STANDARDS AND COMPETENCIES FOR FIVE ... - DepEd Naga City
STANDARDS AND COMPETENCIES FOR FIVE ... - DepEd Naga City
STANDARDS AND COMPETENCIES FOR FIVE ... - DepEd Naga City
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>ST<strong>AND</strong>ARDS</strong> <strong>AND</strong> <strong>COMPETENCIES</strong><br />
<strong>FOR</strong><br />
<strong>FIVE</strong>-YEAR OLD FILIPINO CHILDREN<br />
BUREAU OF ELEMENTARY EDUCATION<br />
DEPARTMENT OF EDUCATION<br />
May 2009<br />
Goal:<br />
Expectation:<br />
Five-year old Filipino children will be prepared for life<br />
After completing preschool education the five-year old Filipino children are ready for Grade 1 work<br />
1
TALAAN NG MGA PAMANTAYAN<br />
(LIST of <strong>ST<strong>AND</strong>ARDS</strong>)<br />
I. Kagandahang Asal<br />
Ang bata ay:<br />
1. nakapagpapakita ng paggalang sa sarili sa lahat ng pagkakataon.<br />
2. nakapagpapakita ng katapatan sa kanyang ginagawa.<br />
3. nakapagpapakita ng pagmamahal at paggalang sa mga kasapi ng mag-anak.<br />
4. nakapagpapakita ng pagmamahal at paggalang sa kapwa.<br />
5. nakatatanggap at naisasagawa ang mga itinakdang tungkulin.<br />
6. nakapagpapakita ng pagmamalasakit sa kalinisan at kaayusan ng kapaligiran.<br />
7. nakapagpapakita ng pagmamahal sa Panginoon.<br />
8. nakapagpapakita ng pagmamalasakit sa kapwa.<br />
9. nakikisali nang may sigla sa mga pangkatang gawain.<br />
10. nakapagpapakita ng pagmamahal at pagmamalaki sa sariling bansa/bayan.<br />
II.<br />
Kalusugang Pisikal at Pagpapaunlad sa Kakayahang Motor<br />
Ang bata ay:<br />
1. nakapagpapakita ng sapat na lakas na magagamit sa pagsali mga pang-araw-araw na gawain.<br />
2. nakapagpapakita nang maayos na koordinasyon ng mga galaw ng katawan.<br />
3. nakagagamit ng mga kamay at daliri nang maayos.<br />
4. nakapagsasagawa ng mga pangunahing kasanayan sa pansariling kalinisan.<br />
5. nakapagsasagawa ng pangangalaga sa sarili upang maiwasan ang kapahamakan.<br />
III.<br />
Pagpapaunlad sa Kakayahang Sosyo-Emosyonal<br />
Ang bata ay:<br />
1. nakapagpapahayag ng iba’t ibang damdamin.<br />
2. nakapagpapahayag ng kakayahang mapigil ang mga damdamin at emosyon at nakasusunod sa mga pang-araw-araw<br />
na gawain/tuntunin.<br />
2
3. nakauunawa at nakapagpapakita ng sariling emosyon.<br />
4. nakapagpapakita ng pagtanggap at pag-unawa ng emosyon ng ibang tao at nakapagpapahiwatig ng pagdamay sa<br />
damdamin ng iba (empathy).<br />
5. nakapagpapahiwatig ng kaalaman tungkol sa sarili at mga gawain ng mga tao sa kanyang kapaligiran.<br />
6. nakapag-uugnay ng magandang relasyon sa kanyang tagapag-alaga, mga nakatatanda at kapwa bata.<br />
7. natututo ng positibong pakikipag-ugnay at pakikisalamuha sa mga nakatatanda.<br />
8. nakikipaglaro at positibong nakikisalamuha sa ibang bata.<br />
9. nakakikilala at naigagalang ang mga pagkakapareho at pagkakaiba ng tao, wika at kultura.<br />
10. nakakakuha ng sosyal na palatandaan sa kanyang kapaligiran upang maiangkop ang kanyang mga kilos.<br />
IV.<br />
Cognitive Development<br />
A child is able to:<br />
1. develop basic concepts pertaining to object constancy, space, time, quantity, and uses these as the basis of<br />
categorizing materials in his/her environment.<br />
2. understand numbers and demonstrate knowledge in identifying numbers up to 20 including money.<br />
3. develop basic concepts pertaining to living things.<br />
4. understand cause and effect relationships.<br />
5. follow the logic of events to make logical conclusions.<br />
6. plan and organize a complex activity.<br />
6. understand and perform addition and subtraction.<br />
7. know the concepts of size, length, height, weight, volume and time.<br />
V. Malikhaing Sining<br />
Ang bata ay:<br />
1. nakapagpapahayag ng mga ideya at damdamin sa pamamagitan ng pagsisimbulo at malikhaing gawain.<br />
2. nakapagpapahayag ng mga ideya at damdamin sa pamamagitan ng musika at sayaw.<br />
3
VI.<br />
Wika at Kahandaan sa Pagbasa at Pagsulat<br />
Ang bata ay:<br />
1. nakatutugon sa pasalita at di-pasalitang pakikipagtalastasan.<br />
2. nakapagpapahayag ng kanyang iniisip at damdamin sa salita at kilos.<br />
3. nakapagpapamalas nang wastong ayos at paraan sa kahandaan sa pagbasa.<br />
4. nakagagamit ng mga salita sa pagsasalarawan ng nakita/namasid.<br />
5. nakauunawa sa pagbasa ng payak na babasahin at nasasabi sa iba ang kaisipan at ideya mula sa binasa.<br />
6. nakakokopya at nakasusulat ng mga payak na salita.<br />
VII. Language, Literacy and Communication<br />
A child is able to:<br />
1. distinguish different types of sounds and respond accordingly.<br />
2. express one’s feelings, thoughts and ideas.<br />
3. increase his/her vocabulary for describing observations.<br />
4. demonstrate reading readiness skills.<br />
5. comprehend simple text and relate one’s thoughts and ideas from books read, picture,<br />
and experiences to others.<br />
6. copy and write simple words.<br />
4
MATRIX OF KAG<strong>AND</strong>AHANG-ASAL<br />
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub-domain)<br />
Kagandahang Asal<br />
1. Pansariling Pagpapahalaga<br />
Ang bata ay nakapagpapakita<br />
ng paggalang sa sarili sa lahat ng<br />
pagkakataon.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Paggalang sa Sarili<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicator)<br />
1. Naipakikita ang tiwala sa sariling kakayahan nang may<br />
pagpapakumbaba<br />
2. Naiiwasan ang paggawa ng di-kaaya-ayang gawain sa harap<br />
ng publiko<br />
3. Naipahahayag ang nararamdaman kung tinutukso<br />
Ang bata ay nakapagpapakita ng<br />
katapatan sa kanyang ginagawa.<br />
2. Pakikipagkapwa<br />
Ang bata ay nakapagpapakita<br />
ng pagmamahal at paggalang sa mga<br />
kasapi ng mag-anak.<br />
Pagkamatapat at Pagka-<br />
Makatotohanan<br />
Pagmamahal at<br />
Paggalang sa Mag-anak<br />
1. Nasasabi ang totoo sa lahat ng pagkakataon<br />
2. Naipakikita ang pagiging matapat<br />
2.1.Naibabalik/naisasauli kaagad ang mga bagay<br />
na napulot/natagpuan/hiniram sa may-ari<br />
2.2.Naitatago lamang ang sariling gamit/bagay<br />
2.3.Naiiwasang mandaya sa kapwa<br />
1. Naipakikita ang pagmamahal sa mga kasapi ng mag-anak, sa<br />
nakatatanda sa pamamagitan ng:<br />
pagsunod nang maayos sa mga utos/kahilingan<br />
pagmamano<br />
paggamit ng magagalang na pagbati/pananalita<br />
pagsasabi ng mga salitang may pagmamahal (I love you<br />
Papa/Mama)<br />
pagsasabi ng mga salitang tulad ng “I’m sorry” o “Hindi ko<br />
po sinasadya “,“Thank you” o “Salamat po” at “You’re<br />
welcome” o “Walang anuman”, kung kinakailangan<br />
2. Nakahihingi ng pahintulot kung kinakailangan<br />
( paggamit ng bagay ng ibang tao, pagtungo sa ibang pook,<br />
atbp.)<br />
3. Nakikinig sa mungkahi ng mga magulang at iba pang kaanak<br />
5
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub-domain)<br />
Ang bata ay nakapagpapakita<br />
ng pagmamahal at paggalang sa<br />
kapwa.<br />
3. Disiplina<br />
Ang bata ay nakatatanggap at<br />
nakagagawa ng mga itinakdang<br />
tungkulin.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Pagmamahal sa Iba<br />
Pananagutan/Tungkulin<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicator)<br />
1. Naipakikita ang pagmamahal sa kapwa bata<br />
pagbibigay ng pagkain, gamit at laruan<br />
hindi namimili ng kalaro o kaibigan<br />
pagtanggap sa kalaro o kaibigan anuman ang anyo nito at<br />
kulay ng balat<br />
2. Naipakikita ang paggalang sa kapwa<br />
pagtawag sa tamang pangalan<br />
paghihintay ng kanyang pagkakataon<br />
3. Naipakikita ang pagpapahalaga sa maayos na pakikipaglaro<br />
pagiging mahinahon sa panahon ng laro<br />
pagsang-ayon sa pasya ng nakararami/reperi<br />
pagtanggap ng pagkatalo nang maluwag sa kalooban<br />
pagtanggap ng pagkapanalo nang may kababaang loob<br />
1. Nakasusunod sa mga utos/gawain nang maayos at maluwag<br />
sa kalooban sa mga tuntuning pantahanan, pampaaralan at<br />
pampamayanan<br />
pagliligpit ng mga gamit sa tamang lalagyan pagkatapos<br />
gamitin<br />
pag-iingat sa sariling kagamitan at kasangkapan at ng sa iba<br />
2. Naisasagawa ang pang-araw-araw na gawain ng may<br />
kasiyahan<br />
3. Nakagagawa ng may kusa<br />
4. Nakagagawa nang nag-iisa<br />
5. Nakahihingi ng pahintulot sa paggamit ng laruan/gamit ng iba<br />
Ang bata ay nakapagpapakita ng<br />
pagmamalasakit sa kalinisan at<br />
kaayusan ng kapaligiran.<br />
Pangangalaga sa<br />
Sariling Kapaligiran<br />
6<br />
1. Napananatiling malinis ang sariling kapaligiran<br />
pagtulong sa mga simpleng gawain gaya ng<br />
- pagwawalis ng sahig/bakuran,<br />
- pagpupunas ng upuan/mesa/ kasangkapan<br />
pagtapon ang basura sa tamang lalagyan<br />
2. Nakatutulong sa pagpapanatiling malinis at malusog sa mga<br />
alagang hayop<br />
paglilinis sa tirahan<br />
pagpapaligo<br />
pagpapakain<br />
pag-iwas sa pananakit
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub-domain)<br />
4. Pagpapahalaga sa Panginoon (Pang-<br />
Ispiritwal)<br />
Ang bata ay nakapagpapakita<br />
ng pagmamahal sa Panginoon.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Pagmamahal sa<br />
Panginoon<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicator)<br />
3. Naipakikita ang pagtulong at pangangalaga sa kapaligiran<br />
pagdidilig<br />
<br />
<br />
pag-alis ng mga damo at kalat<br />
pag-iwas sa pagsira ng halaman gaya ng pagpitas,<br />
paghampas, pagtapak, pagbunot<br />
1. Naipakikita ang pagmamahal sa Panginoon<br />
pagsama sa nakatatanda sa wastong oras ng pagsamba<br />
paggalang sa mga pook-dalanginan<br />
hal.<br />
- pagiging tahimik<br />
- pagpapanatiling malinis<br />
- pagsusuot ng angkop na kasuotan<br />
<br />
maayos na pagkilos sa pook-sambahan<br />
- pagluhod / pagtayo/pagyuko<br />
- pag-awit / pagsunod sa gawain sa seremonya<br />
5. Pananagutang Panlipunan<br />
Ang bata ay nakapagpapakita ng<br />
malasakit sa kapwa.<br />
Ang bata ay nakikisali ng may sigla sa<br />
mga pangkatang gawain.<br />
Pagmamalasakit sa<br />
Kapwa<br />
Pagkamatulungin<br />
2. Naipakikita ang pagmamahal sa mga likha ng Panginoon<br />
alagang hayop at ibon<br />
halaman sa paligid<br />
1. Naibabahagi ang sariling gamit kung kinakailangan tulad ng<br />
pagkain, laruan, gamit sa paaralan at iba pa<br />
2. Naibabahagi ang aral mula sa kuwentong narinig<br />
3. Tumutulong nang kusa sa panahon ng pangangailangan<br />
4. Isinasaalang-alang ang damdamin ng iba at nakapagbibigay<br />
saya sa kapwa<br />
1. Nakatutulong sa mga gawaing-tahanan na kayang gawin<br />
2. Nakikisali nang masigla at may kusa sa pangkatang gawain<br />
3. Nakatutulong sa iba sa pagtupad ng kani-kaniyang gawain<br />
4. <strong>Naga</strong>gampanan nang masaya at may kawilihan ang<br />
ibinahaging gawain ng guro/kamag-aral<br />
5. Nakagagawa nang mahusay kasama ang iba<br />
6. Nakikiisa / Nakatutulong palagi sa mga gawain ayon sa<br />
kahilingan ng nakatatanda<br />
7
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub-domain)<br />
6 Pagkamakabansa/ Pagkamakabayan<br />
Ang bata ay nakapagpapakita ng<br />
pagmamahal at pagmamalaki sa<br />
sariling bansa/bayan.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Pagmamahal sa Bayan<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicator)<br />
1. Nakikilala ang pangunahing pambansang sagisag<br />
pagkilala sa watawat bilang sagisag ng bansa<br />
pagkilala na ang Lupang Hinirang ay ang Pambansang Awit<br />
ng Pilipinas<br />
2. Naipakikita ang paggalang sa pambansang watawat at sa<br />
Pambansang Awit<br />
pagtayo nang tuwid na nakalagay ang kanang kamay sa<br />
dibdib<br />
pagsabay sa maayos na pag-awit ng Lupang Hinirang<br />
3. Naipagmamalaki ang gawang-Pilipino<br />
MATRIX OF KALUSUGANG PISIKAL AT PAGPAPAUNLAD SA KAKAYAHANG MOTOR<br />
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Kalusugang Pisikal at Pagpapaunlad sa<br />
Kakayahang Motor<br />
Kalusugang Pisikal<br />
1. Ang bata ay<br />
nakapagpapakita ng sapat na<br />
lakas na magagamit sa<br />
pagsali sa mga pang-arawaraw<br />
na gawain.<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
Kaangkupang Pisikal<br />
(Physical Fitness)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
1. Nakasasali sa mga laro at iba pang paraan ng<br />
ehersisyo<br />
2. Naisasagawa ang mga payak na kalisteniks<br />
3. Nakapagmamartsa ng naaayon sa ritmo<br />
4. Nakaaakyat ng sampung hakbang nang tuluy-tuloy<br />
Kaunlarang Motor<br />
Kasanayang “Gross<br />
Motor”<br />
1. Naigagalaw ang katawan sa pagtugon sa himig at<br />
indayog ng musika o tugtugin<br />
2. Ang bata ay nakapagpapakita<br />
nang maayos na<br />
koordinasyon ng mga galaw<br />
ng katawan.<br />
8<br />
2. Naisasagawa ang kilos sa saliw ng mga awitin nang may<br />
kasiyahan<br />
3. Naisasagawa ang mga kilos di-lokomotor sa pagtugon<br />
sa ritmong mabagal at mabilis<br />
pagbaluktot ng katawan<br />
pag-unat ng katawan
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
paggalaw ng ulo, kamay at paa<br />
4. Naisasagawa ang mga kilos lokomotor sa pagtugon sa<br />
ritmong mabagal at mabilis<br />
paglakad<br />
pagtakbo<br />
pagkandirit<br />
paglundag/pagtalon<br />
paglukso<br />
Kaunlarang Motor<br />
3. Ang bata ay nakagagamit ng mga<br />
kamay at daliri nang maayos.<br />
Kasanayang “Fine<br />
Motor”<br />
5. <strong>Naga</strong>gamit ang mga kilos lokomotor at di-lokomotor sa<br />
paglalaro<br />
pag-eehersisyo<br />
pagsasayaw<br />
6. Naipakikita ang panimbang sa pagsasagawa ng iba’t<br />
ibang kilos ng katawan :<br />
paglukso-luksong paghahalinhinan ng mga paa<br />
(skipping)<br />
pagtulay nang di natutumba sa tuwid na guhit<br />
pag-akyat at pagbaba sa isang bagay o lugar<br />
1. Naisasagawa nang maayos ang sumusunod na<br />
kasanayan sa “fine motor”<br />
pagguhit sa hangin<br />
pagguhit ng sariling mukha at iba’t ibang hugis o<br />
patterns<br />
pagsulat ng bilang at titik sa “manuscript form”<br />
(upper and lower case)<br />
pagsulat ng palimbag sa sariling pangalan<br />
paggupit/pagdikit ng iba’t ibang hugis na may iba’t<br />
ibang tekstura<br />
pagpulot ng ipa, palay at iba pang maliliit na<br />
bagay sa nililinis na bigas<br />
paghugas ng mga kagamitan sa bahay/paaralan<br />
tulad ng baso, plato at plorera<br />
paglaba ng maliliit na damit<br />
9
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
pag-alis/pagpalit ng takip ng lalagyan<br />
pag-alis ng balot ng pagkain<br />
pagbukas ng pahina ng libro<br />
pagkopya ng mga bahagi ng larawan, hugis at titik<br />
pagbutones o pag-“zipper” ng damit at pagtali ng<br />
sapatos<br />
pagbuhos ng inumin sa lalagyan na walang<br />
natatapon<br />
Kalusugan at Pangangalaga sa Sarili<br />
(Health and Personal Care)<br />
4. Ang bata ay nakapagsasagawa ng<br />
mga pangunahing kasanayan sa<br />
pansariling kalinisan.<br />
Kaligtasan (Safety)<br />
5. Ang bata ay nakapagsasagawa ng<br />
pangangalaga sa sarili upang<br />
maiwasan ang kapahamakan.<br />
Kakayahan sa Araw-araw<br />
na Pamumuhay<br />
(Daily Living Skills)<br />
Kagawiang<br />
Pangkaligtasan<br />
10<br />
1. Naisasagawa ang mga gawain sa paghahanda sa sarili<br />
paglilinis ng katawan/paliligo nang nag-iisa<br />
paghugas ng mga kamay bago at pagkatapos<br />
kumain<br />
pagsisipilyo matapos kumain<br />
pagsusuklay<br />
pagpuputol/paglilinis ng kuko<br />
pagpapalit ng damit<br />
pagkain nang nag-iisa<br />
pag-ayos ng sarili nang walang katulong<br />
pagtugon sa personal na pangangailangan nang<br />
nag-iisa<br />
• Hal. pag-ihi<br />
pagdumi<br />
paghugas ng mga kamay pagkatapos gumamit<br />
ng palikuran<br />
2. Naaalagaan ang mga pansariling kagamitan sa paglinis<br />
at pag-aayos ng katawan<br />
1. Naisasagawa ang pag-iingat upang maiwasang<br />
masaktan<br />
pag-iwas sa paglalagay ng maliit na bagay sa<br />
bibig, ilong at tainga<br />
pag-iwas sa paglalaro ng matutulis/matatalim na<br />
bagay tulad ng kutsilyo, tinidor at gunting<br />
pag-iwas sa paglalaro ng posporo<br />
maingat na pag-akyat at pagbaba sa hagdanan<br />
pagtingin sa kaliwa’t kanan bago tumawid sa daan<br />
pananatiling kasama ng nakatatanda sa
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
matataong lugar<br />
2. Naipakikita ang pagmamahal sa sariling kaligtasan<br />
2.1 Naipakikita ang di pagsang-ayon sa paghipo ng<br />
ibang tao sa alinmang bahagi ng katawan<br />
MATRIX OF PAGPAPAUNLAD SA KAKAYAHANG SOSYO-EMOSYUNAL<br />
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
PAGPAPAUNLAD SA KAKAYAHANG<br />
SOSYO-EMOSYUNAL<br />
Emosyonal<br />
Ang bata ay nakapagpapahayag ng<br />
iba’t ibang damdamin.<br />
Pagpapahayag ng<br />
Emosyon<br />
1. Nakikilala ang mga pangunahing emosyon<br />
tuwa, takot, galit<br />
hiya, inis, inggit at selos<br />
2. Naipakikita ang mga positibong damdamin<br />
katuwaan – tumatawa, lumulundag, humahalakhak,<br />
humahagikhik, pumapalakpak<br />
3. Naipakikita ang mga negatibong damdamin<br />
kalungkutan – umiiyak, di-pagkibo, malungkot na<br />
mukha, nakasimangot<br />
pagkatakot – umiiyak, nanginginig, sumisigaw<br />
Ang bata ay nakapagpapahayag ng<br />
kakayahang mapigil ang mga<br />
damdamin at emosyon at<br />
nakasusunod sa mga pang-arawaraw<br />
na gawain/tuntunin.<br />
1. Nakasusunod sa regular na talatakdaan/iskedyul<br />
2. Nakahihintay ng kanyang pagkakataon<br />
3. Naihihinto ang sumpong (tantrums) sa pamamagitan ng<br />
tulong ng mga nakatatanda<br />
4. Naipakikita ang kakayanan na pigilan ang kanyang galit at<br />
pagkadismaya<br />
kapag pinapakiusapan ng mga nakatatanda sa<br />
harap ng iba<br />
kapag naipaliwanag ang dahilan<br />
5. Naipakikita ang kahandaan sa pagsubok ng isang<br />
gawaing di tiyak ang kalalabasan upang matuto<br />
11
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
6. Naipakikita ang kahandaan na humarap sa isang gawain<br />
na may matatag na loob<br />
Ang bata ay nakauunawa at<br />
nakapagpapakita ng sariling<br />
emosyon.<br />
1. Naipakikita ang tiwala sa sarili sa pakikilahok sa mga<br />
pangkatang gawain<br />
2. Naipakikita ang kasiyahan/katuwaan sa kanyang mga<br />
ginawa<br />
Emosyunal<br />
Ang bata ay nakapagpapakita ng<br />
pagtanggap at pag-unawa ng emosyon<br />
ng ibang tao at nakapagpapahiwatig ng<br />
pagdamay sa damdamin ng iba<br />
(empathy).<br />
Sosyal<br />
Ang bata ay nakapagpapahiwatig ng<br />
kaalaman tungkol sa sarili at mga<br />
gawain ng mga tao sa kanyang<br />
kapaligiran.<br />
Pag-unawa sa Emosyon<br />
ng Iba<br />
Pagkilala sa Sarili<br />
(Emerging Sense of Self)<br />
12<br />
1. Naipahihiwatig ang akma at katanggap-tanggap na<br />
reaksiyon sa damdamin ng iba (hal. hindi pagtawa sa batang<br />
nadapa)<br />
2. Naipakikita ang paggalang sa karapatan at pag-aari ng iba<br />
(hal. pagpapaalam, paghihintay, hindi pagsira sa gamit ng<br />
iba)<br />
3. Naisasaalang-alang ang damdamin ng iba<br />
nagbibigay ng mungkahi<br />
hinahawakan ang kamay<br />
inaaliw ang kalaro<br />
4. Nararamdaman at nakikisali sa kasiyahan/nakikiramay sa<br />
kalungkutan ng iba<br />
1. Nakikilala ang sarili<br />
pangalan at apelyido<br />
kasarian<br />
gulang<br />
gusto/di-gusto<br />
2. Nailalarawan ang sarili sa iba<br />
3. Nasasabi ang mga kayang gawin at katangian<br />
pag-awit<br />
pagsayaw<br />
pagkamatulungin<br />
4. Nailalarawan ang nagagawa ng mga tagapag-alaga at kung<br />
ano ang kanilang gusto/di-gusto<br />
Nanay<br />
Tatay
Sosyal<br />
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
Ang bata ay nakapag-uugnay ng<br />
magandang relasyon sa kanyang<br />
tagapag-alaga, mga nakatatanda at<br />
kapwa bata.<br />
Ang bata ay natututo ng positibong<br />
pakikipag-ugnay at pakikisalamuha sa<br />
mga nakatatanda.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Pagbuo ng Relasyon o<br />
Kaugnayan (Relationship<br />
with Others)<br />
Pakikipag-ugnayan sa mga<br />
Nakatatanda<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
Lola<br />
5. Nakapagbibigay ng dahilan at naipagtatanggol kung bakit<br />
niya ginawa ang isang bagay<br />
6. Nasasabi ang kanyang mga pangangailangan nang walang<br />
pag-aalinlangan<br />
7. Nakahihingi ng paliwanag sa mga hindi naiintindihan<br />
8. Naipahihiwatig ang mga di-gusto (hal. ayaw) sa magandang<br />
pamamaraan<br />
1. Naipadadama at naipakikita ang pagmamahal sa mga<br />
nakatatanda at mga bata<br />
Pinakikinggan ang mga mungkahi ng mga katangitanging<br />
nakatatanda at mga bata<br />
Pinakikita ang interes sa iniisip at ginagawa ng mga<br />
nakatatanda at mga bata<br />
Pagbibigay ng pagkain, aklat at laruan sa mga<br />
nakatatanda at mga bata<br />
Pakikipaglaro nang madalas sa mga nakatatanda at<br />
mga bata<br />
Pagpapahihiwatig ng kalungkutan, takot at galit kung<br />
naihihiwalay sa mga nakatatanda at mga bata ng<br />
matagal na panahon<br />
1. Napapahalagahan ang mga kaisipan at karanasan ng mga<br />
nakatatanda sa pamamagitan ng<br />
pakikinig<br />
pagtatanong<br />
2. Naipakikita ang pakikisalamuha sa mga nakatatanda sa<br />
pamamagitan ng pakikipag-usap at pakikipaglaro<br />
3. Nakahihingi ng tulong sa mga nakatatanda kung<br />
kinakailangan<br />
4. Naipahahayag nang maganda ang mga damdamin na may<br />
kinalaman sa mga pangyayari sa paaralan at kapaligiran<br />
5. Nililinaw muna ang mga tuntunin at mga gawain bago<br />
sundin/gawin<br />
13
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
Ang bata ay nakikipaglaro at positibong<br />
nakikisalamuha sa ibang bata.<br />
Nakakikilala at naigagalang ang mga<br />
pagkakapareho at pagkakaiba ng tao,<br />
wika at kultura.<br />
Nakakukuha ng sosyal na palatandaan<br />
(social cues) sa kanyang kapaligiran<br />
upang maiangkop ang kanyang mga<br />
kilos.<br />
Pakikipag-ugnayan sa<br />
Ibang Bata<br />
Pagbibigay ng Halaga sa<br />
Pagkakaiba<br />
Pakikiramdam (Sensitivity)<br />
14<br />
1. Nakapagsisimula ng laro<br />
2. Nakikipaglaro sa dalawa o tatlong bata na gamit ang isang<br />
laruan<br />
3. Nakikiisa sa kapwa bata sa paglalaro<br />
4. Naipakikita ang maayos na pakikitungo sa kapwa bata sa<br />
pamamagitan ng paghawak ng kamay, pagyakap at paghalik<br />
5. Nakikipag-usap sa ibang mga bata<br />
6. Nakahihingi ng pahintulot na gamitin ang laruan na<br />
ginagamit ng isang bata<br />
7. Nakikipaglaro ng patas sa mga kalaro sa mga pangkatang<br />
laro (hal. hindi nandadaya para manalo)<br />
1. Nasasabi ang pagkakaiba ng edad/gulang ng tao (hal.<br />
matanda, bata)<br />
2. Nakikita ang pagkakaiba ng kalagayan sa buhay ng mga tao<br />
(hal. “Bakit may namamalimos na bata sa kalsada)<br />
3. Naipahihiwatig ang kanyang interes sa pagkakaiba ng tao sa<br />
pamamagitan ng pagtatanong<br />
4. Nakapagtatanong tungkol sa pagkakaiba ng wika at<br />
kaugalian sa pamayanan (hal. baryo, probinsya, lungsod)<br />
5. Nasasabi ang pagkakaiba ng mga tao sa pamilya, paaralan,<br />
pamayanan at simbahan<br />
relihiyon<br />
wika<br />
kasuotan<br />
kaugalian<br />
6. Naigagalang ang mga kasambahay at taong mahihirap (hal.<br />
pakikipag-usap sa kanila sa magandang paraan)<br />
1. <strong>Naga</strong>gamit ang mga palatandaan tulad ng<br />
kung kailan dapat tumahimik/magsalita/makipag-usap<br />
mga bagay na dapat at di dapat sabihin lalo na sa mga<br />
taong hindi kasali sa pamilya<br />
biglang pagbabago ng kondisyon (mood) ng tagapagalaga<br />
at ibang tao na nakapalibot sa kanya<br />
kung siya ang dahilan sa pag-init ng ulo ng mga<br />
nakatatanda (hal. makulit) at alam niya kung kailan siya
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
<br />
<br />
dapat tumigil<br />
kung kailan siya dapat kumilos bilang lider o bilang<br />
tagasunod<br />
kung kailan siya dapat magbigay/tumanggap<br />
MATRIX OF SENSORY PERCEPTION<br />
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
COGNITIVE DEVELOPMENT<br />
Higher-Order Mental Abilities<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
. The child is able to develop basic Concept Formation 1. Ask questions about objects and materials in the<br />
concepts pertaining to object<br />
surroundings<br />
( what, why, how questions, etc.)<br />
constancy, space, time, quantity,<br />
2. Use one or more senses to observe objects and<br />
and uses these as the basis for<br />
materials<br />
categorizing materials in his/her<br />
3. Identify objects and materials observed using one or<br />
environment.<br />
more senses<br />
4. Sort objects and materials according to physical<br />
characteristics<br />
5. Ask questions about earth, moon, sun and stars<br />
6. Use one or more senses to observe the earth, moon,<br />
sun and stars<br />
7. Identify objects in the sky during day and night<br />
1. Identify the human body parts<br />
The child is able to develop basic<br />
2. Tell the uses of each body part<br />
concepts pertaining to living things.<br />
3. Identify ways to care for the body<br />
4. Talk about animals that can be pets<br />
5. Talk about the basic needs of pets<br />
6. Identify other common animals<br />
7. Talk about common plants<br />
8. Discuss what plants need in order to grow<br />
9. Ask questions about plants and animals<br />
10. Use one or more senses to observe plants and animals<br />
15
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
The child is able to understand<br />
cause and effect relationships.<br />
11. Tell that plants and animals need air, food and water<br />
12. Ask questions about growth and changes in plants and<br />
animals<br />
13. Identify ways to care for plants and animals<br />
Cause-effect relationships 1. Manipulate things to see what happens (e.g.<br />
dismantling and assembling of toys, rolling a ball, etc.)<br />
2. Record information from an experience (e.g. drawing,<br />
storytelling, writing)<br />
3. Ask questions and find answers through active<br />
exploration<br />
4. Make guesses about what might happen<br />
5. Make reasonable explanations independently<br />
6. Tell why things happen<br />
Identify the cause given events through pictures<br />
Identify the effect given events through pictures<br />
The child is able to follow the logic<br />
of events to make logical<br />
conclusion.<br />
The child is able to plan and<br />
organize a complex activity.<br />
Planning and organizing<br />
Logical Reasoning<br />
1. Relate experiences in a logical sequence<br />
2. Tell what is missing in a picture, event, story<br />
3. Figure out how to complete a pattern<br />
Tell what will happen next<br />
1. State opposite relationship (e.g. A dog is big. A mouse is<br />
small.)<br />
2. Prepare everything he/she needs before starting an<br />
activity (e.g. cleaning, dressing up, setting the table)<br />
3. Plan how he/she will carry out an activity with teacher<br />
guidance<br />
(e.g. organizing books and toys, watering plants without<br />
spilling or getting wet)<br />
4. Plan how he/she will carry out an activity without teacher<br />
guidance<br />
16
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
MATRIX ON NUMERACY<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
COGNITIVE DEVELOPMENT<br />
Higher Order Mental Activities<br />
The child is able to develop basic<br />
concepts pertaining to object<br />
constancy, quantity and uses these as<br />
the basis for categorizing materials in<br />
his/her environment.<br />
Concept Formation<br />
17<br />
1. Identify objects according to<br />
color<br />
shape<br />
size<br />
length<br />
height<br />
weight<br />
position<br />
2. Label objects according to<br />
color<br />
shape<br />
size<br />
length<br />
height<br />
weight<br />
position<br />
3. Compare/differentiate objects according to<br />
color<br />
shape<br />
size<br />
length<br />
height<br />
weight<br />
position<br />
4. Compare/differentiate quantity of two or more sets of<br />
objects<br />
empty/not empty<br />
many/few<br />
more/less<br />
most/least<br />
as many as
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
Number Concept<br />
The child is able to understand<br />
numbers and demonstrate knowledge<br />
in identifying numbers up to 20<br />
including money.<br />
Numbers and Operations<br />
5. Classify objects according to a particular criterion<br />
6. Arrange objects in sequence according to a particular<br />
criterion<br />
7. Identify sets of objects with the same pattern of<br />
arrangement/design<br />
8. Identify the missing object/symbol in a given pattern<br />
9. Create own patterns with a variety of materials<br />
10. Identify position of a particular object in a sequence<br />
ordinal numbers (i.e. first, second, etc.)<br />
first and last object/letter<br />
1. Match objects in one to one correspondence<br />
2. Identify the number of objects in a set<br />
3. Associate numbers with sets having objects 0 to 20<br />
4. Identify greatest/least of 3 sets with three or more objects<br />
5. Count objects by 1’s up to 20<br />
6. Read numbers 0-20<br />
7. Write numbers 0-20<br />
8. Compare two numbers using the expression “more than”<br />
and “less than”<br />
9. Identify the greatest/least of three or more<br />
numbers/numerals<br />
10. Arrange three or more numbers in one-more order/oneless<br />
order<br />
11. Arrange three or more numbers from least to<br />
greatest/greatest to least<br />
12. Identify the missing number in sequence<br />
13. Apply number and counting concepts in daily life<br />
14. Identify 5-, 10-, 25- centavo and 1-, 5-, 10- peso coins<br />
15. Identify which coin has more/lesser value<br />
16. Identify which of the three or more coins has the<br />
most/least value<br />
17. Apply the use of money in daily life<br />
18
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
Computation<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
The child is able to understand and<br />
perform addition and subtraction.<br />
1. Join two sets of objects to show addition<br />
2. Add one- to two- digit numbers with sums not more than<br />
20<br />
3. Remove a subset from a given set to show subtraction<br />
4. Subtract one- to two- digit numbers with minuends not<br />
more than 20<br />
Measurement<br />
The child is able to know the<br />
concepts of size, length, height<br />
and volume, and time.<br />
Measurement<br />
(Non-Standard)<br />
Time<br />
1. Use non-standard measuring tools in play activities (e.g.<br />
cup, palm, drinking straw)<br />
2. Use approximate measures of familiar objects (e.g. length<br />
of hair, weight of rock)<br />
3. Estimate size, length, weight, height and volume (e.g. I’m<br />
tall as that shelf)<br />
1. Tell the time of day when activities are being done<br />
2. Tell which activities take longer or shorter time (e.g.<br />
walking, riding in going to school)<br />
19
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
MATRIX MALIKHAING SINING<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
PAGPAPAUNLAD NG KAKAYAHANG<br />
PAG-IISIP<br />
Malikhaing Sining (Biswal)<br />
Ang bata ay nakapagpapahayag<br />
ng mga ideya at damdamin sa<br />
pamamagitan ng pagsisimbolo at<br />
malikhaing gawain (biswal).<br />
Malikhaing Pagpapahayag<br />
A. Napauunlad ang pagkamalikhain at naipahahayag ang<br />
mahalagang ideya o bagay sa pamamagitan ng mga<br />
karanasan ng malayang paggamit ng ibat-ibang:<br />
* elemento ng sining (kulay, value, linya, hugis, porma,<br />
tekstura, espasyo)<br />
* midya, estilo at disenyo<br />
1. Naipahahayag ang kaisipan at imahinasyon sa<br />
pamamagitan ng sarili at malayang pamamaraan sa:<br />
pagbakat sa papel ng mga bahagi ng katawan tulad<br />
ng kamay at paa<br />
paglikha ng balangkas ng sariling katawan sa<br />
pamamagitan ng pagbakat, pagguhit at pagpinta<br />
paglikha ng dekorasyon sa “name tag”<br />
pagguhit at pagpinta ng<br />
‣ sariling mukha<br />
‣ mukha ng kaibigan<br />
2. Naipakikita ang pagkamalikhain sa iba’t ibang paraan sa<br />
pamamagitan ng:<br />
paggamit ng iba’t ibang kulay sa pagguhit/pagpinta<br />
ng mga linya<br />
paggupit/pagdikit ng iba’t ibang hugis na may iba’t<br />
ibang tekstura<br />
pagbubuo ng mga nakikitang nakabukas na simbolo<br />
katulad ng na maaaring maging o , gamit<br />
ang lapis o krayon<br />
20<br />
3. Naipakikita ang pagkamalikhain sa paggamit ng iba’t
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
ibang materyales at pamamaraan sa sining<br />
pagtitiklop ng papel<br />
pagpipilas/pagdidikit ng papel<br />
pagkuskos ng krayon sa papel na nakapatong sa<br />
iba’t ibang teksturang makikita sa paligid<br />
Halimbawa: semento, banig, basket, pera, dahon,<br />
atbp.<br />
pagpipinta sa pamamagitan ng daliri, kamay, paa at<br />
siko<br />
paghuhugis/pagmomolde ng luwad (clay) sa nais na<br />
anyo<br />
paglimbag ng mga pangkaraniwang bagay sa paligid<br />
(hal. dahon, bato, patpat, atbp)<br />
4. Naipakikita ang pagkamaparaan sa paggamit ng mga<br />
patapong bagay sa paggawa ng mga tatlong<br />
dimensyong proyekto<br />
pagmomolde sa luwad<br />
<br />
<br />
pagdidikit ng 3d-collage<br />
pagpapatung-patong, pagdudugtong at pagdidikit<br />
(assemblage) ng mga patapong bagay tulad ng<br />
maliliit na kahon ng gamot<br />
5. Naisasagawa ang gawain nang may kasiyahan, buong<br />
ingat at linis<br />
B. Nakalilikha ayon sa nalalaman/pinag-uusapan sa sariling<br />
pananaw<br />
1. Nabibigyang-pansin ang magagandang bagay na makikita<br />
sa<br />
likas na kapaligiran<br />
kapaligirang gawa ng tao<br />
2. Napahahalagahan ang magagandang bagay sa kapaligiran<br />
sa pamamagitan ng iba’t ibang pandama; pandinig,<br />
paningin, pang-amoy, panlasa at pandama<br />
3. Nakapagpaplano at naisasagawa ang gawain ng may pagiingat<br />
21
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
MALIKHAING SINING<br />
(MUSIKA AT GALAW)<br />
Ang bata ay nakapagpapahayag<br />
ng mga ideya at damdamin sa<br />
pamamagitan ng musika at sayaw.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Malikhaing Pagpapahayag<br />
22<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
A. Napapaunlad ang pagkamalikhain at naipapahayag ang<br />
mahalagang ideya o bagay sa pamamagitan ng mga<br />
karanasan sa malayang paggamit ng iba’t ibang:<br />
* elemento ng musika (ritmo,melodiya, harmonya, timbre,<br />
porma, tekstura at dynamics )<br />
* instrumentong pang-musika<br />
1. Naipahahayag ang kaisipan at imahinasyon sa<br />
pamamagitan ng:<br />
pagkanta<br />
pagsayaw<br />
2. Nakapagsasagawa ng karaniwang kilos habang umaawit<br />
o nakikinig sa musika, tulad ng pagmamartsa,<br />
pagpalakpak o pagtapik ng pulso ng awit/tugtugin<br />
3. <strong>Naga</strong>gamit ang simpleng instrumentong pangritmo tulad<br />
ng bao o patpat sa saliw ng awitin/tugtugin<br />
Napaghahambing ang tono ng dalawang tunog:<br />
tunog sa kapaligiran (sasakyan, hangin, tubig<br />
atbp)<br />
tunog ng mga hayop (ibon, kalabaw atbp.)<br />
4. Naipahahayag ang damdaming isinasaad ng<br />
himig/tugtuging narinig sa pamamagitan ng sariling<br />
interpretasyon sa pagsayaw o pag-galaw<br />
5. Nakaaawit ng mga awiting pambata<br />
awiting may kilos (action songs)<br />
nursery rhymes<br />
mga awitin tungkol sa:<br />
sarili/kapwa<br />
pagbati/paggalang<br />
mag-anak/tahanan<br />
pakikisalamuha (socialization)<br />
6. Nakasasayaw ng mga payak na sayaw pambata<br />
7. Nakalilikha ng simpleng himig patungkol sa kanyang<br />
kasalukuyang ginagawa<br />
Hal.: naglalaro ng manika at inaayusan ang buhok nito,<br />
nagtutuhog ng beads habang inaawit ang sariling likhang
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
awit tungkol sa gawain<br />
8. Naipahahayag ang damdaming isinasaad ng kuwento o<br />
salita sa pamamagitan ng pag-arte o pagkilos, hal. may<br />
baha, may sunog, atbp.<br />
MATRIX OF WIKA, KAH<strong>AND</strong>AAN SA PAGBASA AT PAGSULAT<br />
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
Wika, Literasi at Komunikasyon<br />
(Language, Literacy and Communication)<br />
Sub-Domain 1: Wika<br />
1. Ang bata ay nakatutugon sa<br />
pasalita at di-pasalitang<br />
pakikipagtalastasan.<br />
1. Pakikinig (Receptive<br />
Language)<br />
23<br />
1. Naisasagawa ang wastong pakikinig at nakatutugon nang<br />
tama<br />
2. Nakikilala ang mga likas na tunog/ugong/huni sa<br />
kapaligiran<br />
3. Natutukoy ang iba’t ibang uri ng tunog (malakas, mahina,<br />
mataas, mababa)<br />
4. Natutukoy ang magkakatulad na tunog<br />
5. Nakikilala ang mga tunay na bagay, larawan na<br />
pinanggalingan ng tunog/ugong/huni<br />
6. Nauuri ang mga ugong/tunog/huni sa kapaligiran<br />
7. Nakikilala ang mga tunog ng bawat titik na narinig<br />
/p/,/b//m/<br />
/t/,/d//n/<br />
/l/ /r/ /s/<br />
/c//k/<br />
/w/ /y/<br />
8. Natutukoy ang mga larawan ng bagay<br />
9. Nakasusunod sa payak na panuto na di<br />
nangangailangan ng hudyat
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
2. Ang bata ay<br />
nakapagpapahayag ng<br />
kanyang iniisip at<br />
damdamin sa salita at kilos.<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
2. Pagsasalita<br />
(Expressive Language)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
Hal. dalhin ang aklat sa kabilang silid<br />
10. Nauulit ang mga pangungusap na napakinggan<br />
1. Nabibigkas ang mga tunog/huni na napakinggan<br />
huni ng hayop<br />
tunog ng bagay<br />
tunog ng titik<br />
2. Nabibigkas nang wasto ang tunog ng bawat titik ng<br />
alpabeto<br />
3. Natutukoy ang bagay nang naaayon sa kinalalagyan<br />
loob/labas - harap/likod<br />
ilalim /Ibabaw - gilid-pagitan<br />
4. Nakapagkukuwento tungkol sa sarili<br />
Nasasabi ang sariling pangalan, gulang, tirahan<br />
5. Nakapagkukuwento tungkol sa pamilya<br />
Nasasabi ang pangalan ng tatay,nanay at mga<br />
kapatid<br />
6. <strong>Naga</strong>gamit ang magagalang na pananalita at pagbati sa<br />
iba’t ibang situasyon<br />
po/opo<br />
Magandang umaga/hapon po!<br />
Salamat po!<br />
Sori<br />
7. Nabibigkas ang tugma at tula<br />
8. Nasasabi ang mga araw sa isang linggo<br />
9. Nasasabi ang mga pangalan ng mga buwan sa isang<br />
taon<br />
10. Naisasalaysay nang malinaw ang pangyayari<br />
11. Nakakalahok nang masigla sa pangkatang usapan<br />
12. Nagtatanong kung di nauunawaan ang isang salita<br />
13. <strong>Naga</strong>gamit nang wasto ang mga di nauunawaang salita<br />
14. Naipahahayag ang damdamin, iniisip at ideya<br />
15. Napaghahambing ang karanasan at pangyayari o<br />
kalagayan<br />
24
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
Sub-Domain 2: Pagbasa<br />
1. Ang bata ay<br />
nakapagpapamalas nang<br />
wastong ayos at paraan sa<br />
kahandaan sa pagbasa.<br />
Kahandaan sa<br />
Pagbasa<br />
25<br />
1. Nasasabi ang kaliwa at kanan ng sarili<br />
2. Nasasabi ang kaliwa at kanan ng taong kaharap<br />
3. Naisasagawa ang wastong galaw at hagod ng mata sa<br />
pagbasa<br />
kaliwa – pakanan<br />
itaas – pababa<br />
4. Napagsusunud-sunod ang mga bagay, larawan, sagisag at<br />
titik<br />
5. Nakikilala ang mga pamilyar na logo na nakikita sa mga<br />
anunsiyo<br />
6. Nakikilala ang iba’t ibang palatandaan (signage)<br />
Hal. Hinto-Takbo<br />
7. Natutukoy ang bahaging kulang o nawawala sa isang tunay<br />
na bagay/larawan<br />
8. Napag-uugnay-ugnay ang mga bagay-bagay<br />
Hal. plato at kutsara<br />
9. Nakikilala ang magkakatulad na<br />
bagay/larawan/titik<br />
10. Natutukoy ang naiibang bagay/<br />
larawan/titik<br />
11. Naiuugnay ang larawan sa salita<br />
12. Naiuugnay ang simulang tunog ng ngalan ng bagay o titik<br />
13. Nakikilala ang malaki at maliit na titik<br />
14. Napagtatambal-tambal ang mga salitang<br />
magkakatulad na binubuo ng 2-4 na titik<br />
15. Nabubuksan at naiisa-isa ang mga pahina ng aklat mula<br />
simula hanggang katapusan<br />
16. Nababasa ang mga kuwentong larawan<br />
mula sa kaliwa-kanan; itaas-pababa<br />
17. Nakikilala ang mga salitang gamitin sa pamamagitan ng<br />
sight word technique<br />
18. Nababasa ang mga payak na salitang<br />
binubuo ng katinig-patinig-katinig sa<br />
pamamagitan ng larawan at configuration<br />
clues<br />
19. Nababasa ang mga payak na salitang binubuo ng<br />
katinig-patinig-katinig sa pamamagitan ng larawan at
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
configuration clues<br />
20. Nakikilala ang magkakatulad na salitang binubuo ng 3- 4 na<br />
titik<br />
2. Ang bata ay nakagagamit ng<br />
mga salita sa paglalarawan ng<br />
nakita/namasid.<br />
3. Ang bata ay nakauunawa sa<br />
pagbasa ng payak na<br />
babasahin at nasasabi sa iba<br />
ang kaisipan at ideya mula sa<br />
binasa.<br />
Pagpapaunlad ng<br />
Talasalitaan<br />
Pag- unawa<br />
1. Natutukoy ang magkakatugmang salita<br />
2. Nakikilala ang mga salitang magkasingkahulugan<br />
3. Nakikilala ang mga salitang magkasalungat ang<br />
kahulugan<br />
4. Nakapagbibigay ng mga halimbawa ng mga salitang<br />
magkatugma/magkasintunog<br />
1. Nakasusunod sa simpleng panuto<br />
2. Naibibigay ang pangunahing diwa ng larawan/kuwento<br />
3. Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mga larawan/<br />
kuwento<br />
4. Naibibigay ang mga detalye ng kwento<br />
5. Napagsunud-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa<br />
tulong ng mga larawan<br />
6. Nasasabi kung ano ang maaaring mangyari sa kuwento<br />
Sub-Domain 3: Pagsulat<br />
Ang bata ay nakakokpya at<br />
nakasusulat ng mga payak na salita.<br />
Kahandaan sa Pagsulat<br />
26<br />
1. Nakahahawak nang wasto ang lapis<br />
2. Nakaguguhit ng mga linya nang:<br />
patayo<br />
pahalang<br />
pahilis<br />
pakurba<br />
3. Nakababakat ng mga titik na may tuwid na guhit I, E, F, L,<br />
H, T<br />
4. Nakababakat ng mga titik na may makahalong tuwid at<br />
pahilis na guhit V, N, A, X, K, M, W, Y, Z<br />
5. Nakababakat ng mga pabilog na titik gaya ng C, G, O, S<br />
6. Nakasusulat nang palimbag ng malalaking titik sa<br />
alpabetong Filipino<br />
7. Nakasusulat nang palimbag ang maliliit na titik ng
Batayan/Kaugnay na Batayan<br />
(Domain/Sub-Domain)<br />
Lawak<br />
(Component)<br />
Mga Kasanayan/Palatandaan<br />
(Competencies/Indicators)<br />
alpabetong Filipino<br />
8. Nakasusulat ng wastong pagkakasunod-sunod ang mga<br />
titik ng alpabeto<br />
9. Nakababakat ng mga titik ng sariling pangalan<br />
10. Nakasusulat nang wasto ang sariling pangalan nang may<br />
tularan<br />
11. Nakakakopya ng mga salita<br />
27
MATRIX OF LANGUAGE, LITERACY, <strong>AND</strong> COMMUNICATION<br />
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
LANGUAGE, LITERACY, <strong>AND</strong> COMMUNICATION<br />
COMMUNICATION<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
The child is able to distinguish<br />
different types of sounds and<br />
respond accordingly.<br />
Listening<br />
(Receptive Language)<br />
1. Demonstrate proper listening and respond appropriately<br />
2. Identify sounds produced by different animals and<br />
objects in the environment<br />
3. Identify objects and pictures of objects that produce a<br />
specific sound<br />
4. Identify similar sounds<br />
5. Differentiate sounds – loud, soft, high, low<br />
a. Examples: meow, meow, zzz-sss<br />
6. Differentiate the sounds heard in the environment<br />
7. Identify the sounds of letters listened to<br />
• /p/, /b/, /m/<br />
• /t/, /d/, /n/<br />
• /l/, /r/<br />
• /f/, /v/<br />
• /s/,/z/<br />
• /sh/, /zh/<br />
• /c/, /k/, /q/<br />
• /g/, /j/<br />
• /w/, /y/<br />
• short vowels<br />
• long vowels<br />
8. Identify the blending of letter sounds in words<br />
9. Identify words that rhyme in songs and poems<br />
10. Tell what the story listened to is all about<br />
11. Note details from a story listened to<br />
12. Follow simple one-step directions<br />
28
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
COMMUNICATION<br />
The child is able to express<br />
one’s feelings, thoughts and<br />
ideas.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Speaking<br />
(Expressive Language)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
1. Produce the sound listened to:<br />
• animal sounds<br />
• objects in the environment<br />
• letter sounds (consonant and vowel sounds)<br />
2. Ask and answer questions about oneself<br />
Whats your name<br />
Where do you live<br />
How old your are you<br />
3. Talk about oneself/others/thing using<br />
a and an<br />
this and that<br />
in and on<br />
under and above<br />
front and back<br />
up and down<br />
before and after<br />
4. Use simple greetings and courteous expressions in<br />
appropriate situations<br />
Good Morning!/Afternoon!<br />
Thank You!/You’re Welcome!/<br />
Excuse Me!/I’m Sorry!<br />
Please…./May I…..<br />
5. Recite rhymes and jingles<br />
6. Name the days of the week<br />
7. Name the months of the year<br />
8. Express feelings, thoughts and ideas<br />
9. Compare experiences and events<br />
COMMUNICATION Vocabulary Development 1. Associate words with pictures<br />
2. Recognize common words through sight word technique<br />
The child is able to increase<br />
his/her vocabulary for<br />
describing observations.<br />
3. Read simple words with consonant-vowel-consonant<br />
(CVC) pattern through pictures and configuration clues<br />
4. Give examples of synonyms, antonyms and homonyms<br />
5. Give words that rhyme<br />
29
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
READING<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
1) The child is able to<br />
demonstrate reading<br />
readiness skills.<br />
Reading Readiness<br />
30<br />
1. Tell which is left or right of oneself<br />
2. Tell which is left or right of other people<br />
3. Demonstrate proper eye movement in reading<br />
• from left to right<br />
• from top to bottom<br />
• from left to right, top to bottom<br />
4. Sequence objects, pictures, symbols and letters from left<br />
to right<br />
5. Read picture stories from left to right; top to bottom<br />
6. Identify similarities in objects/pictures/letter forms<br />
7. Identify difference in objects/pictures/letter forms<br />
similarities/difference in letter forms<br />
upper and lower-case letters<br />
identify the letters that are the same in a<br />
group of letters<br />
identify the letter that is different in a group<br />
<br />
of letters<br />
identify critical letter forms (p,b,d,q), (g and<br />
q)<br />
8. Identify missing parts in real objects/pictures<br />
9. Associate objects<br />
Example: spoon and fork, table and chairs, pencil and<br />
paper, boy and girl, father and mother, etc.<br />
10. Identify words that are same/different<br />
Examples:<br />
was, saw, was<br />
hut, hot, hut<br />
11. Recognize common words through sight word technique<br />
12. Read simple words with consonant-vowel-consonant<br />
(CVC) pattern through picture and configuration clues<br />
13. Recognize that written words are separated by spaces<br />
14. Recognize that sentences in print are made up of<br />
separate words<br />
15. Read simple phrases and sentences<br />
• Examples: a book<br />
This is a book. (3-4 words in a<br />
sentence)
BATAYAN/KAUGNAY NA BATAYAN<br />
(Domain/Sub Domain)<br />
2) The child is able to<br />
comprehend simple texts and<br />
relate one’s thoughts and ideas<br />
from books read, pictures,<br />
experiences to others.<br />
LAWAK<br />
(Component)<br />
Reading Comprehension<br />
MGA KASANAYAN/PALAT<strong>AND</strong>AAN<br />
(Competencies/Indicators)<br />
16. Recognize that printed materials provide information or<br />
entertaining stories<br />
17. Handle a book and turn its pages<br />
18. Identify the parts of a book (cover, title page and body)<br />
1. Give the main idea of the picture/story<br />
2. Note details in pictures<br />
a. solo picture<br />
b. composite picture<br />
3. Note details in story read<br />
Identify story grammar (setting, character, time,<br />
Recall main facts from a story<br />
4. Follow simple directions<br />
5. Arrange the events in the story read thru picture<br />
6. Tell what will happen<br />
7. Repeat 2-step directions and request<br />
WRITING<br />
The child is able to copy and<br />
write simple words.<br />
Writing Readiness<br />
1. Develop fine motor skills<br />
Hold pencil properly<br />
Scribble spontaneously<br />
Make vertical, horizontal and curve lines<br />
2. Write letters of the alphabet in manuscript using models<br />
Trace and write letters of the alphabet written in<br />
straight lines I, F, E, L, H, T<br />
Trace and write letters of the alphabet with a<br />
combination of straight and slanting lines V, N, A,<br />
X, Z, K, M, W, Y<br />
Trace and write letters with combination of<br />
straight and curved lines D, B, P, R, U, J<br />
Trace and write letters with rounded strokes C,<br />
G, O, Q, S<br />
3. Write the letters of the alphabet in upper and lower case<br />
4. Trace one’s name<br />
5. Write one’s name<br />
6. Copy words<br />
31