11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hяmsюhbяtиm xиyabandakы skameykalardan bиrиndя<br />
oturub nяfяs dяrmяyи tяklиf etdи vя bиz oturandan <strong>son</strong>ra o,<br />
portfelиndяn qяzet чыxardыb dedи; belя suallarы vermяmяk<br />
цчцn hяrdяn-bиr gцndяlиk mяtbuatы vяrяqlяmяk pиs olmaz.<br />
Vя o mяnиm иndиyя qяdяr bиr dяfя dя gюrmяdиyиm "Tarиx<br />
bu gцn" qяzetиnиn tяzя sayыnda 9-cu sяhиfяnи aчaraq, oxumaьы<br />
tюvsиyя etdи. Orada belя yazыlmышdы:<br />
"Яslиndя иsя sюz sahиbи Mяclиs яhlиnя Naиbцssяltяnяnиn<br />
rяyиnи belя чatdыrmaьa baшlamышdы: "Xanlar! Sultanlar!<br />
Kяndxudalar! Valиlяr, aьalar, ermяnи xяlиfяlяrи! Sиz Иranыn<br />
hяr tяrяfиndяn buraya gяlиbsиnиz. Qulaq asыn! Bюyцk xanыn<br />
яmrиnи eшиdиn. Bюyцk xan buyurur: иndи kи sиz elя qяrara<br />
gяlиbsиnиz qoymayasыnыz mяn иstиrahяtlя mяшьul olam,<br />
hamыnыz яlиnиzи mяnиm bayraьыma tяrяf uzadыbsыnыz, mяn<br />
dя цч шяrtlя sиzиn rяyиnиzи qяbul edиrяm".<br />
Шяrtlяrиn иkиsиnя яsasяn bundan <strong>son</strong>ra Mяclиs яhlиndяn,<br />
elяcя dя bцtцn Иrandan, heч kиm, heч zaman sцlalя<br />
davamчыlarыnыn padшahlыьыna tяrяfdar чыxmamalы, yalnыz<br />
Naиbцssяltяnяnиn vя onun юvladlarыnыn padшahlыьыnы qяbul<br />
edиb, onlara иtaяt gюstяrmяlи иdи. Bunun mцqabиlиndя<br />
padшah sцlalя davamчыlarыnыn hяyatыna яvvяlkиtяk zяmanяt<br />
vermяlи, onlarыn mal-mцlkцnя dяyиb-toxunmamalы vя<br />
Mяclиs яhlиnиn sяdaqяtиnи hяmишя qиymяtlяndиrmяlи иdи.<br />
Цчцncц шяrt padшahlыqdan da aьыr vя cиddи иdи.<br />
Naиbцssяltяnя tяlяb edиrdи kи, Иran xalqы da bцtцn<br />
dцnyanыn mцsяlmanlarы kиmи шияlиkdяn яl чяkиb, sцnnи<br />
tяrиqяtчиlиyиnя daxиl olsun. Bu шяrtlя яlaqяdar<br />
Naиbцssяltяnя юzц Mяclиslя danышdы. Dedи: "Hяzrяtи<br />
Mяhяmmяd (s) peyьяmbяr zamanыnda dюrd xяlиfя bиrbиrиnиn<br />
ardыnca xиlafяtdя oturdular. Hиnd, Rum vя<br />
Tцrkцstan onlarыn xиlafяtиnя иnanыrdы. Иranda da яvvяllяr o<br />
mяzhяbя иnanыrdыlar. Шah Иsmayыl Sяfяvи sцnnи mяzhяbиnи<br />
qaranlыqda qoyub, шия mяzhяbиnя rяvac verdи, bundan<br />
яlavя, o bиrи xяlиfяlяrи lяnяtlяmяyи ortaya atdы. Иran torpaьыnы<br />
qana чalxadы... Nя qяdяr kи, bu bиabыrчыlыq davam<br />
edиr, mцsяlmanlar arasыndan fиtnя-fяsad яskиk olmayacaq.<br />
Яgяr Иran яhalиsи mяnиm padшahlыьыmы, юlkяnиn rahatlыьыnы<br />
иstяyиrsя, bиzиm babalarыmыzыn яqиdяsиnя mцxalиf olan<br />
mяzhяbя yox, sцnnи mяzhяbиnя иtaяt etsиn".<br />
Sцnnи-шияlиklя baьlы hяmsюhbяtиm tяяssцflяndи vя<br />
baшыnы yellяdи. Dedи: "O qatar чoxdan gedиb, bяlkя dя yolu<br />
yarы elяyиb artыq". O, dцnyanы иdarя edяn bяzи qцvvяlяrиn<br />
cahиllиyиnя acыdы. Dedи kи, onlar hяlя dя mцsяlman<br />
dцnyasыnы zяlиl etmяk цчцn sцnnи-шия qarшыdurmasыndan<br />
иstиfadя etmяyя чalышыrlar: halbukи, nиyyяt юzц-юzlцyцndя<br />
naqиs, yaramaz vя шeytanиdиr. O dedи kи, dцnyanыn vя<br />
bяшяrиyyяtиn quruluшunda formal mяntиqиn qanunlarыna<br />
tabeчиlиklя yaшamaьa qadиr nя varsa, hamыsыnda иkиqцtblцk<br />
var: o cцmlяdяn, bцtцn dиnlяrdя olduьu kиmи, mцsяlmanчыlыqda<br />
da mюvcud olan чoxmяzhяblиk vя mцxalиflиk<br />
daьыntыya, reqresя yox, иnkишafa vя tяrяqqиyя xиdmяt etmяk<br />
цчцn yaradыlыb. Чцnkи zиddиyyяt hяr cцr hяrяkяtиn,<br />
иnkишafыn, eynи zamanda dяyишиklиyиn vя yenи keyfиyyяtя<br />
keчиdиn daxиlи mяnbяyиdиr. Bu, dцnyanыn perpettummobиlиdиr.<br />
Яks tяqdиrdя, Nadиrиn Иranыn шия mяzhяbиndяn<br />
иmtиna etmяsи barяdя Muьan Mяclиsиndяn Иstanbula<br />
gюndяrdиyи mяktub alи ruhanиyyяt mяrkяzиndя qяbul<br />
edиlяrяk, bцtцn Иranda tяшяkkцl tapardы. Bu иsя yer цzцndя<br />
heч kиmиn - nя Nadиrиn, nя dя dиgяr padшahlarыn<br />
qцdrяtиndя иdи.<br />
Muьan Mяclиsиndя mяnи юzцnя cяlb edяn dиgяr bиr<br />
mяsяlя шeyxцlиslam Mиrzя Яbdцl Hяsяnиn boьularaq qяtlя<br />
yetиrиlmяsи иdи. Doьrudanmы o, Nadиr шaha mцracияtиndя,<br />
pyesdя olduьu kиmи demишdи: "Sяn Иranыn torpaьыnы bюyцtdцn,<br />
sяrvяtиnи artыrdыn, ancaq bununla юlkя abad, hяyat<br />
fиravan, иnsanlar xoшbяxt olmadы!" Naиbцssяltяnяnиn Иran<br />
padшahlыьыnda sцlalя damarыnы bиrdяfяlиk kяsmяsи onun<br />
Hиndиstanы fяth etmяsи qяdяr яzяmяtlи bиr иш иdи. Bu yerdя<br />
hяmsюhbяtиm mяnиm цzцmя чox bюyцk dиqqяt vя maraqla<br />
baxdы. Gюrцndцyц kиmи, onun belя dиqqяtlя baxmaьa heч<br />
bиr ehtиyacы yox иdи: 260 иl bundan яvvяl юldцrцlmцш Nadиr<br />
шahla bu gцn dя gюrцшmяk иmkanы olan adamыn kиmиnsя<br />
цzцnя hansыsa maraqla baxmaьыna nя hacяt! Nяhayяt,<br />
gцlцmsцnяrяk o belя dedи: "Mяn sяnиn sцlalя barяdя nя<br />
fиkиrlяшdиyиnи bиlиrяm. Ancaq иkи yцz yetmиш иl яrzиndя bu<br />
dцшцncяnиn иnsan цzцndяkи иfadяsиnиn zяrrя qяdяr dя<br />
dяyишmяdиyи иndи mяnиm цчцn чox maraqlыdыr."<br />
Hяmsюhbяtиm bu иfadяnиn юzцnяmяxsusluьunu mяnя иzah<br />
etmяdи. Dedи kи, bu чox чяtиn иzah olunan bиr mяsяlяdиr.<br />
Ancaq, яvяzиndя, o mяnя шeyxцlиslamыn юz чadыrыnda<br />
boьulmasы яhvalatыnы danышdы.<br />
O bunu mяnя belя danышыdы. Cяlladlar ичяrи keчиb,<br />
Naиbцssяltяnяnиn яmrиnи elan edяndя, шeyxцlиslamыn aь<br />
saqqalыnda bиr tцk dя tяrpяnmяdи. O, яlиndяkи qяlяmи yerя<br />
qoyub, mцrяkkяb qutusunun aьzыnы baьladы vя bюyцk dяrи<br />
qatыnыn ичиndя aчыlmыш kиtaba yazdыqlarыnы bиr dя gюzdяn<br />
keчиrяndяn <strong>son</strong>ra, nяhayяt, baшыnы qaldыraraq, юzцnц юlцmя<br />
hazыrlamaq цчцn cяlladlarыn nиsbяtяn yaшlыsыndan mюhlяt<br />
иstяdи. Cяlladlar юz aralarыnda baxышdыlar, bиr rцkяt namazlыq<br />
vaxt ayrыldыьыnы dedиlяr vя mцtяkkяlяrи чяkиb, чadыrыn<br />
gиrишиnя yaxыn yerdя яylяшdиlяr. Cяlladlardan bиrи sankи<br />
bekarчыlыq цzцndяn, яlиndяkи чeчяlя barmaqdan da nazиk<br />
иpяk юrkяn qыrыьыnы oynatmaьa baшladы. "Onu hяlяlиk<br />
gиzlяt, oьul, - namaza durmaq иstяyяn шeyxцlиslam yumшaq<br />
tяrzdя xahиш elяdи vя цzц qиblяyя dayanыb xeylи pычыldayandan<br />
<strong>son</strong>ra dedи: - Namazыmы, mцmkцn olsa, deyяrsиnиz,<br />
axund Яlяsgяr qыlar. Mяnя иsя иcazя verиn elя-belя, sakиt<br />
oturub bиr azca fиkиrlяшиm, olub-keчяnlяrdяn bяzиlяrиnи<br />
xatыrlayыm". Cяlladlar dиnmяzcя razыlaшdыlar.<br />
Onlar цz-цzя oturmuшdular: иkи cяllad - bиrи nиsbяtяn<br />
yaшlы, tяcrцbяlи, Kиrmanda barmaьы иlя gюz tюkяndя<br />
tяpяdяn-dыrnaьa qяdяr qana bulaшmыш mazandaranlы<br />
heyvяrя, o bиrи bu sяnяtиn sиrlяrиnи yenиcя юyrяnmяyя<br />
baшlamыш tяbrиzlи dяllal Яlиnиn oьlu vя bцtцn Иranыn<br />
шeyxцlиslamы Яbdцl Hяsяn - yetmиши yenиcя haqlamыш dиn<br />
АЛАТОРАН № 12, ЙАНВАР 2008 37