14.02.2015 Views

11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd

11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd

11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Йазычы Агшинля Нярмин Камалын сющбяти:<br />

- Nяrmиn xanыm, bugцnkц gяnc yazarlarыn fяrqlи<br />

cяhяtlяrиndяn bиrи odur kи, uшaqlыьы иmperиya dюvrцnя, gяnclиyи<br />

mиllи mцstяqиllиk dюvrцnя dцшцb vя allah bиlиr qocalыьы<br />

hansы dюvrя dцшяcяk. Sяncя, taleyиn bu hяftяbecяrlиyи<br />

onlarыn yaradыcыlыqlarыnda da юzцnц gюstяrиrmи<br />

- Eynи taleyи ruslar, gцrcцlяr, ermяnиlяr vя s. mиllяtlяrdяn<br />

olan yцzlяrlя yaradыcы gяnc dя yaшayыr. Bиzиm<br />

hamыmыzыn цzяrиndя dюvrцn zorakыlыьы var. Uшaqlыьыmыzda<br />

яn чox eшиtdиyиmиz beш sюzdяn иkиsи "oyuncaq" vя<br />

"naьыl"dыrsa, qalan цчц "чюrяk nюvbяsи", "mцharиbя",<br />

"keчиd dюvrц"dцr. Unиkal dюvr yaшamышыq, belя шeylяrи postmodern<br />

estetиka qяdяr heч nя иfadя etmяyя qadиr deyиl.<br />

Ancaq ruslar bunu юz yaradыcыlыqlarыnda bиzdяn yaxшы<br />

tяqdиm edя bиlиblяr. Bиzиm gяnc yazarlar mиllи mцstяqиl<br />

dюvlяtи daha чox tanыyыrlar, nяиnkи ondan яvvяlkи Sovet<br />

quruluшunu. Hяmиn dюvrц sevяrяk иncяlяmяyя deyиl,<br />

ancaq "kolxoz" obrazыyla цmumиlяшdиrиb яlя salmaьa, qaralamaьa<br />

meyllиdиrlяr. Bu dюvrц yazmaqla mиlyonlarla<br />

oxucu qazanmыш, mюvzularы, kolorиtи иlя bиzя doьma olan<br />

Pelevиnиn, Yerofeyevиn чиn, hяtta koreya dиlиnя чevrиlmяsи<br />

kиmи faktlar gюz qabaьыndadыr. Reallыqla baьlыlыьы olmayan<br />

иrfanи mюvzulardan, dцnyada чoxdan hяll olunmuш mцcяrrяd<br />

qadыn - kиши mцnasиbяtlяrиndяnsя, belя иctиmaи real<br />

mюvzularы yaradыcыlыьыmыza yansыtsaq, Яdяbиyyat Иlahяsиnя<br />

dя xoш gedяr.<br />

- Sяncя, bиzиm nяsl юzцnцn bюyцk yazычыlarыnы yetишdиrя<br />

bиlяcяkmи<br />

- "<strong>Alatoran</strong>" яtrafыnda toplanmыш bиr чox yazarlar artыq<br />

Azяrbaycan цчцn bюyцk yazычыdыrlar. Bюyцk yazычы termиnи<br />

bиz vя baшqalarы цчцn fяrqlи mяnalar daшыdыьыndan яvvяlcя<br />

bu termиnи dяqиqlяшdиrяk. Azяrbaycanda bu gцn<br />

яksяrиyyяtиn fи<strong>kr</strong>иncя, bюyцk yazычы - kabиnet yazычыsыdыr,<br />

baшqa sюzlя, o, hяr gцn sadя иnsanlarla sadя kafelяrdя borш<br />

ичяn deyиl, onun яlчatmaz obrazы yaradыlыb, o, яsяrlяrиndяn<br />

чox PR-ы vя sиmulyatиv obrazыyla oxucularыn gюzlяrиnи<br />

qamaшdыrыr. "<strong>Alatoran</strong>" яtrafыnda toplanmыш yazarlarыn иsя<br />

gцndяlиk hяyatы sadя иnsanlarыn arasыnda keчиr, bu<br />

yazarlarыn ayaqqabыlarыnы tяzяlиkdяn kюhnяlяnя qяdяr<br />

oxucular hяr gцn gюrцr. Populyar иnsan psиxologиyasыna<br />

gюrя, bюyцk yazычы hardasa uzaqlarda olmalыdыr, mяnиmlя<br />

bиr qabdan yemяk yeyяn kяs ola bиlmяz. Halbukи, яsl<br />

bюyцk yazычыlar burada - zиrzяmиdяdиr. …XX яsrdя иkи tиp<br />

- kцtlяvи vя elиtar romanlar olub. Sadя tarиxчяlяr, mяишяt<br />

tяfяrrцatlarы, sиmasыz surяtlяrlя bяzяnmиш, dцnyanыn<br />

daxиlиnя nцfuz etmяdяn yalnыz zahиrи, hadиsяlи tяrяfиndяn<br />

bяhs edяnlяr kцtlяvи roman vя daxиlи, hermetиk dцnyanыn<br />

aчыlmasыna yюnяlяn, "яdяbиyyatшяkиllи abstrakt dцnya modelи"<br />

чяkяnlяr "elиtar" romanlardыr. Hяlя vaxtиlя Merdokun<br />

sиmasыnda яdяbиyyatшцnaslыq bu qяnaяtя gяlиb kи, bu иkи<br />

varиantыn sиntezи zяrurиdиr. Merdokun pafosu postmodern<br />

tяcrцbяnиn vacиb problemlяrиndяn olan иkи qцtb tяbяqя<br />

arasыnda sяrhяdlяrиn sиlиnmяsиnя, yaxud - "ortaq<br />

mяdяnиyyяt"я (mиdculture) чaьыrыr. "<strong>Alatoran</strong>" яtrafыnda<br />

toplanmыш yazычыlarыn uьuru onlarыn bu yolda - sиntez<br />

romanlar yolunda olmalarы, dцzяnи xaosun, dцz xяttи<br />

rиzomatиk labиrиntиn, monoton dиskursu plцralиzmиn, aьqaranы<br />

rяngarяnglиyиn, kцtlяvи-elиtarы - sиntezиn ayaьыna<br />

vermяlяrиdыr. Яvvяllяr Azяrbaycan яdяbиyyatыnda belя<br />

tяcrцbя olmayыb. Bиzиm nяsl иlk dяfя Azяrbaycan sюz<br />

sяnяtиnя xaos иmkanы bяxш edиb. Mяtnи dцzцm, struktur,<br />

sяlиqяlи xяttatlыq kиmи gюrяnlяrиn яksиnя, bиzиm nяslиn<br />

mяtnlяrи dцnyanыn xaotиk mяnzяrяsиnи иfadя etmяyя<br />

yюnяlиb. Azяrbaycanda иnsanlar xaos sюzцndяn qorxurlar.<br />

Bu yerdя mяn susum, qoy postsovet pиanoчusu, bяstяkar<br />

S.Kurexиn danышsыn. O, "Яgяr sиz romantиksиzsя, faшиstsиz"<br />

mцsahиbяsиndя ("Elementlяr" jurnalы, N8) deyиr: "Xaos -<br />

qanunauyьun hadиsяdиr, o, mцяyyяn mяqamlarda<br />

zяrurиdиr. Bu baxыmdan, Postmodernиzm xaos hazыrlamaqdыr.<br />

Postmodern xaos - mцxtяlиf sahяlяrя aиd olan<br />

шeylяrиn vahиd mяdяnи mяkanыdыr." Bиzdяn яvvяlkи nяsllяrиn<br />

dиlи nиzamlы dиldиr, nиzamlы dиl иsя dualиstdиr, xaosun<br />

иsя цstцnlцyц onda dualиzmlяrиn olmamasыdыr. Иnternetdяn<br />

иstиfadя edяn hяr kяs onun xaosmos olduьunu vя buna<br />

gюrя seчиmи юzцmцzdяn asыlы olan иmkanlar selи tяqdиm<br />

etdиyиnи bиlиr. Postmodernиzm dцnyanы иzah edяrkяn tam<br />

иdeyasыndan, иerarxиk strukturdan, mяrkяzиlиkdяn vя<br />

dцnyanыn harmonиk dцzцmцndяn иmtиna edиr: "bиz xцsusи<br />

юlчцlяrsиz, baшlanьыc koordиnatlarsыz dцnyada, daьыnыq<br />

hadиsяlяrиn arasыnda yaшayыrыq" (M.Fuko). J.Dюlюz vя<br />

F.Qatarи иsя yazыrlar: "Bиz hиssяlяrя bюlцnmцш obyektlяr,<br />

kяrpиclяr vя onlarыn daьыntыlarы яsrиndя yaшayыrыq... Bиz<br />

daha яzяlи tamlыьa, yaxud bиzи gяlяcяkdя gюzlяyяn yekun<br />

totallыьa иnanmыrыq". Buradan иrяlи gяlяrяk, postmodern<br />

яdяbиyyatda - X.L.Borxesиn "Daьыntыlar чevrяsиndя"<br />

яsяrиndяn tutmuш J.Derrиdanыn "Avtoportret vя dиgяr<br />

xarabalar" яsяrиnя qяdяr - "xaraba" metaforasы genиш<br />

yayыlыb. Bu mяnada bиz xarabalыq yazычыlarыyыq. Bиzиm mяslиn<br />

yazarlarыnыn heч bиrиsи яnяnяvи Azяrbaycan яdяbиyyatыnыn<br />

epиqonu deyиl. Bюyцk yazычы иfadяsиnи dцnya xяrиtяsи<br />

цzяrиndя dayanaraq bиzиm nяsldяn olan yazычы vя шaиrlяr<br />

цчцn ишlяtmяkdяn юtrц иsя, tяrcцmячиlяr иш gюrmяlиdиrlяr.<br />

- Sovet Azяrbaycanы dюvrцndяn mиras qalmыш<br />

яdяbиyyatla necя rяftar etmяlиyиk, xцsusяn 60-cыlarиn yaratdиьи<br />

romantиk яdяbиyyatla<br />

- Yuxarыda harda qalmышdыq Orda qalmышdыq kи, bиz<br />

xaraba yazычыlarыyыq. Bцtцn юzцmцzdяn яvvяlkи<br />

mяdяnиyyяtиn, mяtnlяrиn xarabalыqlarы цzяrиndя gяzиrиk.<br />

Bu xarabalыqlarda 60-cыlarыn romantиk яdяbиyyatы da var.<br />

Onlarыn иdeallarы, romantk ah-nalяlяrи иnsana yaшamaqda<br />

kюmяk etmяk яvяzиnя mane olublar. Bu gцn иnsanlarыn<br />

bяdии kиtablardan иyrяnmяlяrиndя o яdяbиyyatыn bюyцk<br />

xиdmяtи olub. Иndи onlar olduqlarы kиmи heч kяsя lazыm<br />

olmadыьыndan adыna xaraba deyиrиk. O яsяrlяr qandallы vя<br />

zorla hиcablanmыш яsяrlяrdиr. Bиz onlarыn sцnи strukturunu,<br />

qandalыnы, hиcabыnы aчыb hяmиn mяtnlяrи azadlыьa чыxarmalы,<br />

onlarы yenиdяn - aчыq mяtn estetиkasы иlя yazmalыyыq.<br />

Xarabalыqdakы daшlarы yenиdяn emal etmяk, yenи forma<br />

vermяk gяrяkdиr.<br />

АЛАТОРАН № 12, ЙАНВАР 2008 5

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!