />
Tоrpаq Kоmиtяsиndяn... Bцtцn kоlхоz sяdrlяrиnи yыьdыlаr.<br />
Mяn dя gеtdиm. Qачqыnlаrыn vяzиyyяtи nеcя оlmаlыdы kи Su<br />
yох, ишыq yох, mяktяb yох, оdun-оcаq yох, оtlаq yох. Bиrcя<br />
аdаmbашыnа 5 mиn mаnаt чюrяkpulu vеrиlиr, vяssяlаm.<br />
Иntяhаsы ишыq еlя шеydи kи, 23 sааt yаnmаsа dа, 1 sааt yаnа<br />
bиlяr. Mяktяbи dя hяftяdя яn аzы bиr gцn ачmаq<br />
mцmkцndцr. Оdun-оcаьы dа bиrtяhяr tаpmаq оlur. Оdu kи,<br />
bu bаrяdя nяsя цmumи bиr шеy dеmяk оlаr. Аmmа fаktиkи<br />
оlаrаq su yохdu, kаnаl bоmbошdu. Bunu dаy dяbbяlяmяk<br />
mцmkцn dеyиl. Цstяlиk vяzиyyяtи rаyоn rяhbяrlиyи dя dяqиq<br />
bиlиr, Bаkыdаn gяlяnlяr dя. Mиnlяrlя mцrаcияt gеdиb юlkяnиn<br />
bцtцn rяhbяr tяшkиlаtlаrыnа. Tяrs kиmи hяmиn иl чохlu tахыl<br />
яkmишиk. Bиzи яmиn еtmишdиlяr kи, su gяlяcяk. Suvаrmа<br />
mюvsцmц bаша чаtыr, su dяrdиndяn tахыl mяhv оlurdu. Bашчы<br />
яvvяlcя Аbаdхеyиr kяndиnиn kоlхоz sяdrиnи hеsаbаtа<br />
чаьыrdы. Bu pеydаsыz, sяnиn kиmи nя vаr оnu sюylяdи. Zаl<br />
dяydи bиrи-bиrиnя. Bашчы nеcя яsяblяшdиsя... Qышqыrdы bunun<br />
цstцnя: "Sаrsаьыn bиrи sаrsаq, иш gюrя bиlmиrsяn, gеt яrиzяnи<br />
yаz!" Иclаs prоtоkоlа dцшцr ахы" - gцlmяk tutdu mаmоьlunu.<br />
Nеcя шаqqаnаq чяkdиsя аz qаldы mцvаzиnяtиnи иtиrиb yыхыlsыn.<br />
Qоlumdаn dаhа bяrk yаpышdы. Ихtиyаrsыz чеvrиlиb оnun<br />
gцlmяkdяn аrtыq yох оlаn gюzlяrиnиn чuхurа burахdыьы<br />
sеyrяk kиrpиklяrиnя bахdыm. Gцlя-gцlя sюhbяtиnя dаvаm<br />
еtdи:<br />
"Sоnrа sюz Аьtяpя kяndиnиn sяdrиnя vеrиldи. О lяtиfяnи<br />
bиlиrsяn Cаnаvаr dеyиr bu аьlы kиmdяn юyrяndиn, tцlkц<br />
dоvшаnы gюstяrиr kи, bu gюzцчыхmышdаn".<br />
"Bиlиrяm".<br />
"Аьtяpя kяndиnиn sяdrи о bиrи yоldашыnыn tаmаm яksиnя<br />
dаnышdы. Ишыq yаnыr, mяktяb ишlяyиr, оdun-оcаq bоldu,<br />
цstяlиk suvаrmа ишlяrи dя bаша чаtыb" - mаmоьlu tяzяdяn<br />
mяnи hюvsяlяdяn чыхаrаn bиr hыrыltыylа uьunub gеtdи.<br />
Hаnnаn-hаnа яllяrиnи bиrи-bиrиnя vurub bяrkdяn dиllяndи:<br />
"Su yохdu yеее, а kиши! Bиr dаmcы bеlя... Hеч аdаmlаr<br />
ичmяyя tаpmыr, Аьtяpя kоlхоzu bцtцn яkиn sаhяlяrиnи<br />
suvаrыb qurtаrыb" - tяzяdяn hыrыltы.<br />
"Bяsdи dя" - mяn dеdиm.<br />
"Bашчы юzц dя чашыb qаldы. Tя<strong>kr</strong>аr sоruшdu: "Suvаrmа<br />
qurtаrыb!". Kоlхоz sяdrи яmиnlиklя "Bяlи" - sюylяdи. Bашчы<br />
bиlmяdи nя dеsиn, kишиyя юz tяшяkkцrцnц bиldиrиb vя yеrdя<br />
qаlаn kоlхоz sяdrlяrиnя nцmunя kиmи gюstяrdи. Nюvbяtи sюz<br />
mяnя vеrиldи".<br />
Mаmоьlu аh чяkdи. Sаnkи bu чяtиn иmtаhаnы иndи burdа<br />
dа vеrяcяkdи. Gцlmяkdяn yашаrаn gюzlяrиnиn nяmиnи<br />
qurulаyа-qurulаyа cиddи gюrkяm аldы:<br />
"Bеlя yеrdя gяrяk чох sаvаdlы dаnышаsаn. Hяttа еlя bиr<br />
dиldя kи, hеч kяs kоn<strong>kr</strong>еt bиr шеy аnlаmаsыn. Mяsяlяn bеlя -<br />
sаlаm hюrmяtlи bашчы, яzиz qоnаqlаr, mцшаvиrя ишtиrаkчыlаrы!<br />
Sоn vахtlаr юlkяmиzdя gеdяn quruculuq ишlяrи rаyоnumuzа,<br />
еlяcя dя rяhbяrlиk еtdиyиm kоlхоzа юz uьurlu tюhfяlяrиnи<br />
vеrиb - Bu yеrdя lаzыmdы kи, юlkя bашчыsыnыn bиr nечя vаcиb<br />
qяrаr vя yа sяrяncаmыnы tаrихи иlя bиrlиkdя yаdа sаlаsаn.<br />
Qаnыnыn аrаsыnа gиrsя, bеlя шеylяr gиrяr. Sоnrа bu qяrаrыn<br />
иcrаsы цчцn gюrцlяn ишlяr vя s. Mяn dя еynяn bеlя еlяdиm.<br />
Dеdиyиm kиmи, ишыqdаn, оtlаqdаn, оdun-оcаqdаn, tяhsиldяn<br />
bиrtяhяr sиvишdиm vя gяlиb чаtdыm яsаs mяsяlяyя. Dяqиq<br />
yаdыmdа dеyиl, suvаrmа bаrяdя tяхmиnяn bеlя bиr cцmlя<br />
ишlяtdиm - suvаrmа иши bцtцn rеspublиkаdа оlduьu kиmи<br />
bиzиm kаlхоzdа dа юz аktuаllыьыnы sахlаyыr vя bu иstиqаmяtdя<br />
rеаl аddыmlаr аtыlmаsыnы lаbцdlяшdиrиr. Bиz dя hюrmяtlи<br />
rаyоn rяhbrlиyиnиn gюstяrишиnя яsаsяn bu yюndя lаzыmlы<br />
аddыmlаrы аtыrыq vя аtmаlыyыq. Bах bеlя! Gюrdцm bашчы<br />
gцlцmsяyиr. Аmmа rяhmяtlиyиn оьlu bаtаqlыqdаn gцl kиmи<br />
чыхdыьыm yеrdя bиr suаllа tя<strong>kr</strong>аrа mяnи иtяlяyиb чаmurun<br />
ичиnя sаldы: "Suvаrmа ишlяrиnи bаша чаtdыrmыsаn" Bu аrtыq<br />
kоn<strong>kr</strong>еt suаl иdи vя bашчы mяndяn kоn<strong>kr</strong>еt cаvаb иstяyиrdи.<br />
Sяn оlsаn yяqиn dеyяrdиn, я kиши, яt аlmыsаn kи, kцftя<br />
иstяyиrsяn"<br />
"Dеyяrdиm".<br />
"Аmmа gюr mяn nя dеdиm - yох, hюrmяtlи bашчы, hяlя<br />
dаvаm еlяyиr. Bundаn sоnrа "чаlышыn yеkunlашdыrыn" dеyиb<br />
mяnи vяzиyyяtdяn чыхаrа bиlяrdи. Аmmа dаhа bиr<br />
gюzlяnиlmяz suаl vеrdи: "Nиyя qurtаrmаmыsаn!" Иndи fиkиrlяшиrяm<br />
kи, mяnnяn mыrt tuturmuш kиши. Yа dа аьlыmы,<br />
sиyаsяtиmи yохlаyыrmыш. Nиyя qurtаrmаmыsаn Ujе bu yеrdя<br />
gяrяk Frиdrих Еngеls оlаsаn. Dеdиm, bаьышlаyыn cяnаb bашчы<br />
tехnиkаmыzdа bиr аz nаsаzlыq vаr, sюz vеrиrяm kи, yахыn gцnlяrdя<br />
bu prоblеmи аrаdаn qаldыrаcаm".<br />
"Иnаnыrаm" - dеdи - "Kеч яylяш"<br />
Mцшаvиrяdяn sоnrа hаmы gюzlяyиrdи kи, Аbаdхеyиrиn<br />
kоlхоz sяdrиnиn fаtиhяsи охunаcаq. Аmmа bашчы оnun<br />
яrиzяsиnи cыrыb-аtdы. Dеdи gеt ишlя, bиr аz tяcrцbя tоplа.<br />
Яvяzиndя Аьtяpя kоlхоzunun sяdrиnи qulаqlаyыb аtdы<br />
bаyыrа. Dеyиr чаьыrыb yаnыnа, dеyиb kи, hаnsы su иlя suvаrmыsаn<br />
tахыlыnы Kоlхоz sяdrи utаndыьыndаn qыpqыrmыzы<br />
qыzаrыb, bашыnы ашаьы sаlыb. Bашчы dеyиb kи, sяn nя hяyаsыz<br />
аdаmsаn Cыndыr bиr mюhцrdяn юtrц аdаm dа о sиfяtя dцшяrmи<br />
Hяя… Yахшы аdаmdы bиzиm bашчы, ишиn yюnцnц-yюntяmиnи<br />
bиlяndи. Bаkыdа dа bюyцk hюrmяtи vаr. Sяn юl,<br />
mцшаvиrяyя gяlяn аdаmlаrы hеч аdаm yеrиnя qоymurdu.<br />
Qоnаqlыьы dа, qаlmаq mяsяlяsиnи dя Аьcаbяdи Иcrа<br />
Hаkиmиyyяtиnиn bоynunа qоydu".<br />
Mаmоьlu sюzцnц qurtаrыb dяrиndяn аh чяkdи:<br />
"Hяя, dаyоьlu, dцnyаnыn bеlя-bеlя ишlяrи оlur" - sоnrа<br />
bашыnы qаldыrmаdаn яlаvя еlяdи - "Ахшаm kюk bиr чяpиш kяsmишяm,<br />
gеdяk uшаqlаrа qоvurtdurum, tоqqаmыzыn аltыnы<br />
bяrkиdяk. Ичmяk иstяmиrsяn".<br />
***<br />
Yеmяkdяn sоnrа qаlхыb yаtаьыn оrtаsыndа kяndчиlяrиmlя<br />
gаp еdиrdиm. Bиrdяn mяktяb dиrеktоrunun mцаvиnи<br />
uzаqdаn mяnя яl еlяdи. Yахыnlашdыm. Mаmоьlu dа hаrdаnsа<br />
pеydа оldu. Mцаvиn mаmоьlunа bаха-bаха яlиndяkи<br />
яmrи mяnя uzаtdы:<br />
"Tяbrиk еdиrяm. 16 sааt dяrs dцzяltdиk sяnя. Аdяtяn<br />
tяzя gяlяnlяrя 12 sааtdаn аrtыq vеrиlmиr. Аmmа dаy sяn<br />
юzцmцzцnkцsяn" - sаrы vя yаrычцrцk dишlяr юlц bиr tяbяssцm<br />
yаrаtdы mцяllиmиn sиfяtиndя. Mаmоьlu dа иrишdи vя яlиmdяkи<br />
яmrи аlыb dиqqяtlя gюzdяn kечиrdи:<br />
"Аllаh хеyиr vеrsиn!"<br />
Gцnяш аrtыq qцrubа яyиlmишdи. Hаrdаnsа buzоv<br />
mяlяmяsи ешиdиldи. Tяbияtиn sоzаlmаqdа оlаn ишыьы pаlчыq<br />
dахmаlаrdаn иbаrяt bu шяhrиstаnы dаhа dа hцznlц gюstяrиrdи.<br />
56<br />
АЛАТОРАН № 12, ЙАНВАР 2008