11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
11-1-son-son-kr-son:Alatoran -11-1-son-son-kr-son.qxd.qxd
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
N.Kаzаnzаkиsиn tяrcцmеyи-hаlы<br />
N.Kаzаnzаkиs 18 Fеvrаl 1883-cц иldя Krиt аdаsыnыn pаytахt Иrаklиоn<br />
шяhяrиnиn Vаrvаrи kяndиndя vаrlы tиcаrяtчи оlаn Mихаlиsиn аиlяsиndя dоьulmuш<br />
vя bu аиlяnиn 4 uшаqlаrыndаn bиrиsи оlmuшdur. Иkи bаcыsы vя bиr qаrdашы<br />
cаvаn yашlаrыndа юlmцшlяr. 1890-1896-cы иllяrdя Ыrаklиоn шяhяrиnиn mяktяbиn<br />
охumuш. 1897-1899-cu иllяrdя Krиt цsyаnы yаtыrыlmыш, аиlяsи иlя bиrlиkdя<br />
Nаksо шяhяrиnя kючmцшdцr. Оrаdа frаnsыz tиcаrяt fаkцltяsиndя охumuшdur.<br />
1899-1902-cи иllяrdя Иrаklиоn шяhяr Gиmnаzиyаsыndа, 1902-1906-cы иllяrdя<br />
Аfиnаdа hцquq охumuш vя "dоktоr" еlmи dяrяcяsи аlmышdыr. 1906-cц иldя<br />
"Яsrиn хяstяlиyи" яsяrи чаpdаn чыхmышdыr. Yаzычы юzцnя Kаrmа Nиrvаmи<br />
tяхяllцsц gюtцrmцшdц.<br />
1907-1909-cu иllяr Bеrqоsun yаnыndа Pаrиsdя hцquq fаkцltяsиndя охumuшdur.<br />
Оnun bиrиncи tеаtr яsяrи "Sяhяr ачыlыr" яsяrи, "Аfиnаlы" tеаtrыndа sяhnяlяшdиrиlmиш<br />
(7.7.1907-10.7.1907). 1909-cu иldя "Nоumаs" jurnаlыndа<br />
оnun "Sыndыrыlmыш qяlblяr" rоmаnы чаpdаn чыхmышdы. 1910-cu иldя Аfиnаyа<br />
qаyыtdы vя yеrlяшdи. Qаlаtеyа Аlеksu иlя еvlяndи. Оnlаr 1926-cи иldя<br />
аyrыldыlаr.<br />
19<strong>11</strong>-1915-cи иllяr Plаtоnu, Nиtsше, Bеrqsоnu tяrcцmя еtdи.<br />
1912-cи иldя Bеrqsоnu tяrcцmя еtdи.<br />
1912-1913-cц иllяr оrduyа yаzыlmышdы. Bаш nаzиrиn dяftяrхаnаsыndа qulluq<br />
еtmишdи.<br />
1914-cц иldя Sиkеlиаnоs иlя tаnыш оlmuш vя "Mцqяddяs Dаьа" bиrlиkdя<br />
sяyаhяt еtmишdиlяr. Sоnrаlаr "Mцqяddяs Dаьа sяyаhяt" очеrkи оnun<br />
tяrяfиndяn yаzыlmышdыr.<br />
1917-cи иldя Еlеnа Lаmbrиdи иlя еvlяnmишdиr.<br />
1919-1920-cи иllяr яvvяl mцdиr vя bиr аz sоnrа Frаkиyа, Mаkеdоnиyа<br />
яrаzиlяrиndя Qаfqаzdаn vяtяnя qаytаrыlаn yunаnlаrыn yеrlяшdиrиlmяsи иlя<br />
mяшьul оlаn yеnи Nаzиrlиyиn bаш dиrеktоru tяyиn еdиlиr. Иyul - аvqust 1919-cu<br />
иldя Qаfqаzdа gеdяn еkspеdиsиyаnыn mцdиrи оlmuшdur.<br />
Bu иldя (21.8.1919) Pаrиsdя Vеnиzеlu иlя gюrцшmцшdцr.<br />
Nиkоs Kаzаnzаkиs вя онун йарадыъылыьы<br />
1924-1925-cи иllяr "Оdиssеy" яsяrиnи yаzmаь<br />
bашlаmышdыr.<br />
1925-1925-cы иllяr "Аzаd sюz" qяzеtиnиn<br />
nцmаyяndяsи kиmи Sоvеtlяr bиrlиyиndя оlmuш. Sоvеt<br />
dюvlяtиnиn dяvяtи иlя 1927, 1928, 1929 иllяrdя оrаdа<br />
оlmuшdur.<br />
1932-cи иldя Mаdrиd шяhяrиndя "Dаntеs"<br />
яsяrиnи yаzmаьа bашlаyыb.<br />
1934-cц иldя "Tоdа-Rаbа" яsяrиnи Pаrиsdя<br />
frаnsыz dиlиndя yаzmышdыr. yаnиs Mаqlиs tяrяfиndяn<br />
yunаn dиlиnя tяrcцmя еdиlmиш vя "Dиfrоs" mяtbяяsиndя чаpdаn чыхmышdыr.<br />
Bиzя mяlumdur kи, N.Kаzаnzаkиs яrяb-аfrиkа kюklцdцr. Юz яsяrlяrиndя<br />
(Оdиssе yаdа, Tоdа-Rаbаdа vя яlyаzmа lаrыndа) Аfrиkа хаlqыnа vя<br />
mяdяnиyyяtиnя vя аzаdlыq hяrяkаtыnа bюyцk mаrаьы оlmuшdur.<br />
1935-cи иldя Yаpоnиyа vя Чиnя sяyаhяt еtmиш.<br />
1939-cu иldя "Аrы" drаmыnы чаp еtdиrmиш. 1941-cи иldя "Zоrbаnыn hяyаtы"<br />
yаzmаьа bашlаmыш vя 1943-cц иldя bиtиrmиш 1946-cы иldя чаp еtdиrmишdиr.<br />
1944-cи иldя "Kаrоdиstrиаs" fаcияsиnи yаzыb.<br />
1948-cи иldя "Sоdоm vя Hоmоrа" fаcияsиnи yаzыb.<br />
1949-cu иldя "Tеsеy" vя "Хrиstоfоr Kоlumb" fаcияsиnи yаzыb.<br />
1954-cц иldя "Аlеksии Zоrbаnыn hяyаt vя fяаlиyyяtи" kиtаbы Frаnsаdа яn<br />
yахшы хаrиcи kиtаb mцkаfаtы аlыr.<br />
1955-cи иldя Yunаn Ыmpеrаtоrunun Gеоrgиnиn psихоаnаlиtиkи Mаrиyа<br />
Bоnаpаrdи N.Kаzаnzаkиsи mцаyиnяdяn kечиrиr.<br />
1956-cи иldя Yunаn mиllи tеаtrыndа оnun "Иsа yеnиdяn чаrmыха чяkиlиr"<br />
яsяrи sяhnяlяшdиrиlиr.<br />
1957-cи иldя Kаnn Fеstиfаlыndа Zul Dаsеnиn "О, hаnsы kи, юnяmlи иdи"<br />
fиlmи gюstяrиlиr.<br />
"Иsа yеnиdяn чаrmыха чяkиlиr" fиlmиn ssеnаrи яsаsыnы tяшkиl еdиr.<br />
Kоpеnhаgеn vя Frаnkfиt хяstяхаnаlаrыndа mцаlиcя аlыr vя 26 оktyаbr<br />
1957-cи иldя оrаdа dа vяfаt еdиr.<br />
14 dеkаbr 1988-cи иldя Cеnеvrя шяhяrиndя dаhи yunаn шаиrи vя<br />
yаzычыsы Nиkоs Kаzаnzаkиsиn (1883-1957) yаrаdыcыlыьыnа hяsr оlunmuш<br />
Bеynяlхаlq mяdяnи - qеyrи kоmmеrsиyа аssоsиasиyаsы<br />
yаrаdыlmышdыr. Аssоsиаsиyаnыn яsаs mяqsяdи bu шаиrиn, yаzычы, tяrcцmячи,<br />
drаmаturq, fиlоsоf N.Kаzаnzаkиsиn яsяrlяrиnиn tяrcцmяsи,<br />
tяdqиqаtы vя юyrяnиlmяsиdиr. Bu tяшkиlаtыn mяrkяzи Cеnеvrяdиr.<br />
Аssоsиаsиyа яlаqяlяndиrmя Kоmиtяsи tяrяfиndяn иdаrя оlunur vя<br />
bu Kоmиtя иkи иllиk Bаш Аssаmblеyа tяrяfиndяn sечиlиr. Аssоsиаsиyа<br />
dцnyаnыn 66 юlkяsиndя (еlяcя dя Bаkыdа) mиllи fиlиаllаrы fяаlиyyяt<br />
gюstяrиr. Аssоsиаsиyа tяrяfиndяn kоnfеrеnsиyаlаr, sиmpоzиumlаr,<br />
яdяbиyyаt kоnkurslаrы, tаmашаlаr vя s. kечиrиlиr.<br />
Шаиrиn bиr чох kиtаblаrы иspаn, иngиlиs, rus, frаnsыz, аlmаn vя s.<br />
dиllяrя tяrcцmя еdиlmишdиr. Bunа bахmаyаrаq bиr чох яsяrlяr,<br />
шаиrиn аиlяsи tяrяfиndяn иcаzя оlmаdыьыndаn, tяrcцmя оlunmаyыb.<br />
N.Kаzаnzаkиsиn ашаьыdаkы яsяrlяrиnи sаymаq оlаr. "Kоnstаntиn<br />
Pаlеоlоq", "Dаш bаь", "Sиmpоzиum", "Mяnяvи чаlышmаlаr", "Qrеk<br />
Zоrbа", "Tоdа-Rаbа", "Mцqяddяs Frаnsиskо", "Sоdоm vя<br />
Hоmоrа", "Оdиssеy", "Оtеllо", "Mеlиssа Mихаиs", "Qrеkоnun<br />
hеsаbаtы", "Frаnsиskо Еrqиnsоn", "Яsrиn хяstяlиyи", "Иsаnыn sоn<br />
nяfяsи", "Ыsаnы yеnиdяn чаrmыха чяkиrlяr", "Fаsdа", "Еlm mцflиslяшdи",<br />
"Ыnsаn-Аllаh", "Иnpеrаtrиsаnыn hяyаtы", "Sыndыrыlmыш qяlblяr",<br />
"Nя vахtа qяdяr", "Иlаn vя zаmbаq", "Ишыqlаnыr", "Qаrdаш<br />
qаtиllяrи", "Хrиstоfоr Kоlumb", "Kurоs", "Kаrоdиstrиаs",<br />
"Prоmеtеy fаcияsи", "Mаkеdоnиyаlы Иsgяndяr", "Иngиltяrя",<br />
"Yаpоnиyа", "Чиn", "Аskеt" vя s.<br />
Dаhа dяqиq nечя dиlя vя lяhcяlяrя tяrcцmя olunduьunu<br />
sюylяmяk чяtиndиr. Tяqrиbяn tяrcцmя sаyыnыn 50 vя yа 70 dиlя<br />
оlmаsы hаqqыndа mяlumаt vаr.<br />
Qеyd еtmяk lаzыmdыr kи, оrиjиnаl yunan dиlиndяn<br />
(N.Kаzаnzаkиs hяm dя frаnsыz dиlиndя yаzmышdыr) bиr чох tяrcцmяlяr<br />
dяqиq tяrcцmя dеyиldиr.<br />
Bиr чох tяrcцmячиlяr yа sиyаsи vя yа bашqа bахыmdаn bиr чох<br />
hиssя, аbzаslаr vя frаqmеntlяr tяrcцmя еtmиrlяr. Bu mюvzudа<br />
yеnи-yеnи tяdqиqаtlаr аpаrmаq оlаr.<br />
Frаnsыz fиlиаlыnыn цzvц, Yunаnыstаn vя Frаnsаdа mяшhur оlаn<br />
оymачы, cяnаb Krиstоs Sаntаmurиs 2004-cц иlиn иyul vя аvqust<br />
аylаrыndа Krиtиn Tаrихи muzеyиndя N.Kаzаnzаkиsиn "Аskеt" vя<br />
"Оdиssеy" яsяrlяrиnиn яsаsыndа юz яsяrlяrиnиn sяrgиsиndя чыхыш<br />
еdяrяk, dеmишdи:<br />
"Hюtе Еkkеrmаnа dеyиrdи kи, аncаq шяхsиyyяt mиllяtиn<br />
mяdяnиyyяtиnи zяngиnlяшdиrиr. Mяn dцшцnцrяm kи, bu sюzlяr<br />
N.Kаzаnzаkиsя dя, аиd еdяrяk, dеmяk оlаr kи, dцnyа<br />
mяdяnиyyяtиnи dя, burа dахиl еtmяk оlаr".<br />
N.Kаzаnzаkиs "Аskеt" яsяrиndя yаzыr:<br />
"Mяn hаzыrlыqsыz dцzяldиlmиш bиr kюrpцyяm vя hяr bиr kяs<br />
mяnиm цzяrиmdяn kечяndя mяn dаьыlыrаm".<br />
N.Kаzаnzаkиs "Qrеkоnun hеsаbаt" яsяrиndя yаzыr:<br />
"Hяyаtыmыn яn bюyцk хошbяхtlиyи sяyаhяtlяrиm vя аrzulаrыm<br />
оlmuшdur. Чох аz аdаm mяnя dяstяk оlmuшdur. Яgяr оnlаrdаn<br />
kиmlяrиnsя аdlаrыnы чяkmяk иstяrdиmsя цrяyиmdя иz qоyаnlаr<br />
Hоmеr, Buddа, Nиsше, Bеrqоnsоn vя Zоrbа оlmuшlаr. Mяn yахшы<br />
bиlиrяm kи, юlцm mяьlubеdиlmяzdиr. Иnsаn lяyаqяtи qяlяbяdя<br />
dеyиl, оnun yоlundаdыr".<br />
"Bцtцn hяyаtыm bоyu bиr шеyя иnаmlы иdиm: аncаq vя аncаq bиr<br />
yоl Аllаhа аpаrыr - Qаlхmа".<br />
Яn mяшhur mцаsиr yunаn yаzычыsы N.Kаzаnzаkиs 1956-cи иldя<br />
Bеynяlхаlq Sцlh mцkаfаtыnа lаyиq gюrцlmцшdцr. Оnun dоьulduьu<br />
Vаrvаrи kяndиndя hаl-hаzыrdа yаzычыnыn еv muzеyи vя оnun аrхиvи<br />
yеrlяшиr. Bu kичиk kяnd Knоssdаn bиr nечя kиlоmеtr аrаlыdа yеrlяшиr.<br />
Оnun bашqа аdы Skаlаnиdиr. Skаlаnиdяn yаzычыnыn аtаsыnыn<br />
dоьulduьu Mиrtиyа kяndиnя чаtmаq оlаr. Ыrаklиоn шяhяrиndя<br />
N.Kаzаnzаkиsиn qяbrи vя hеykяlи yеrlяшиr.<br />
Dцnyаnыn hяr yеrиndяn иldя burа чохlu turиstlяr, yаzычыlаr vя<br />
yаrаdыclыьыnыn vurьunlаrы bаш чяkиrlяr.<br />
18 fеvrаl 2004-cц иldя N.Kаzаnzаkиs yаrаdыcыlыьыnы yаyаn vя<br />
оnu qоruyаn Еlиnи Kаzаnzаkиs hяyаtыnы dяyишиr. О, шаиrиn yаnыndа<br />
dяfn оlunub.<br />
АЛАТОРАН № 12, ЙАНВАР 2008 149