Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
390 Liečnički Viestnik <strong>1898.</strong> Br. 11.<br />
Br. 11. Liečnički Viestnik. <strong>1898.</strong> 391<br />
takovi, koji su pokopani iz bolničke mrtvačnice, poglavito ubogari iz gradske ubožnice.<br />
Primljeni su iz zem. bolnice svi mrtvaci : 440 lješina ili 88·4%, iz grada Sarajeva 58<br />
ili 11·6% svega mrtvačkoga materijRla. Od bolničkih mrtvaca bilo ih je s nutarnjeg odjela<br />
310 (7{)-4;0 0), s chiruržkoga 66 (15''/0), sa syphilido-dermatoložkoga 20 (4·6%), a s primaljakogynaekoložkoga<br />
44 (10'/,)." Od ovih je bilo 244 mužkaraca (55·4"fo), 113 žena (25·7"fo) i<br />
82 dj ece izpod 12 god. (15·9"fo); medju djecu su ubroj ena i mrtvorodjena, te nedonošćad.<br />
II. Obdukcije. Od svih primljenih lješina parano je samo 444 (89"/o), i to od 440<br />
bolničkih 400 (91%), a od 58 iz grada primljenih 44 (75•83/0). Od ukupnoga broja je parano<br />
254 mužkaraca, 108 žena i 79 djece. Od 400 obriuciranih bolničkih lješina parano je s medicinskog<br />
odjela 279 (70"/oJ, s chiruržkoga 63 (16"fo) , sa syphilido-dermatoložkoga 19<br />
(4·5%), a gynnekoložko-primaljskoga 39 (9·5"fo). Sudbeno- liečničkih razudba bilo je 30 (19<br />
iz bolnice i ll iz grada), zdravstveno-redarstvenih 20, sve iz grada.<br />
III. Patholožko-anatomski nalazi obdtkcija. U velikoj skrižaljci navadjaju se svi<br />
nalazi, nu mi iz nje vadimo samo glavne stavke : A. prvotna smrtna lokalna oboljenja l)<br />
tuberkuloze 67, 2) novotvorina 26, 3) parazit l, 4) ozljeda 31, 5) otrovanja fl, 6) bolesti<br />
živčevlja 12, 7) bolesti disala 48, 8) bolesti kolotečja 46, 9) bolesti probavila 23, 10) bolesti<br />
mokrila 13, ll) syphilitično oboljenje l, 12) bolesti kože 6, l ) bolesti kostiju 5; B.<br />
drugotna smrtna lokalna oboljenja l) bolesti živčevlja 11, 2) bolesti disala 7, 3J bolesti probavila<br />
27, 4) bolesti mokrila 3; C. drugotna smrtna obća otoljenja 47 ; D. prvotna smrtna<br />
obća oboljenja 65. Iza ovog obćeg pregleda pisac potanko razpravlja o nalazih, govoreći<br />
najprije obćenito o pojedinoj vrsti ob0ljenja, da priključi zatim znamenitije nalaze u<br />
obširnom izvadku. Predaleko bi nas vodilo, da slie-dimo to njegovo zanimivo razpravljanja,<br />
već navadjamo samo. najglavnije, pa moramo i opet ovdje čitatelja uputiti na original; koji<br />
će mu pružit mnogo poučna štiva. - N e možemo, a da kod te prilike ne spomenemo jedno,<br />
a to je, da bi i kod nas trebalo barem u velikih bolnicah više pažnje posvećivati patholožkoj<br />
anatomiji. Predobro poznamo bolničku službu, a da bi zahtievali, da bolnički liečnici<br />
obavljaju sistematske- obdukCije svih na njihovu odjelu umrlih bolestnika. To je kraj velikoga<br />
broja bolestnika i maloga bolničkih liečnika neizvedivo. U tu S\'rhu bi trebalo namj<br />
estiti posebnu liečničku silu, koja bi obavljala sve bakterioložke, histoložke i patholQžkoanatomske<br />
radnje. Uz nešto dobre volje i žrtve moglo bi se barem u Zagrebu URtrojiti<br />
takovo mjesto za obje bolnice, od kojih imade svaka dnevno stanje od 4-500 bolestnika.<br />
-A. Prvotna smrtna lokalna oboljenja: 1. Ova vrst chroničke tuberculoze nalazila<br />
se je ograničena na pluća ili što je češće bilo razširena na više organa. (Priračuna li se<br />
još k ovim [67] slučajevom one, gdje je tuberculoza prouzročila smrt kano drugotno obće<br />
[20] ili lokalno [13] oboljenje, to vidimo, da je ona n svojih raznih oblicih od 444 slučaja<br />
nadjena 100 puta [22·5"fo] kano posredni ili neposredni uzrok smrti.) Od opisanih<br />
slučajeva spomena su vriedni : jedan tuberculoznih čirova dušnika s razširenom tuberculozom<br />
sluznice ždriela ; drugi tnberculoznih čirova tonsilla, gdje je pod konac nastao intersticielni<br />
emphysem zraka u vezi vu cieloga vrata ; zatim perforacija tuberculozne ea verne u jednjak ;<br />
slučaj, gdje je tuberculoza sliedila iza diabeta, kombinacije tuberculoze pluća i crieva<br />
s carcinomoin želudca, te chroničke ulcerozne dysenterije s tuberculoznimi čirovi u debelom<br />
i tankom crievu. Milliarne tuberculoze opažano je ll sluč. 2. Novotvorine prouzročile<br />
su smrt većinom uslied metastaza i cacht>xije, rjedje uslied siela na po život važnih<br />
organih. Od glavnih obliks. bilo je 17 carcinoma i 5 sarcoma. Iztičemo veliki carcinom<br />
žučnoga mjehura, metastatičnu sarcomatozu pluća, aarcom nuzbubrega, veliki cystični<br />
angiosarcom u predjelu krstače kod novorodjenčeta i gliosarcom možgjana. 3. P ar a z i t i.<br />
4. Ozljede. Od ovih je bilo 7 samouuojatva, 2 umorstva, 8 ubojstva i 14 unesrećenja.<br />
Spomena au vriedne ozljede lubanje i mozga tupimi i oštrimi orudji, te puškom, i ozljede<br />
trbuha. Kod ozljeda mozga je smrt uzsliedila uslied razorenjt vanjskom silom ili uslied<br />
krvarenja, kod rana trbuha uslied peritonitide s or.ljedom ili bez ozljede crieva. Od slika,<br />
koja ova pogla vj a osvjetljuju, osobito su zanimivi kostolomi lubanje. 5. O tr o v a nj a bila<br />
su 'dva s octenom kiselinom, jedno chloroformom (vidi izvješće -chiruržkog odjela), jedno<br />
alkoholom i jedno ugljenim oxydom. Samo jedan slučaj otrovanja (octenom kiselinom) bilo<br />
je samoubojstvo, ostali mogli su se smatrati slnčajnimi. 6. Bolesti ži v čevlja bilo je<br />
medju ostalim 6 sluč. krvarenja mozga, 2 sluč. chroničke atrophične meningoencephalitide<br />
(progressivne paralyze). 7. Bolesti disala bile su većinom akutno zapalne afekcije pluća<br />
ili pleure, mnogo rjedje chronično indurativni procesi ovih organa, izključivši tuberculozu ;<br />
idiopathski, substanc!elni emphysem takodjer je primljen u ovo poglavje. Katarrhalne upale<br />
pluća bilo je 7, croupozne 18 (l kompliciran s gnojnom leptomeningitidom), a chronične<br />
intersticialne 2; još je vriednu iztaknuti jedan slučaj- bronchiektatične phthize pluća itd.<br />
8. Bolesti kolotečj a. Kod 3 sluč. endocarditide bila je ulcerozna afekcija zalistaka<br />
lievoga srdeli. ; grješaka zalistaka i ušća bilo je 15 sluč,. Osobito treba iztaknuti slučaj<br />
chronične deformiraju će endarteritide aorte, gdje se je na razširenju u . veličini šake našla<br />
aorta sraštena s art. pulmonal., te na tom mjestu 1-5 cm dugi prodor iz prve u drugu<br />
žilu. Veoma riedki nalaz je chronična deformirajuća endartel'itida art. pulmonal., dok aorta<br />
nije bila u ničem promienjna. 9. B o l e s t i pro b a v i l a. Iztičemo 5 sluč. akutne i 4 chronične<br />
dysenterije, 4 abscesa jetara. 10. Bolesti mokrila: 3 sluč. akutne i 10 chronične<br />
zapale bubrega. ll. S y p h i li t i č n a o b o lj e nj a. Mrtvorodjeno, macerirano nedonol\će sa<br />
znakovi prirodjenoga syphilisa, gdje se je našao riedki nalaz od gummata rnilliaria u jetrih.<br />
12. Bole.sti kože: l sluč. pemphiga i 5 sluč. lepre (v. izvješće dermato-syphydoložkog<br />
odjela). 13. Od bo l e s ti k o s t i j u iztičemo 2 sluč. osteomalacije kod žena, kojim je učinjena<br />
sectio cesarea. Nalazi na zdjelici bili su tipični. B. Drugotna smrtna lokalna oboljenja.<br />
1. Bolesti živčevlja. Spomena je vriedan sluča,j, gdje je zubčati nastavak drugoga<br />
vratnoga kralježka uslied tuberculoznoga razorenja sveza gornjih kralježaka prodro u<br />
duralnu vreću. U poglavju "encephalomalacia post emboliam" osobito je zanimiv nalaz<br />
konzekutivnih thromboza u sustavu aorte kod 38· g. žene, koja je umrla 18 dana iza totalne<br />
exstirpacije maternice radi fibromyoma. Thrombozirana je bila sva carotis int. i desna<br />
tbyreoidea super., zatim su se našle obsežne thromboze hypogastričnoga žilnoga pletera i<br />
susjednih vena. 2. Bolesti disala. Medju ostalim l sluč. gangraene pluća iza croupozne<br />
pneumonij e i jedan iza broncbiektazije. 3. Bolesti pro bavila. Ne znamo zašto pisac<br />
ovdje opisuje dva slučaja peritonitide uslied traumatičnog& prodora crieva, dok dva slična<br />
slučaja opisuje kod ozljeda. Da je kod ovih posljednjih bila i vanska ozljeda mislimo, da<br />
na stvari ništa ne mienja. Ozljeda je zadana u ovdje opisRnih slučajevib jednom udarcem<br />
konjskoga kopita, a drugiput udarcem čovječje noge. lztaknuti treba slučaj peritonitide<br />
iza embolije i thromboze art. meseraicae super., zatim l sluč. peritonitide uslied perforacije<br />
typhoznoga čira, 5 uslied perforacije ulcerozne typhlitide, odn. appendicitide, 7 sluč.<br />
peritonitide uslied unutarnje incarceracije. Od ovih posliednjih su osobito zanimiva dva<br />
slučaja, jedan, gdje je incarceraciju prouzročio neobično dugi process. vermiform., koji je<br />
sapeo čvorak ilea, te distalnim krajem opet prirašten bio i drugi, gdje se je poprečni colon<br />
invaginirao u silazeći, te je bila prednja stienka posliednjega prodrta. Volvula opažana su<br />
3 sluč., u jednom je osim okreta oko osi doljnih čvoraka ilea i flexura bila zakrenuta,<br />
a obje torquirane partije crieva u klubko savite. Ovo su većinom slučaji, koji su na<br />
chiruržkom odjelu operirani (v. dotično , izvješće). 4. Bole s ti m o kril a: 3 sluč. cysto <br />
pyelitide, i to l kod _ stricture vodopusta i 2 kod kamenaca. C. Drugotna smrtna obća<br />
oboljenja. Iztičemo anaemiju uslied rupture art. pulmonal. u tuberculoznoj caverni i anae-<br />
- miju iza haemorrhagije iz retropharyngealnoga čira, 23 slučaja septikaemije i pyaemije iz<br />
raznih razloga (medju ostalim pyaemija iza jednostavnoga kostoloma grudne kosti). D.<br />
Primarna smrtna obća oboljenja. Iz ovog odsjeka iztičemo kombinaciju lienalne lymphatične<br />
i myelogene leukaemije, 20 diphtherija, 14 typha i 2 tetaua. U ovom odsjeku razpravlja<br />
W. i dvie uepodobe l) thoracogastroschisis. Na lievoj strani prsa i trbuha nalazio se je<br />
veliki defekt stienka, koji je bio pokrit tankom prozračnom kožom, izbočivao se poput kile,<br />
te je bio velikim dielom arašten s placentom. Lieva gornja okrajnina manjkala je sasvim,<br />
hrbtenjača je bila jako savinuta, doljne okrajnine slabij razvite. U doljnem kraju defekta<br />
nalazila su se jetra, koja su skoro sva bila u vreći, u gornjem srdce, kojemu je bio šiljak<br />
sasvim gore okrenut. Lievi dio ošiti manjkao je podpuno, te su lieva prsa i trbuh tvorile<br />
jednu utlinu. Doljni kraj lievih pluća doticao se je jetara, desna pluća bila su malena<br />
i nalazila se u zatvorenoj grudnoj · utlini. Želudac bio je okomito postavljen, duodenum<br />
jedva da je bio označen, malena i velika plena je manjkala. Doljni dio gužnjaka bio je
Change language