11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Avropa teatr mяktяblяrиndяn bиrиnиn kцncцndя mяnи<br />
tяlxяk yox, facия janrыnda ишlяyяn aktyor kиmи<br />
yetишdиrиrdиlяr. Иndи xatыrlayыram kи, bиr vaxt mяn facия<br />
ampluamы da belяcя, bugцnkц kиmи, qяflяtяn bцkцb rejиssora<br />
qaytardыm. Dedиm: "Oynamayacaьam mяn Mиrzя<br />
Яbdцl Hяsяnи!" Dedи: "Nюшцn, qяrdeшиm" O юzц dя bиlиrdи<br />
kи, "Nadиr шah"ыn bцtцn obrazlarы karиkaturadыr. Ancaq<br />
Kюhnя teatrыn aktyorlarы цчцn "Nadиr шah"dan <strong>son</strong>ra aчыlan<br />
yol qяtиyyяn karиkatura deyиldи.<br />
Nadиr шah bиzиm babalarыmыzыn vяtяnиnиn qцdrяtlи<br />
padшahы olub. Gюrяsяn, nяyя gюrя mцяllиf Hиndиstanы fяth<br />
etmиш цч bюyцk иmperatordan bиrиnи - юz babasыnы - o gцnя<br />
salmышdы Mяn sяfeh dя gцnц-gцnя sata-sata onun eybяcяrlиyиnя<br />
zцy tutmaqla mяшьul olmuшdum. Vaxt olmuшdu kи,<br />
bununla hяtta юyцnmцшdцm dя: "Sяn Иranыn torpaьыnы<br />
bюyцtdцn, sяrvяtиnи artыrdыn, ancaq bununla юlkя abad,<br />
hяyat fиravan, иnsanlar xoшbяxt olmadы!" Sюz verиrdиk kи,<br />
Nadиr шahыn xoшbяxt elяyя bиlmяdиyи иnsanlarы bиz, kommunиzmdя,<br />
xoшbяxt edяcяyиk; hяyat sцbut etdи kи, yalan<br />
danышыrmышыq.<br />
Ancaq bцtцn formal vя dюvrи uьurlarыna baxmayaraq,<br />
шeyxцlиslam Mиrzя Яbdцl Hяsяnи oynadыьыm o mюvsцmlяrиn<br />
mяnиm цчцn чox qara keчяn anlarы da oldu. Tamaшa<br />
gцnlяrи юzцmц hяddяn artыq narahat hиss etmяyя<br />
baшlamышdыm. Sankи kиmsя parterdяkи yerиndяn sычrayыb,<br />
mяnи иfшa edяcяkdи. Nиfrяt dolu o qышqыrtыnы gюzlяdиyиm<br />
anlar mяnиm цчцn чox aьыr keчиrdи. Bяzяn elementar mяtn<br />
parчalarы yadыmdan чыxыrdы. Ancaq o bиrcя sюzц qышqыracaq<br />
vиcdansыz kиm иdиsя, gяlиb чыxmaq bиlmиrdи. Sonra namяlum<br />
иntиzarda keчиrdиyиm o anlardan bиrи qяtиyyяn<br />
gюzlяmяdиyиm halda mяnи Muьan чюlцnя aparыb чыxardы:<br />
mяn bиrdяn-bиrя юz ичиmdя Nadиr шahыn Mяzhяb Mяclиsи<br />
чaьыrdыьы doьma dцzяngahlarы nяsя baшqa gюzlя gюrmяyя<br />
dяhшяtlи ehtиyac duymuшdum vя hяr шeyи kяnara qoyub, иstи<br />
yay gecяlяrиnиn bиrиndя qatarla yola чыxmышdыm.<br />
Tяlxяklиk шeyxцlиslamы o cцr oynamaqdan mиn dяfя<br />
yaxшыdыr. Uшaqlarnan ишlяyиrsяn, yalan danышanda da naьыl<br />
janrыnda danышыrsan. Ona gюrя dя ичяrиdяn qыzarыb xяcalяt<br />
чяkmиrsяn. Uшaqlar иsя sяnиn hяr sюzцnя цrяkdяn иnanыr vя<br />
bu teatr akkordlarыnы bцtцn hяyatlarы boyu юzlяrиlя xoш<br />
xatиrя kиmи gяzdиrиrlяr. Bиzиm uшaqlыьыmыzыn Шaxta babasы<br />
olmamышdы: bиzиm sцnnяt toyumuzda araq ичиlmяmишdи,<br />
axmaq-axmaq mahnыlar da oxunmamышdы; dana bozbaшыnы<br />
yeyиb salavat чevиrmишdиlяr vя "шapp!" - цlgцclя vurmuшdular.<br />
Яvvяllяr, baшыboш vaxtlarыmda... (Baьышlayыn, bиzиm<br />
чoxumuz xцlya vя иllцzиyalardan иbarяt o cцr bиr dюvr yaшamalы<br />
oluruq). Яvvяllяr mяnя elя gяlиrdи kи, mяnиm hяyatыmыn<br />
uшaqlыq dиvarыnda hяmиn Шaxta baba hяdиyyяlяrиnиn<br />
vя ичиlmяmиш araq butulkalarыnыn yerи hяlя dя boшdur.<br />
Ancaq <strong>son</strong>ra gюrdцm kи, o dиvarda tamam baшqa kяrpиclяr<br />
чatышmыr vя hяrdяn o boш yerlяrdяn kцlяk ичяrи soxulub<br />
tozanaq qaldыrыr. "Ич gяrяk germetиk olsun, yoxsa adam<br />
uчa bиlmяz", - bunu da Яmиrhцseyn bяy deyиrdи.<br />
Hяmиn gцn mяn Muьan чюlц иlя bяlkя dя qыrx<br />
kиlometrя yaxыn pиyada yol getmишdиm. Stansиyadan ишыqgюzlцkяn<br />
чыxsam da, чюlцn vя yolun яsl dadыnы qaranlыq<br />
dцшяndяn <strong>son</strong>ra hиss elяmяyя baшlamышdыm. Gюydя ulduzlar<br />
sayrышыrdы, ay dиyиrlяnиrdи, чюl gцndцzцn avqust<br />
yanьыsыnы sюndцrяrяk, nяfяs almaьa, dиrиlmяyя baшlayыrdы.<br />
Cыrcыramalar, qurbaьalar qышqыrышыrdы, haradasa lap yaxыnlыqda,<br />
sankи иkи addыmlыqdakы kollarыn arxasыnda, чaqqallar<br />
ulaшыrdы. Kollektor dambasыnыn цstц иlя uzanan tapdaq<br />
yolda hяrdяn mяnиm ayaq sяslяrиm guppuldayыrdы: bu<br />
vяhши mяnzяrя ичиndя vahиmяlяnmяyиn heч dя artыq<br />
olmadыьыnы fиkиrlяшsяm dя, qorxu-hцrkц hиssи o gecя mяnя<br />
yaxыn gяlmиrdи. Elя bиl bu bиyabandan kяnarda юzцnяmяxsus<br />
mяdяnиlиklяrlя dolu hяyatla иkи gцnlцyцnя deyиl, яbяdи<br />
vиdalaшmышdыm.Yolun иsя hara getdиyи, nя vaxt qurtaracaьы<br />
heч cыrcыramalarыn юzцnя dя bяllи deyиldи. Mяn azmышdыm.<br />
Ona gюrя dя yorьunluьuma baxmayaraq, yalnыz bиr<br />
иstиqamяtи gюtцrцb axыradяk, kяndlяrdяn bиrиnиn ишыq topasы<br />
gюrцnяnя qяdяr, getmяyи qяt etmишdиm.<br />
Mяnи heч kиm axtarmыrdы, heч kиm heч yerdя<br />
gюzlяmиrdи: mяn юmrцmdя иlk dяfя yalnыz юzцmя lazыm<br />
olan hяqиqяtиn axtarышыna tam sяrbяstlиklя, юzц dя hamыdan<br />
xяbяrsиz чыxmышdыm. Bu иstиsnasыz vя mяhdudиyyяtsиz<br />
azadlыq hиssи ulduzlu qцbbяnиn altыnda mяnи tяnhalыqdan<br />
qoruyur, яtrafdakы hяr шeylя mяnи tяmasa vя цnsиyyяtя<br />
qoшur vя bununla da yorulub яldяn dцшmяyиmя иmkan vermиrdи.<br />
Hяrdяn mяnя elя gяlиrdи kи, mяn boyaboy, hяr иkи<br />
tяrяfdяn qaratиkanlыqlarla sыxыlmыш, torpaqlы чюl yolu иlя<br />
yox, o ulduzlarыn arasы иlя uzanan ишыq, nur yolu иlя<br />
sцzцrяm. Bяzяn o yolda mяn addыmlarыmы hиss etmиrdиm,<br />
sankи uчurdum, яlиmlя ulduzlarыn hяnиrtиlи sяthиnя toxunurdum,<br />
onlarы gюtцrцb, genиш яngиnlиklяrdя hara gяldи<br />
tolazlayыrdыm. Ulduzlar uчanda mяnи qяrиbя bиr ишыq<br />
qarышыq xoш sяs bцrцyцrdц: onda mяn ич germetиklиyиmи<br />
aшkar duyaraq, daxиlяn dя uчurdum.<br />
Яgяr o vaxt яndяlцslц ustadыn sяkkиz yцz иl яvvяl<br />
gюrdцyц yuxudan xяbяrиm olsaydы, onun gюydяkи bцtцn<br />
ulduzlarla bиr-bиr cиnsи яlaqяyя gиrmяkdя davam etdиyиnи<br />
hяmиn gecя mяn dя gюrя bиlяrdиm. Ancaq mяnиm o yuxudan<br />
onda xяbяrиm yox иdи vя mяn gюydя ulduzlarla<br />
яllяшmяkdяn yalnыz arxamca yol boyu gяlяn иkи cцt kичиk,<br />
yanar ulduzu gюrяndя ayыldыm. Bяdяn vя dцшцncя цчцn o<br />
cцr xoш, kosmиk mюcцzяlяrlя dolu dяqиqяlяrdяn <strong>son</strong>ra<br />
ayыlыb, юzцnц bu чюlцn dцzцndя gюrmяk canavarsыz-fиlansыz<br />
da yaxшы hal deyиldи. Hяrчяnd kи, onda nя baш verdиyиnи<br />
mяn tam anlamamышdыm. Mяn yerи vя gюyц yalnыz hиss edя<br />
bиlиrdиm: bu bцtюv hиssиyyatda hяr шey юz yerиndя, vahиd bиr<br />
cяm иdи, ancaq eynи zamanda, heч nя kon<strong>kr</strong>et deyиldи. Gerи<br />
qanrыlыb canavarlarы gюrяndя иsя hяmиn nиzam dяrhal<br />
daьыldы, mяn onlarы qaratиkan, yulьun kollarыnы yenиdяn<br />
tanыdыьыm kиmи tanыdыm: чaqqal deyиldи; bиr cцt canavar иdи,<br />
yalnыz yanar gюzlяrи vя qaraltыlarы vardы. Mяn qorxdum vя<br />
sankи nя edяcяyиmи bиlmяdяn bиr neчя dяfя gerи dюnцb,<br />
qышqыra-qышqыra onlarыn цstцnя yцrцdцm kи, onlar da<br />
mяndяn qorxub qaчsыnlar. Ancaq onlar yoldan чыxыb,<br />
АЛАТОРАН № 12, ЙАНВАР 2008 21