Edukata shoqërore - Erik Botime

Blegina Bezo (Hasko) 

Edukata 

shoqërore 

Libër Mësuesi 

6 

Tiranë, 2012 

1

SHTEPIA BOTUESE ERIK 

Botues: 

Dëshira SHEHU 

Autor: 

Blegina Bezo (Hasko) 

Redaktore përgjegjëse: 

Anila KONOMI 

Arti grafik, studio grafike “ERIK” Botime: 

Edlir PODA 

Kopertina: 

Blerina Balla DAUTI 

Botimi i parë, viti 2012 

© ERIK BOTIME 

Të gjitha të drejtat janë ekskluzivisht të rezervuara. 

Ndalohet prodhimi, riprodhimi, shitja, rishitja, shpërndarja, kopjimi, fotokopjimi, 

përkthimi, përhapja me çdo lloj forme apo mjeti, pa miratimin me shkrim nga Shtëpia 

Botuese “ERIK”. 

Botimet “ERIK” 

Kont Urani, Nr. 25, Tiranë - Albania. 

Tel.: 00355 4 2467762; 00355 4 2220645; 

Cel.: 069 20 40 333; Cel.: 069 40 66 442 

E-mail: erikbotime@mail.com, web: www.erikbotime.com 

2

Përmbajtja 

Kreu 1. Individët, grupet, institucionet 

Ligjet dhe rregullat. Roli i tyre në shoqëri............................................................................12 

Këshilli i Evropës........................................................................................................................14 

Disa nene nga konventa mbi të drejtat e fëmijës...............................................................16 

Kreu 2. Idealet dhe praktikat e qytetarisë 

Pakicat kombëtare dhe vlerat e tyre....................................................................................22 

Kreu 3. Pushteti, Autoriteti, Qeverisja 

Hartimi dhe miratimi i një ligji................................................................................................24 

Kreu 4. Prodhimi dhe shpërndarja 

Puna dhe shkollimi.....................................................................................................................26 

Disa nga konceptet dhe aftësitë bazë të edukimit për qytetari demokratike..............28 

Test..................................................................................................................................................29 

3

Hyrje 

Libri i mësuesit, i tekstit “Edukata shoqërore 6”, 

është ndërtuar në përputhje me tekstin e edukatës sipas 

programit të miratuar nga Ministria e Arsimit dhe e 

Shkencës. 

Në këtë libër vihen në shërbim të mësuesve të edukatës 

modele orësh mësimore, duke mos prekur hapësirat që ka 

vetë mësuesi për të përcaktuar, ideuar e organizuar orën e 

mësimit. Në libër është paraqitur fillimisht plani mësimor 

i ndarë në kapituj e orë mësimi me objektivat kryesore 

sipas niveleve dhe mjetet e nevojshme që do të përdoren 

gjatë orës së mësimit. 

Zhvillimi i mësimit është modeluar sipas strukturës 

PNP. Edukata shoqërore 6 ka gjithsej 28 tema të reja të 

ndara në 4 kapituj, 3 orë përforcim konceptesh dhe 4 orë 

të lira që plotësojnë programin vjetor prej 28 orësh. 

Çdo orë mësimore kalon në tre faza: 

- Faza I: Parashikimi ose evokimi. Mësuesi shkruan 

temën e re në dërrasë dhe i njeh nxënësit me objektivat që 

do të arrihen, mjetet që do të përdoren, fjalët kyçe që do 

të trajtohen. Përmes të pyeturit mësuesja nxit te nxënësit 

të kujtojnë njohuritë e marra më parë, që do t’i shërbejnë 

në fazën e dytë. Metodat që përdoren më tepër në këtë 

fazë janë: bashkëbisedimi, debati, kllasteri, krahasimi, stuhi 

mendimi etj. 

- Faza II: Ndërtimi i njohurive. Jepen njohuritë e 

reja duke nxitur te nxënësit mendimin kritik për njohuri, 

të cilat i kanë mësuar në klasat e mëparshme, në lëndë të 

tjera apo i kanë dëgjuar në mjetet e informimit. Mësuesja 

përdor metoda të tilla, si diagram veni, punë në grupe, 

kllaster etj. 

- Faza III: Përforcim ose reflektim. Kjo fazë përfshin 

një përmbledhje të çështjeve kryesore të temës së re. 

Mësuesja shfrytëzon punën me tekstin, tabelat, komenton 

fotot, mund të zhvillojë një minitest duke përforcuar 

konceptet kryesore. 

5

Plani mësimor 

Edukata Shoqërore 6 

35 jave X 2 orë/javë 35 orë 

Njohuri të reja 28 orë 

Orë të lira 7 orë 

Nr. i 

orëve 

1 

Kreu Objektivat e Kreut 

• Të rendisë disa rregulla dhe ligje 

• Të shpjegojë termin “marrëdhënie shoqërore” 

• Të tregojë rëndësinë e rregullimit të marrëdhënieve 

shoqërore me anë të rregullave dhe ligjeve 

• Të listojë arsyet e domosdoshmërisë së rregullave dhe 

ligjeve në shoqëri 

• Të vërë në dukje rolin e ligjeve në shkollë, familje, 

punë, etj. 

• Të argumentojë rolin e ligjit si mbrojtës i interesave të 

individit 

• Të listojë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut sipas 

Deklaratës Universale 

• Të shpjegojë nevojën e respektimit të të drejtave dhe 

lirive të individit 

• Të analizojë respektimin dhe garantimin e të drejtave 

në ligjet shqiptare 

• Të përkufizoni termin “atdhetari” 

• Të tregoni si shfaqet atdhetaria në një shoqëri 

Tema mësimore për 

çdo orë mësimi 

Rregullimi i 

marrëdhënieve 

shoqërore 

Materiali burimor dhe mjetet 

mësimore 

Kushtetuta, Kodi Rrugor, Kanuni i Lek 

Dukagjinit, pamje që lidhen me 

rregullat dhe ligjet, 

INDIVIDËT, GRUPET, INSTITUCIONET 

(8 orë) 

2 

3 

4 

Ligjet e rregullat dhe roli 

i tyre në shoqëri 

Të drejtat dhe liritë 

themelore të njeriut 

Atdhetaria 

Kushtetuta, dispozitat normative të 

arsimit, Kodi i Familjes, pamje të 

ndryshme që lidhen me rregullat dhe 

ligjet, 

Deklarata Universale e të drejtave të 

njeriut, Konventa për mbrojtjen e të 

drejtave të fëmijëve, Kushtetuta, 

pamje që lidhen me 

Kushtetuta, pamje të ndryshme që 

lidhen me veprimtari për 

6

5 

6 

7 

8 

demokratike 

• Të analizoni rëndësinë e përmbushjes së përgjegjësive 

ndaj atdheut 

• Të listojë disa nga vlerat dhe përgjegjësitë 

• Të vërë në dukje rëndësinë e vlerave si e vërteta dhe 

drejtësia 

• Të analizojë disa nga përgjegjësitë kryesore të 

qytetarëve në një shoqëri demokratike 

• Të listojë disa shërbime të qeverisë vendore 

• Të tregojë rëndësinë e qeverisjes në shoqëri 

• Të krahasojë funksionet e qeverisë qendrore dhe 

vendore në lidhje me komunitetin 

• Të përkufizojë termin ‘vendimmarrje’ 

• Të dallojë mënyrat e marrjes së një vendimi si individ, 

grup dhe institucion 

• Të analizojë rëndësinë e mirëkuptimit dhe 

bashkëpunimit në vendimmarrje 

• Të tregojë ç’është Këshilli i Evropës 

9 Përforcim konceptesh 

• Të vërë në dukje qëllimin e krijimit dhe ekzistencës së 

Këshillit të Evropës 

• Të rendisë disa nga strukturat e kësaj organizate 

10 

• Të përkufizojë termin ‘përgjegjësi qytetare’ 

• Të shpjegojë nevojën e lidhjes së të drejtave me 

përgjegjësitë qytetare 

• Të argumentojë pse pjesëmarrja dhe gjykimi i drejtë 

në një juri është përgjegjësi qytetare 

Vlerat shoqërore dhe 

përgjegjësitë 

Qeverisja dhe komuniteti 

Vendimmarrja 

Këshilli i Evropës 

Të drejtat dhe 

përgjegjësitë e qytetarit 

atdhedashurinë, 

Rregullorja e shkollës, dispozitat 

normative për arsimi, pamje të 

ndryshme që tregojnë vlerat dhe 

përgjegjësitë shoqërore 

Kushtetuta, Ligji për Organizimin dhe 

Funksionimin e Qeverisjes Vendore, 

pamje nga jeta dhe puna në 

komunitet 

Kushtetuta, materiale të shtypit që 

lidhen me vendimmarrjen, Kuvendin e 

Shqipërisë, foto nga mbledhjet e 

senatit të shkollës 

Informacione për KE‐në, pamje dhe 

foto të flamurit, selisë së KE‐së, mjete 

zanore për himnin e Këshillit të 

Evropës 

Konventa e të drejtave të njeriut, 

mjete kancelarie (tabakë, lapustila, 

lapsa me ngjyra) për veprimtari 

krijuese për të drejtat dhe 

përgjegjësitë, foto nga veprimtari të 

IDEALET DHE 

PRAKTIKAT E 

QYTETARISË (8 

orë) 

7

11 

12 

13 

14 

15 

• Të përkufizojë termin ‘pakicë kombëtare’ 

• Të dallojë karakteristikat e pakicave kombëtare në 

vendin tonë 

• Të analizojë vlerat e pakicave për demokracinë 

• Të listojë disa nga sjelljet e pahijshme në shkollë ose 

shoqëri 

• Të tregojë disa mënyra për kundërshtimin dhe luftën 

ndaj sjelljeve të pahijshme 

• Të analizojë rëndësinë e përgjegjësisë së gjithsecilit 

për sjelljen e pahijshme 

• Të përkufizojë termin ‘krim’ 

• Të vë në dukje shkaqet e përfshirjes së të rinjve në 

rrugën e krimit 

• Të analizojë rëndësinë e parandalimit të krimit nga të 

rinjtë 

• Të dalë në përfundim se përdorimi i drogave është i 

dëmshëm për shëndetin 

• Të vërë në dukje rëndësinë e parandalimit të 

përdorimit të substancave të dëmshme 

• Të shpjegojë kontributin individual lidhur me 

parandalimin e përdorimit të drogave nga të rinjtë dhe 

adoleshentët 

• Të përkufizojë termin ‘HIV/AIDS’ 

• Të vërë në dukje rrugët e transmetimit të tyre 

• Të argumentojë mënyrat e parandalimit të përhapjes 

Pakicat kombëtare dhe 

vlerat e tyre 

Sjelljet e pahijshme 

Për një shoqëri të sigurt 

Drogat dhe dëmtuesit e 

tjerë të shëndetit 

HIV/AIDS 

ndryshme konkurruese (olimpiada, 

Kushtetuta, magnetofon dhe kaseta 

ose CD me këngë të minoriteteve në 

vendin tonë, foto dhe pamje të 

ndryshme nga jeta dhe kultura e 

pakicave 

Botime për të drejtat e njeriut, të 

drejtave të fëmijëve, rregullorja e 

shkollës, foto me pamje nga 

aksidentet, pllakate kundër dhunës 

Kushtetuta, Kodi Penal, pamje me 

foto nga puna e policisë, 

bashkëpunimi me forcat e rendit, foto 

nga qendrat e rehabilitimit dhe 

burgjeve për të miturit 

Deklarata e të drejtave universale, 

broshura për duhanin, drogën, dhe 

dëmtuesit e tjerë të shëndetit, foto 

me pamje nga përdorimi dhe 

aksidentet nga përdorimi i dëmtuesve 

Broshura dhe botime të tjera për 

HIV/AIDS, foto me pamje nga persona 

të infektuar, veprimtari të ndryshme, 

8

16 

17 

• Të rendisë disa nga rregullat për shkrimin e një letre 

për një zyrtar vendor 

• Të përcaktojë mënyrën se si përcillet mesazhi në një 

letër drejtuar një zyrtari 

• Të analizojë rëndësinë që ka zbatimi i rregullave për të 

shkruar një letër drejtuar një zyrtari 

• Të përkufizojë termin ‘shoqatë’ 

• Të tregojë qëllimin e krijimit të një shoqate 

• Të analizojë anët e dobishme të misionit të një 

shoqate 


19 

Letër drejtuar një zyrtari 

të pushtetit vendor 

Shoqata, qëllimi dhe 

funksionimi i saj 

postera dhe pllakate ndërgjegjësuese 

Modele letrash, tabakë, lapustila, zarf, 

pullë, Ligji për Organizimin dhe 

Funksionimin e Qeverisjes Vendore, 

foto me pamje nga njësite vendore 

(kryetar komune/bashkie) 

Ligjit për Shoqatat Jo‐Fitimprurëse, 

foto të veprimtarive të shoqatave 

PUSHTETI, AUTORITETI, QEVERISJA 

(7 orë) 

20 

21 

• Të përkufizojë termat ‘ligj’ dhe ‘zakon’ 

• Të vërë në dukje ndryshimet midis ligjeve dhe 

zakoneve 

• Të analizojë rëndësinë e zakoneve dhe respektimit të 

tyre 

• Të përshkruajë me fjalët e tekstit rëndësinë e ligjeve 

• Të vërë në dukje ndikimin e ligjeve në shoqëri 

• Të dalë në përfundimin se ligjet ndihmojnë në 

zgjidhjen e problemeve dhe zhvillimin e shoqërisë 

• Të rendisë hapat e miratimit të ligjeve 

• Të vërë në dukje nevojën për informimin e ndryshimit 

të ligjeve 

• Të analizojë domosdoshmërinë e ndryshimit të ligjeve 

22 

• Të përkufizojë termat “të drejta” dhe “përgjegjësi” 

• Të tregojë përgjegjësitë qytetare ndaj shtetit dhe 

Zakonet dhe ligjet dhe 

funksionimi i tyre 

Rëndësia e ligjeve në 

jetën tonë 

Hartimi dhe miratimi i 

një ligji 


përgjegjësitë në një 

Kushtetuta, Kodi Civil, konventa, foto 

me pamje nga zakone e rite të 

ndryshme të zonave nga vijnë 

nxënësit 

Kushtetuta, dispozitat normative të 

arsimit, rregullorja e shkollës, Kodi i 

Familjes, Rregullorja e Kuvendit, 

Kushtetuta, Rregullorja e Kuvendit, 

Fletorja zyrtare, foto me pamje nga 

puna e Kuvendit, komisioneve 

kuvendore 

Konventa për mbrojtjen e të drejtave 

të njeriut, Kushtetuta, Deklarata 

9

institucioneve të tij 

• Të shpjegojë rëndësinë e shoqërimit të të drejtave me 

përgjegjësitë 

23 

• Të listojë disa nga të drejtat e fëmijëve 

• Të tregojnë rëndësinë e Konventës së të Drejtave të 

Fëmijëve 

• Të krahasojë të drejtat me përgjegjësitë 

24 

25 

• Të listojë të drejtat e pakicave 

• Të vë në dukje institucionet e mbrojtjes së të drejtave 

dhe lirive të pakicave në vendin tonë 

• Të analizojë domosdoshmërinë e respektimit të të 

drejtave të pakicave në një shtet demokratik 

• Të listojë gjykatat dhe llojet e çështjeve që gjykohen 

në to 

• Të vërë në dukje rrugën e ndjekur për një çështje nga 

Gjykata e Rrethit Gjyqësor deri në Gjykatë të Lartë 

• Të dalë në përfundimin pse njerëzit i drejtohen 

gjykatës për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve 


shoqëri demokratike Universale, foto nga jeta dhe 

veprimtaria në një shoqëri 

demokratike 


përgjegjësitë e fëmijëve 

Kushtetuta, Ligji për Mbrojtjen e të 

Drejtave të Fëmijëve, Deklarata e të 

drejtave të fëmijëve, foto nga jeta 

dhe veprimtaria e fëmijëve, poster 

për të drejtat e fëmijëve 

Të drejtat e pakicave 

Kushtetuta, botime dhe foto të 

ndryshme nga veprimtaria e pakicave 

në vendin tonë, Kodi Civil, 

Sistemi gjyqësor në 

Shqipëri 

Kushtetuta, ligjet për sistemin e 

drejtësisë dhe gjykatave dhe sistemit 

gjyqësor në Shqipëri, foto me pamje 

nga një proces gjyqësor, sallë gjyqi, 

gjykatë 

PRODHIMI DHE 

SHPËRNDARJA (5 orë) 

27 

28 

• Të përkufizojë termat “punë” dhe “shkollim” 

• Të rendisë llojet e punës 

• Të analizojë lidhjen e punës me arsimin 

• Të përkufizojë termat ‘punë’ dhe ‘karrierë’ 

• Të rendisë llojet e punës 

Puna dhe shkollimi 

Aftësitë dhe karriera 

Kodi i Punës, Kushtetuta, kopje të një 

kontrate pune, foto me pamje nga 

vende pune dhe profesione të 

ndryshme, të laboratorë të 

universiteteve 

Kodi i Punës, foto të personaliteteve 

të politikës, punës, artit, sportit, që 

10

29 

30 

31 

32 Orë e lirë 




• Të analizojë lidhjen midis punës, arsimit dhe karrierës kanë bërë karrierë, foto me pamje 

nga profesione të ndryshme pune 

• Të përkufizojë termin ‘CV’ (jetëshkrim) 

• Të rendisë elementët përbërës të një CV 

• Të përshkruajë procesin e intervistës për punë 

• Të përkufizojë termin ‘tregu i punës’ 

• Të rendisë disa nga burimet e informacionit për tregun 

e punës 

• Të analizojë elementët e tregut të punës dhe 

rëndësinë e burimeve të tij 

• Të përkufizojë termin ‘buxhet’ 

• Të tregojë rrugët e planifikimit dhe përdorimit të të 

ardhurave 

• Të hartojë një buxhet vetjak 

Hartimi i CV‐së dhe 

intervista e punës 

Tregu i punës dhe 

burimet e informacionit 

Si të hartojmë një buxhet 

Kopje të CV‐ve të ndryshme (formati i 

BE‐së për CV), foto nga intervista 

pune, foto të mjediseve të punës 

Kodi i Punës, botime dhe gazeta me 

njoftime pune, foto me pamje nga 

njoftime të ndryshme në internet, 

revista, gazeta 

Ligji për biznesin, Kodi Civil, foto me 

pamje nga blerje në qendra tregtare, 

supermarket, materiale të ndryshme 

kancelarie (tabakë, lapustila) 

11

Kreu 

1 

Individët, grupet, institucionet 

Mësimi 1.2 

Ligjet dhe rregullat. 

Roli i tyre në shoqëri 

Në përfundim të 

mësimit nxënësit 

do të jenë të aftë: 

• të listojnë arsyet e domosdoshmërisë së rregullave dhe ligjeve në shoqëri; 

• të vënë në dukje rolin e ligjeve në shkollë, familje, punë etj.; 

• të argumentojnë rolin e ligjit si mbrojtës i interesave të individit. 

Struktura e mësimit: 

Fjalët kyçe: ligje, rregulla 

Metoda e përdorur: PNP 

Mjetet mësimore: kushtetuta, rregullorja e shkollës, ligji “Për Arsimin 

Parauniversitar” 

P Marrëdhënie pyetje-përgjigje 10 min 

N Stuhi mendimesh 25 min 

P Diagrami i Venit 10 min 

Zhvillimi i mësimit 

Parashikimi: Marrëdhënie pyetje-përgjigje 

Mësuesja u drejton nxënësve pyetjet: 

• Ç’është ligji Po rregulli 

• Thoni një ligj dhe një rregull. 

• Kush i harton ligjet 

• Çfarë ndodh kur shkelen ligjet apo rregullat 

Mësuesja i shkruan në tabelë disa nga përgjigjet e nxënësve dhe u shpjegon 

rëndësinë dhe rolin e tyre në rregullimin e jetës në shoqëri. 

Ndërtimi i njohurive: Stuhi mendimesh 

Mësuesja ndërton në tabelë skemën e ditarit dy-pjesësh, ndërkohë nxënësit 

lexojnë duke nënvizuar çështjet kryesore, dhe bëjnë komentet përkatëse në fletoret 

e tyre. 

12

Fjala ose çështja 

Komenti nga nxënësi 

Ndikimi i ligjeve dhe rregullave • Shoqëria funksionon sipas rregullave dhe 

ligjeve të saj 

• rregullojnë marrëdhëniet në familje, në 

shkollë, në punë 

• sigurojnë jetën e qytetarëve 

• disa nga rregullat dhe ligjet në mesjetë 

shkelnin të drejtat e njeriut; 

Rëndësia e ligjeve dhe rregullave • Kanë rol thelbësor në çdo aspekt të jetës, 

‐ Në shkollë (si duhet të sillen mësuesit e 

nxënësit, orari i mësimeve, uniformat, 

etj.) 

‐ Në jetën familjare dhe atë të 

përditshme, si ndarja e detyrave, të 

drejtat dhe detyrimet e anëtarëve, etj. 

‐ Në jetën ekonomike, si marrëdhëniet 

mes punëdhënësve e punëmarrësve, 

kontratat, etj. 

‐ Në jetën sportive dhe artistike, rregullat 

e sporteve, të artit (konkurset, 

festivalet, kampionatet,) etj. 

1 

Përforcimi: Diagrami i Venit 

Nxënësit plotësojnë diagramin, duke gjetur të përbashkëtat dhe të veçantat 

midis ligjeve dhe rregullave. 

Ligjet 

Të përbashkëtat 

Rregullat 

Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. Zhvillohet puna në 

grupe dhe në fund jepet detyra e shtëpisë. 

Detyrë shtëpie 

Shkruani në fletore disa nga rregullat që keni vendosur në familjen tuaj. 

13

Mësimi 1.8 

Këshilli i Evropës 

1 




- të tregojnë ç’është Këshilli i Evropës; 

- të vënë në dukje qëllimin e krijimit dhe ekzistencës së Këshillit të 

Evropës; 

- të renditni disa nga strukturat e kësaj organizate. 

Fjalët kyçe: Këshilli i Evropës, Anëtarësi, Strukturat e Këshillit, 

Të drejtat dhe Liritë Themelore të Njeriut 


Mjetet mësimore: Informacionet e dhëna për KE-në dhe BE-në, flamurin e BE-së, 

hartën memece të Evropës, flamujt e shteteve anëtare. 

Struktura e mësimit: 

P Parashikimi me terma paraprakë 5 min 

N Harta e mendjes 30 min 

P Marrëdhënie pyetje-përgjigje 10 min 

Zhvillimi i mësimit: 

Parashikimi me terma paraprakë 

Kjo metodë nxit nxënësit të kenë kureshtje për të lexuar mësimin dhe për të 

zhvilluar imagjinatën për një kuptim më të mirë të informacionit gjatë leximit. 

Nxënësi vihet në rolin e një zbuluesi. Mësuesi shkruan në tabelë termat si dhe 

vendos foto të flamurit e selisë së KE-së, ku nxënësit bëjnë lidhjen mes këtyre 

termave dhe fotove me informacionin që do të marrin në mësimin e ri. Mësuesja 

dëgjon përgjigjet e nxënësve dhe më pas vë të dëgjojnë himnin e Këshillit të 

Evropës. 

Ndërtimi i njohurive: Harta e mendjes 

Mësuesja udhëzon nxënësit të lexojnë dhe të nënvizojnë pjesët kryesore të 

mësimit, ndërkohë që shkruan në tabelë togfjalëshin “Këshilli i Evropës”. 

Kjo metodë i bën nxënësit të kuptojnë se si lidhet informacioni brenda 

përmbajtjes së një tabloje. Me anë të një skeme bëhet e mundur lidhja midis 

koncepteve dhe ideve kryesore, të cilat paraqiten në mënyrë të strukturuar. 

14

Data e krijimit: 5 maj 

1949; 

Selia: Strasburg, 

Francë; Anëtarësia: 

45 shtete; 

1 

Arsyeja e krijimit: 

Uniteti midis 

shteteve të Evropës 

pas Luftës II 

Botërore; 

Këshilli i 

Evropws 

Strukturat: Komiteti i 

Ministrave, 

Asambleja 

Parlamentare, 

Kongresi i 

Autoriteteve Vendore 

e Rajonale 

Qwllimi: mbrojtja e të 

drejtave të njeriut, 

forcimi i 

demokracisë, sundimi 

i ligjt 

Përforcimi: Marrëdhënie pyetje-përgjigje 

Mësuesja drejton pyetjet e mëposhtme për të parë përvetësimin e njohurive të reja: 

1. Ç’është Këshilli i Evropës dhe pse u krijua ai 

2. Cili është qëllimi i veprimtarisë së KE-së 

3. Cilat janë strukturat e KE-së 




Mblidhni dhe sillni në klasë materiale të ndryshme për Këshillin e Evropës dhe 

strukturat e tij. Krijoni me to një album. 

15

Disa nene nga Konventa mbi të Drejtat e Fëmijës 

Pjesa 1 

Neni 1 

Në këtë Konventë, me fëmijë kuptohet çdo qenie njerëzore nën moshën 18 vjeç, 

me përjashtim të rasteve kur mosha madhore arrihet më përpara, në përputhje me 

legjislacionin të cilit ai i nënshtrohet. 

Neni 2 

1. Shtetet Palë angazhohen të respektojnë të drejtat e përmendura në këtë 

Konventë dhe t’ia garantojnë ato çdo fëmije, që përfshihet në juridiksionin e 

tyre, pa asnjë lloj dallimi, pavarësisht nga raca, ngjyra, gjinia, gjuha, feja, opinioni 

politik ose çdo opinion tjetër, nga origjina kombëtare, etnike ose shoqërore, pasuria, 

paaftësia, prejardhja familjare apo çdo gjendje tjetër e fëmijës ose prindërve të tij 

ose përfaqësuesve të tij ligjorë. 

2. Shtetet Palë marrin të gjitha masat e duhura, me qëllim që fëmija të jetë 

efektivisht i mbrojtur nga të gjitha format e diskriminimit ose ndëshkimit, për 

shkak të pozitës, veprimtarive, opinioneve të shprehura ose bindjeve të prindërve 

të tij, të përfaqësuesve të tij ligjorë ose të anëtarëve të familjes së tij. 

Neni 3 

1. Në të gjitha vendimet që kanë të bëjnë me fëmijën, të marra qoftë nga 

institucione publike ose private të përkrahjes shoqërore, nga gjykatat, autoritetet 

administrative apo organet legjislative, interesi më i lartë i fëmijës duhet të jetë 

konsiderata mbizotëruese. 

2. Shtetet Palë angazhohen që t’i sigurojnë fëmijës mbrojtjen dhe kujdesin 

e nevojshëm për mirëqenien e tij, duke pasur parasysh të drejtat dhe detyrat e 

prindërve të tij, të kujdestarëve të tij ligjorë ose të personave të tjerë ligjërisht 

përgjegjës për të dhe, për këtë qëllim, ata marrin të gjitha masat legjislative dhe 

administrative përkatëse. 

3. Shtetet Palë marrin masa që institucionet, shërbimet dhe qendrat që përgjigjen 

për kujdesin dhe mbrojtjen e fëmijëve të veprojnë në përputhje me normat e 

caktuara nga autoritetet kompetente, veçanërisht në fushën e sigurisë, të shëndetit, 

të numrit dhe aftësive të personelit të tyre si dhe të kontrollit të duhur. 

Neni 4 

16

Shtetet Palë angazhohen të marrin të gjitha masat legjislative, administrative 

e të tjera të nevojshme, për të vënë në jetë të drejtat e njohura në këtë Konventë. 

Lidhur me të drejtat ekonomike, shoqërore e kulturore, Shtetet Palë marrin të 

gjitha masat e mundshme, në bazë të burimeve që disponojnë dhe, kur është nevoja, 

në kuadrin e bashkëpunimit ndërkombëtar. 

Neni 5 

Shtetet Palë respektojnë përgjegjësitë, të drejtat dhe detyrat që kanë prindërit 

ose, sipas rastit, anëtarët e familjes së zgjeruar ose të bashkësisë, siç parashikohet 

nga zakoni i vendit, kujdestarët ose persona të tjerë ligjërisht përgjegjës për fëmijën, 

për t’i dhënë këtij, në përputhje me zhvillimin e aftësive të tij, drejtimin dhe 

udhëheqjen e duhur për ushtrimin e të drejtave që i njeh atij kjo Konventë. 

Neni 6 

1. Çdo fëmijë ka të drejtën e pamohueshme për të jetuar. 

2. Shtete Palë, marrin të gjitha masat e mundshme për të siguruar mbijetesën 

dhe zhvillimin e fëmijës. 

Neni 7 

1. Fëmija regjistrohet menjëherë sapo lind dhe qysh atëherë ka të drejtën të 

ketë një emër, të drejtën për të fituar një shtetësi dhe, brenda mundësive, të drejtën 

për të njohur prindërit e tij dhe për të pasur kujdesin e tyre. 

2. Shtetet Palë sigurojnë zbatimin e këtyre të drejtave, në përputhje me 

legjislacionin e tyre kombëtar dhe me detyrimet që rrjedhin nga instrumentet 

përkatëse ndërkombëtare në këtë fushë, sidomos në rastet kur, në mungesë të tyre, 

fëmija do të mbetej pa shtetësi. 

Neni 8 

1. Shtetet Palë marrin përsipër të respektojnë të drejtën e fëmijës për të ruajtur 

identitetin e tij, përfshirë këtu shtetësinë, mbiemrin dhe lidhjet familjare, sipas 

ligjit, pa ndërhyrje të paligjshme. 

2. Në qoftë se një fëmije i mohohen në mënyrë të paligjshme disa ose të gjithë 

elementet e identitetit të tij, Shtetet Palë i japin atij ndihmën dhe mbrojtjen e 

duhur, me qëllim që identiteti i tij të rivendoset shpejt. 

Neni 9 

1. Shtetet Palë garantojnë që fëmija të mos ndahet nga prindërit kundër 

dëshirës së tyre, përveç rastit kur autoritetet kompetente, në bazë të rishikimit 

gjyqësor, vendosin që, në përputhje me ligjin dhe procedurat përkatëse kjo ndarje 

është e domosdoshme, në interesin më të lartë të fëmijës. Ky vendim mund të jetë 

i nevojshëm në raste të veçanta, si ai kur prindërit keqtrajtojnë ose nuk kujdesen 

për fëmijën, ose kur ata jetojnë të ndarë dhe kur duhet vendosur se ku duhet të 

banojë fëmija. 

17

2. Në të gjitha rastet e parashikuara në paragrafin 1 të këtij neni, të gjitha palët 

e interesuara duhet të kenë mundësinë të marrin pjesë në diskutim dhe të bëjnë 

të njohura mendimet e tyre. 

3. Shtetet Palë respektojnë të drejtën e fëmijës së ndarë nga njëri ose nga të dy 

prindërit, që të mbajë rregullisht marrëdhënie vetjake dhe takime të drejtpërdrejta 

me të dy prindërit e tij, me përjashtim të rasteve kur kjo nuk është në interesin 

më të lartë të fëmijës. 

4. Kur ndarja është rrjedhojë e çdo mase të marrë nga një Shtet Palë, si ndalimi, 

burgimi, internimi, dëbimi ose vdekja, (përfshirë këtu vdekjen për çfarëdo shkaku, 

kur personi është i ndaluar nga shteti) e njërit ose të dy prindërve, ose të fëmijës, 

ky Shtet Palë, sipas kërkesës, u jep prindërve, fëmijës ose, kur është rasti, një 

anëtari tjetër të familjes, të dhëna të hollësishme mbi vendin ku ndodhen anëtari 

ose anëtarët e familjes, me përjashtim të rasteve kur dhënia e këtyre të dhënave 

dëmton mirëqenien e fëmijës. Shtetet Palë sigurojnë gjithashtu, që paraqitja e 

një kërkese të tillë të mos sjellë në vetvete pasoja të dëmshme për personin ose 

personat e interesuar. 

Neni 10 

1. Në përputhje me detyrimin e Shteteve Palë sipas paragrafit 1 të nenit 9, 

kërkesat e bëra nga një fëmijë ose nga prindërit e tij, me qëllim që të hyjnë në 

një Shtet Palë ose të largohen prej tij, për arsye ribashkimi të familjes, trajtohen 

nga Shtetet Palë në një frymë pozitive, me humanizëm dhe me shpejtësi. Shtetet 

Palë sigurojnë gjithashtu që paraqitja e një kërkese të tillë të mos sjellë pasoja të 

dëmshme për autorët e kërkesës dhe anëtarët e familjes së tyre. 

2. Një fëmijë, prindërit e të cilit banojnë në shtete të ndryshme, ka të drejtë të 

mbajë marrëdhënie personale dhe takime të rregullta të drejtpërdrejta me të dy 

prindërit e tij, me përjashtim të rrethanave të jashtëzakonshme. Për këtë qëllim dhe 

në përputhje me detyrimin e Shteteve Palë, sipas paragrafit 1 të nenit 9, Shtetet 

Palë respektojnë të drejtën e fëmijës dhe të prindërve të tij për t’u larguar nga çdo 

vend, përfshirë këtu edhe të vetin, si dhe të kthehen në vendin e tyre. E drejta për 

t’u larguar nga çdo vend bëhet objekt kufizimesh vetëm në rastet e përcaktuara me 

ligj, të cilat janë të nevojshme për të mbrojtur sigurimin kombëtar, rendin publik, 

shëndetin dhe moralin publik ose të drejtat dhe liritë e të tjerëve dhe që janë në 

pajtim me të drejtat e njohura në këtë Konventë. 

Neni 11 

1. Shtetet Palë marrin masa për të luftuar zhvendosjet dhe mosrikthimet e 

paligjshme të fëmijëve në vend të huaj. 

2. Për këtë qëllim, Shtetet Palë nxisin përfundimin e marrëveshjeve dypalëshe 

ose shumëpalëshe ose aderimin në marrëveshjet ekzistuese. 

18

Neni 12 

1. Shtetet Palë i garantojnë fëmijës, i cili është i aftë të ketë pikëpamjet e tij, të 

drejtën për t’i shprehur lirisht këto pikëpamje, për çdo çështje që ka të bëjë me të, 

duke i vlerësuar ato në përputhje me moshën dhe shkallën e pjekurisë së tij. 

2. Për këtë qëllim, fëmijës i jepet mundësia që të dëgjohet në çdo procedurë 

gjyqësore ose administrative, që ka të bëjë me të, qoftë drejtpërdrejt, qoftë nëpërmjet 

një përfaqësuesi ose të një organi të përshtatshëm, në përputhje me rregullat e 

procedurës së legjislacionit kombëtar 

Neni 13 

1. Fëmija ka të drejtën e lirisë së shprehjes; kjo e drejtë përfshin lirinë për të 

kërkuar, për të marrë dhe për të përcjellë informacione dhe ide të çdo lloji, pa marrë 

parasysh kujfijtë, në formë gojore, të shkruar, të shtypur ose artistike, ose me çdo 

mjet tjetër të zgjedhur nga fëmija. 

2. Ushtrimi i kësaj të drejte mund t’i nënshtrohet disa kufizimeve, por vetëm 

kur përcaktohen me ligj dhe janë të domosdoshme për: (a) Respektimin e të 

drejtave ose reputacionit të të tjerëve; ose (b) Mbrojtjen e sigurimit 

kombëtar, 

të rendit publik, të shëndetit ose të moralit publik. 

Neni 14 

1. Shtetet Palë respektojnë të drejtën e fëmijës për lirinë e mendimit, të 

ndërgjegjes dhe të fesë. 

2. Shtetet Palë respektojnë të drejtat dhe detyrimet e prindërve dhe, sipas 

rastit, të përfaqësuesve ligjorë të fëmijës, për ta drejtuar atë në ushtrimin e të 

drejtës së tij, në përputhje me zhvillimin e aftësive të tij. 

3. Liria për të manifestuar fenë ose bindjet e tij mund t’u nënshtrohet 

vetëm kufizimeve të përcaktuara me ligj dhe që janë të domosdoshme për të 

mbrojtur sigurinë publike, rendin publik, shëndetin dhe moralin publik, ose 

liritë dhe të drejtat themelore të të tjerëve. 

Neni 15 

1. Shtetet Palë njohin të drejtat e fëmijës për lirinë e organizimit dhe lirinë e 

grumbullimit paqësor. 

2. Asnjë kufizim nuk mund të ketë në ushtrimin e këtyre të drejtave, përveç 

atyre të përcaktuara me ligj dhe që janë të nevojshme në një shoqëri demokratike, 

në interes të sigurimit kombëtar, të sigurisë publike ose të rendit publik, ose për të 

mbrojtur shëndetin ose moralin publik, ose të drejtat dhe liritë e të tjerëve. 

27 

Neni 16 

1. Asnjë fëmijë nuk u nënshtrohet ndërhyrjeve arbitrare ose të paligjshme në 

jetën e tij private, në familje, në shtëpi ose në korrespondencën e tij, as cenimeve 

19

të kundërligjshme të nderit dhe reputacionit të tij. 

2. Fëmija ka të drejtën e mbrojtjes me ligj kundër ndërhyrjeve ose cenimeve 

të tilla. 

Neni 17 

Shtetet Palë njohin funksionin e rëndësishëm që përmbushin mjetet e 

komunikimit masiv dhe garantojnë që fëmija të marrë informacione dhe materiale 

që vijnë nga burime të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare, sidomos ato që 

synojnë të rrisin mirëqenien e tij shoqërore, shpirtërore e morale, si dhe shëndetin 

e tij fizik dhe mendor. Për këtë qëllim Shtetet Palë: 

(a) Inkurajojnë mjetet e komunikimit masiv për të përhapur një informacion 

dhe materiale me dobi shoqërore dhe kulturore për fëmijën dhe në përputhje me 

frymën e nenit 29; 

(b) Inkurajojnë bashkëpunimin ndërkombëtar në prodhimin, shkëmbimin dhe 

shpërndarjen e të tilla informacioneve dhe materialeve nga burime të ndryshme 

kulturore, kombëtare e ndërkombëtare; 

(c) Inkurajojnë prodhimin dhe përhapjen e librave për fëmijë; 

(d) Inkurajojnë mjetet e komunikimit masiv, mbajnë parasysh, në mënyrë 

të veçantë nevojat gjuhësore, të fëmijës që i përket një grupi etnik ose është 

autokton; 

(e) Nxisin përpunimin e orientimeve të nevojshme për mbrojtjen e fëmijës nga 

informacioni dhe materialet që dëmtojnë mirëqenien e tij, duke pasur parasysh 

dispozitat e neneve 13 dhe 18. 

Neni 18 

1. Shtetet Palë përpiqen me të gjitha mundësitë, për të siguruar njohjen e 

parimit, sipas të cilit të dy prindërit kanë përgjegjësi të përbashkët për edukimin 

dhe zhvillimin e fëmijës. Përgjegjësinë kryesore për edukimin dhe zhvillimin e 

fëmijës e kanë prindërit, ose sipas rastit, përfaqësuesit e tij ligjorë. Ata duhet të 

udhëhiqen, në radhë të parë, nga interesi më i lartë i fëmijës. 

2. Për të garantuar dhe zhvilluar të drejtat e përmendura në këtë Konventë, 

Shtetet Palë u japin ndihmën e duhur prindërve dhe përfaqësuesve ligjorë të fëmijës, 

në ushtrimin e përgjegjësisë që u bie atyre për rritjen e fëmijës dhe sigurojnë ngritjen 

e institucioneve, qendrave ose shërbimeve të kujdesit për fëmijët. 

3. Shtetet Palë marrin të gjitha masat e nevojshme për t’u siguruar fëmijëve, 

prindërit e të cilëve janë në marrëdhënie pune, të drejtën të përfitojnë nga shërbimet 

dhe lehtësitë e kujdesit për fëmijët, për të cilat janë ngritur. 

Neni 19 

1. Shtetet Palë marrin të gjitha masat legjislative, administrative, shoqërore dhe 

edukative për mbrojtjen e fëmijës nga çdo formë e dhunës fizike ose mendore, 

fyerja ose keqtrajtimi, braktisja apo mospërfillja, nëpërkëmbja ose shfrytëzimi, 

përfshirë abuzimin seksual, për sa kohë që ai është nën ruajtjen e prindërve të tij 

20

ose të njërit prej tyre, të përfaqësuesit ose përfaqësuesve të tij ligjorë ose të çdo 

personi tjetër të cilit i është besuar. 

2. Këto masa mbrojtjeje përfshijnë, kur është e përshtatshme, procedura të 

efektshme për hartimin e programeve shoqërore për përkrahjen e nevojshme 

të fëmijës dhe atyre që kujdesen për të, si dhe për forma të tjera parandalimi 

dhe identifikimi, raportimi, referimi, hetimi, trajtimi dhe ndjekjeje të rasteve 

të keqtrajtimit të fëmijës, të përshkruara më lart, duke përfshirë, në se duhet, 

procedurat e ndërhyrjes gjyqësore. 

Neni 20 

1. Një fëmije, të cilit i mohohet në mënyrë të përkohshme ose të përhershme 

mjedisi i tij familjar, ose kur nuk është në interesin e tij më të lartë të qëndrojë në 

këtë mjedis, ka të drejtë për një mbrojtje dhe një ndihmë të posaçme nga shteti. 

2. Shtetet Palë sigurojnë për këtë fëmijë një përkujdesje alternative, në përputhje 

me legjislacionin e tyre të brendshëm. 

3. Kjo përkujdesje alternative mund të ketë, inter alia, formën e vendosjes në 

një familje, të “Kafalasë” sipas të drejtës islamike, të birësimit ose, në rast nevoje, 

të vendosjes në një qendër të përshtatshme të kujdesit për fëmijët. Në gjetjen e 

këtyre zgjidhjeve, duhet të mbahen mirë parasysh dëshira për vazhdimësinë në 

edukimin e fëmijës, si dhe origjina e tij etnike, fetare, kulturore dhe gjuhësore. 

Neni 21 

Shtetet Palë, të cilët pranojnë dhe/ose lejojnë sistemin e birësimit, garantojnë që 

konsiderata mbizotëruese të jetë interesi më i lartë i fëmijës dhe: 

(a) Sigurojnë që birësimi i fëmijës të autorizohet vetëm nga autoritetet kompetente, 

të cilët përcaktojnë, në përputhje me ligjin dhe procedurat e zbatueshme dhe mbi bazën 

e të gjitha të dhënave përkatëse dhe të besueshme, që birësimi të lejohet duke mbajtur 

parasysh gjendjen e fëmijës në raport me prindërit, të afërmit dhe përfaqësuesit e tij 

ligjorë dhe, kur është e nevojshme, personat e interesuar të kenë dhënë pëlqimin e tyre 

të ndërgjegjshëm për birësimin, mbi bazën e këshillimit të nevojshëm; 

(b) Pranojnë se birësimi në një vend tjetër mund të shihet si një alternativë për të 

siguruar kujdesin për fëmijën, në qoftë se fëmija nuk mund të vendoset në një familje 

ushqyese ose birësuese, ose të ketë një mënyrë tjetër të përshtatshme përkujdesjeje në 

vendin e tij të origjinës; 

(c) Sigurojnë që, në rast birësimi në një vend tjetër, fëmija të gëzojë mbrojtjen dhe 

normat e barasvlershme me ato që ekzistojnë në rastin e birësimit në vendin e tij; 

(d) Marrin të gjitha masat e duhura për të siguruar që, në rast birësimi në një 

vend tjetër, vendosja e fëmijës të mos kthehet në një përfitim material të pavend për 

personat e implikuar në të; 

(e) Mbështesin, sipas rastit, objektivat e këtij neni, duke përfunduar rregullime 

ose marrëveshje dypalëshe ose shumëpalëshe dhe përpiqen në këtë kuadër të 

sigurojnë që vendosja e fëmijës në një vend tjetër të bëhet nga autoritetet ose organet 

kompetente. 

21

Kreu 

2 

Idealet dhe praktikat e qytetarisë 

Mësimi 2.2 

Pakicat kombëtare dhe vlerat e tyre 




- të përkufizojnë termin “pakicë kombëtare”; 

- të dallojnë karakteristikat e pakicave kombëtare në vendin tonë 

- të analizojnë vlerat e pakicave për demokracinë 

Fjalët kyçe: pakicë kombëtare, pakica greke, maqedonase, serbo-malazeze, 

mbrojtje dhe respektim i të drejtave të pakicave, identitet. 


Mjetet mësimore: Pjesa për pakicat kombëtare nga Kushtetuta e Shqipërisë, 

Konventa për të Drejtat e Njeriut, teksti mësimor; magnetofon, kaseta me këngë 

greke, sllave dhe rome, foto dhe pamje nga mënyra e jetesës së pakicave maqedonase, 

greke dhe rome. 

Struktura e mësimit 

P Stuhi mendimesh 10 min 

N Punë me grupe 25 min 

P Rrjet diskutimi 10 min 

Zhvillimi i mësimit 

Parashikimi: Stuhi mendimesh 

Mësuesja vendos një CD ose kasetë me një këngë greke, maqedonase, sllave ose 

rome dhe nxënësit dëgjojnë. Ajo pyet se cilit komb i përket kënga që po dëgjojnë. 

Më pas ajo drejton pyetje: 

- A e keni dëgjuar togfjalëshin “pakicë kombëtare” 

- Çfarë dini për pakicat që jetojnë në vendin tonë dhe cilat janë ato 

- Kush i mbron të drejtat e pakicave kombëtare në vendin tonë 

Mësuesja përmbledh idetë e nxënësve dhe i jep një përkufizim koncepteve 

“pakicë”, “minoritet”. 

Ndërtimi i njohurive: Punë me grupe 

Nxënësit ndahen në grupe. Mësuesja secilit grup i ngarkon një detyrë: 

22

1. Grupi i parë lexon pjesën e Kushtetutës ku flitet për pakicat kombëtare dhe 

gjuhësore; 

2. Grupi i dytë evidenton nga deklarata e të drejtave të njeriut pjesët ku bëhet 

fjalë për pakicat; 

3. Grupi i tretë evidenton nga Konventa e të drejtave të Fëmijëve pjesët për 

pakicat; 

4. Të gjitha grupet së bashku përshkruajnë disa tipare dalluese dhe karakteristika 

të pakicave kombëtare e gjuhësore në vendin tonë. 

2 

Përforcimi: Rrjet diskutimi 

Po 

Pyetja 

A mendoni se kulturat e pakicave kombëtare e pasurojnë jetën e 

një vendi në tërësi dhe pse 

Jo 




Përshkruani shkurtimisht një pakicë kombëtare në Shqipëri. Përfshini në 

përshkrim pak histori, tiparet, traditat dhe gjuhën e asaj pakice. 

23

Kreu 

3 

Pushteti, Autoriteti, Qeverisja 

Hartimi dhe miratimi i një ligji 




- të renditin hapat e miratimit të ligjeve; 

- të vënë në dukje nevojën për informimin e ndryshimit të ligjeve; 

- të analizojnë domosdoshmërinë e ndryshimit të ligjeve. 


Fjalët kyçe: projektligj, komisione parlamentare, shpallje nga Presidenti, 

fletore zyrtare. 


Mjetet mësimore: Mjetet mësimore: rregullorja e Kuvendit, Kushtetuta, 

Fletore zyrtare, foto me pamje nga punimet e komisionit të ligjeve të Kuvendit të 

Shqipërisë, rregullorja e shkollës. 

P 

N 

P 

Stuhi mendimesh 

Insert 

Shkrimi i lirë 

Zhvillmi i mësimit 


Mësuesja duke pasur parasysh njohuritë që kanë nxënësit për ligjet dhe rolin 

e tyre në shoqëri, u drejton atyre pyetje, përgjigjet e të cilave do të ndihmojnë 

nxënësit në marrjen e informacionit të ri. 

- Përse duhen ligjet 

- Cili është roli i tyre në shkollë, komunitet, punë dhe veprimtari shoqërore 

- Kush i harton ligjet 

Ndërtimi i njohurive: Insert 

Mësuesja ndërton tabelën me teknikën e Insertit. 

24

+ – 

Nxënësit e dinë informacionin 

që po lexojnë. 

Informacioni është i ri. Informacion që e 

dinin ndryshe. 

Informacioni 

shtesë 

Ligjet rregullojnë 

marrëdhëniet në shoqëri 

Projektligji propozohet 

nga Këshilli i 

Ku dhe nga kush 

shkruhen ligjet; 

Kushtetuta është ligji themelor 

i një shteti 

Ministrave, deputetët. 

Projektligj: ligj i ri i pa 

miratuar 

ende. 

Projektligji shqyrtohet 

nga komisionet 

parlamentare dhe 

votohet nga Kuvendi 

nen për nen dhe në 

tërësi. 

Shpallja: ligji 

dekretohet nga 

Presidenti dhe botohet 

në Fletoren zyrtare. 

Përbërja e 

komisioneve 

parlamentare 

Çfarë është 

Fletorja Zyrtare 

3 

Përforcimi: Shkrimi i lirë 

Mësuesi/ja shkruan në dërrasë të zezë një nen të rregullores së shkollës dhe u 

kërkon nxënësve të japin mendimet e tyre për këtë nen dhe sugjerime të mundshme 

për ndryshimin apo përmirësimin e atij neni të rregullores. 



Detyrë 

Shkruani se çfarë mund të ndryshohet në rregulloren e shkollës. 

Jepni argumente për këto ndryshime. 

25

Kreu 

4 

Prodhimi dhe shpërndarja 

Mësimi 4.1 

Puna dhe shkollimi 




- të përkufizojnë termat “punë” dhe “shkollim” 

- të rendisin llojet e punës; 

- të analizojnë lidhjen e punës me arsimin. 

Fjalët kyçe: Punë e paguar dhe punë vullnetare, profesion, shkollim, arsimim 


Mjetet mësimore: Kodi i Punës, kopje të një kontrate pune, foto me pamje nga kantiere 

pune si ndërtim, bujqësi, nga një kompani e suksesshme, universitete, shkolla etj. 

Ligji për Arsimin Parauniversitar. 


P 

N 

P 

Stuhi mendimesh 

Diagrami i Venit dhe punë në grupe 

Turi i galerisë dhe diskutim i lirë 

Zhvillmi i mësimit 


Mësuesja shkruan në tabelë temën e mësimit, dhe u drejton nxënësve disa 

pyetje: 

- Pse duhet të punojnë njerëzit 

- Cilat janë disa nga profesionet që ju pëlqejnë më shumë 

- Cila është lidhja e arsimit me punën dhe profesionin 

- A duhet të punojnë fëmijët 

Mësuesja shkruan në tabelë disa nga përgjigjet e nxënësve. 

Ndërtimi i njohurive: Diagrami i Venit dhe punë në grupe 

Mësuesja ndërton dy rrathë ku shkruan “Punë me pagesë” dhe “Punë pa pagesë”, 

ndërkohë që nxënësit lexojnë mësimin. 

26

Punë me 

pagesë 

Të përbashkëtat 

Punë pa 

pagesë 

4 

Pasi dëgjon përgjigjet e nxënësve, mësuesi/ja i ndan nxënësit në disa grupe, 

duke u caktuar detyra, si: 

- Sipas prirjeve tuaja, zgjidhni profesionin që doni të ushtroni në të ardhmen. 

- Cilat janë kontributet që jep në shoqëri profesioni që zgjodhët 

- Cilën shkollë apo arsimim duhet të ndiqni për të marrë këtë profesion 

Përforcimi: Turi i galerisë dhe diskutim i lirë 

Nxënësit shprehin prirjet e tyre në vizatim, muzikë, letërsi etj., dhe i paraqesin 

këto punë të shpejta para klasës, duke i diskutuar ato me njëri-tjetrin. Mësuesi/ja 

bën plotësimet përkatëse duke i nxitur nxënësit të vazhdojnë më tej prirjet e tyre 

në fusha që nxënësit mendojnë se kanë dhunti. 

Më pas, ajo u drejton nxënësve pyetjet: 

- Çfarë profesioni kanë prindërit tuaj A doni që edhe ju të keni të njëjtin 

profesion kur të rriteni dhe pse 

- Përse është i rëndësishëm arsimi për të pasur një punë të suksesshme 



Detyrë 

Mblidhni informacion për disa shkolla të mesme profesionale 

dhe rëndësinë e tyre. 

27

Disa nga konceptet dhe aftësitë bazë të edukimit 

për qytetari demokratike 

Edukimi qytetar demokratik përmbledh në vetvete një tërësi konceptesh ose 

vlerash themelore që janë të përbashkëta për të gjithë demokracitë moderne. Të 

kuptuarit ashtu siç duhet i këtyre koncepteve dhe vlerave dhe i marrëdhënieve të 

tyre në kushtet e ndryshimeve të shpejta, si dhe i rreziqeve që bartin, është kushti 

paraprak për një pjesëmarrje të efektshme dhe të përgjegjshme të qytetarëve në 

procesin e rindërtimit demokratik. Ja disa nga këto koncepte: 

të drejtat e njeriut dhe liritë themelore (univesaliteti, karakteri i pandashëm 

dhe i patjetërsueshëm i të drejtave dhe lirive, i standardeve ndërkombëtare të të 

drejtave të njeriut; legjislacioni ndërkombëtar i të drejtave të njeriut; të drejtat e 

trashëguara; institucionet dhe procedurat për zhvillimin dhe mbrojtjen e të drejtave 

të njeriut); 

demokracia (institucionet dhe procedurat; përfaqësimi dhe demokracia pjesëmarrëse; 

liritë demokratike) dhe parimet demokratike (përparësia e ligjit dhe e 

së drejtës, drejtësia shoqërore; barazia, pluralizmi; kohezioni shoqëror; përfshirja; 

mbrojtja e minoriteteve, solidariteti; paqja, stabiliteti dhe siguria); 

qytetari (fuqizimi dhe përgjegjësia; pjesëmarrje aktive); 

shoqëria civile (parimet, institucionet dhe procedurat e një shoqërie civile; 

fuqizimi i shoqërisë civile; marrëdhëniet me shtetin); 

zhvillimi (ndryshime të qëndrueshme). 

Përdorimi si duhet i koncepteve dhe i vlerave njerëzore demokratike varet 

shumë nga zhvillimi i aftësive qytetare të tilla si: 

të menduarit kritik: aftësia për të kërkuar, për të analizuar dhe për të zgjedhur 

informacione, duke shfrytëzuar njohuritë ndërlëndore, shprehitë e shumëfishta 

dhe qëndrimin kritik; aftësia për të marrë vendime mbi bazën e të dhënave dhe 

për të ndryshuar qëndrimet si rrjedhojë e argumenteve të vlefshme; 

të menduarit krijues: aftësia për të zbuluar mënyra të reja dhe të pazakonta për 

të grupuar faktet në kuadrin e një procesi vendimmarrjeje, që shmang në maksimum 

përgjithësimet e tepruara, paragjykimet dhe stereotipat; 

të menduarit e prirur drejt sjelljeve shoqërore dhe shoqërisë: aftësia për të analizuar 

faktet dhe problemet dhe për të bërë zgjedhje në interes të nevojave të të tjerëve 

dhe të shoqërisë në tërësi, duke luftuar egocentrizmin dhe etnocentrizmin; aftësia 

për të komunikuar me të tjerët dhe për të mësuar nga përvojat e ndryshme; 

të menduarit e drejtuar nga e ardhmja: aftësia për të identifikuar dhe 

kuptuar problemet dhe për të vlerësuar vendimet në dritën e përvojave, me qëllim 

që e ardhmja e synuar të jetë më e drejtë. 

28

TEST 

1. Dalloni cilat janë ligje dhe cilat janë zakone 

- Një person është përgjegjës për shpifje ose fyerje në qoftë se ai/ajo ka kryer 

ose përhapur shprehjen e shpifjes ose fyerjes, përveç nëse është konstatuar njëra nga 

përjashtimet e përgjegjësisë në pajtim me këtë Ligj. 

- Nusja ditën e dasmës vishet me fustan të bardhë. 

- Veshja me të zeza ditën që vdes një njeri i afërt ose i njohur. 

- Askush nuk do të jetë përgjegjës për shpifje dhe fyerje për një deklaratë të cilën 

gjykata e ka vlerësuar të jetë një deklarim i opinionit, me kusht që opinioni të jetë 

shprehur me qëllim të mirë dhe të jetë bazuar në ndonjë fakt. 

2. Nenet e Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut ndahen në: 

Deklarata Universale 

e të Drejtave të 

Njeriut 

3. Atdhetaria është: 

a) dashuria për atdheun; 

b) dashuria për vendin ku kanë lindur të parët tanë, ku kemi lindur dhe jetojmë ne; 

c) dashurinë për popullin dhe gadishmërinë për t’i shërbyer atij. 

ç) të gjithë së bashku. 

4. Qeveria qendrore krijohet nga: 

a) partia që ka shumicën e deputetëve; 

b) partia që ka pakicën e deputetëve; 

c) votuesit me votat e tyre; 

ç) asnjëra nga alternativat. 

29

5. Flamuri i Këshillit të Evropës ka: 

a) ka fushë të verdhë e yje blu; 

b) ka fushë blu dhe yje të verdhë; 

c) ka fushë blu e yje të bardhë; 

ç) asnjëra prej tyre. 

6. Çdo qytetar: 

a) ka vetëm të drejta; 

b) ka të drejta dhe detyra; 

c) ka të drejta, detyra dhe përgjegjësi; 

ç) ka detyra dhe përgjegjësi. 

7. Grupet etnike dallojnë nga pjesa tjetër e popullsisë vendase nga: 

a) kombësia, etnia; 

b) gjuha, zakonet, feja; 

c) raca, kultura, traditat, 

ç) të gjitha së bashku. 

8. Disa nga shkaqet që i shtyjnë të rinjtë drejt rrugës së krimit janë: 

a) kushtet ekonomike, braktisja e shkollës etj.; 

b) prania e një familjeje të shëndoshë; 

c) mospërdorimi i drogës dhe i alkoolit; 

ç) shoqërimi me njerëz të kulturuar. 

9. Alkooli, duhani dhe droga janë: 

a) dëmtues të shëndetit; 

b) substanca mbrojtëse; 

c) substanca që nuk shkaktojnë varësi; 

ç) asnjë nga alternativat. 

10. Ligjet miratohen nga: 

a) Këshilli i Ministrave; 

b) Gjykata; 

c) Parlamenti; 

ç) Bashkia. 

30

11. Cila është rëndësia e ligjeve në funksionimin e një shteti 

Jepni mendimin tuaj. 

_____________________________________________________________ 

_______________________________________________________________ 

_______________________________________________________________ 

_________________________________________________________________ 

12. Listoni disa nga të drejtat dhe përgjegjësitë tuaja. 

_____________________________________________________________ 

_______________________________________________________________ 

_______________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

13. Hartoni buxhetin tuaj vetjak dhe komentojeni atë: 

______________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

13. Bëni një ese me temë: “Sa më shumë drejtësi, aq më pak vetëgjyqësi”. 

______________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

________________________________________________________________ 

31

Edukata shoqërore - Erik Botime

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?