Shkarko publikim ne PDF - Media Print
Shkarko publikim ne PDF - Media Print
Shkarko publikim ne PDF - Media Print
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Aishe Hajredini (Karaj), Kristaq Lula<br />
Ushtrime të zgjidhura<br />
Kimia 11 bazë
Hartuar sipas programit mësimor Kimia 11, bazë<br />
Titulli:<br />
Autorë:<br />
Drejtuese botimi:<br />
Ushtrime të zgjidhura, Kimia 11 bazë<br />
Aishe Hajredini (Karaj)<br />
Kristaq Lula<br />
Anila Bisha<br />
Redaktor shkencor: Prof. Dr. Eduard Andoni<br />
Genc Damani<br />
Redaktore:<br />
Flaviola Shahinaj<br />
Design: VisiDesign<br />
Kopertina: VisiDesign<br />
Shtypi: <strong>Media</strong>-print<br />
ISBN: 978-9928-08-079-0<br />
Botimi i parë: 2012<br />
© Të gjitha të drejtat janë të rezervuara<br />
S H T Ë P I A<br />
B O T U E S E<br />
Të gjitha të drejtat e autorit lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht te zotëruara/rezervuara nga Shtëpia Botuese<br />
“<strong>Media</strong>print” sh.p.k..<br />
Ndalohet çdo prodhim, riprodhim, shitje, rishitje, shpërndarje, kopjim, fotokopjim, përkthim, përshtatje,<br />
huapërdorje, shfrytëzim dhe/ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar, si dhe çdo veprim cënues me çfarëdo lloj<br />
mjeti apo apo forme, pjesërisht dhe/ose tërësisht, pa miratimin paraprak me shkrim nga Shtëpia Botuese<br />
“<strong>Media</strong>print” sh.p.k.<br />
Ky botim, në tërësi dhe/ose në pjesë të tij, ndalohet të transmetohet dhe/ose përhapet në çdo lloj forme dhe/ose<br />
mjet elektronik, mekanik, regjistrues dhe/ose tjetër, të ruhet, depozitohet ose përdoret në sisteme ku mund të<br />
cënohen të drejtat e autorit, pa miratimin paraprak me shkrim nga Shtëpia Botuese “<strong>Media</strong>print” sh.p.k..<br />
Çdo cënim i të drejtave të autorit passjell përgjegjësi sipas legjislacionit në fuqi.<br />
Kontaktet:<br />
www.mediaprint.al<br />
Shtëpia Botuese Sektori i Shpërndarjes dhe Marketingut: Shtypshkronja:<br />
Kutia Postare 7467 - Tiranë Tel.: 04 4500605<br />
Tel.: 04 4500605<br />
Tel.: 04 2251614 Cel.: 069 40 44 441<br />
Cel.: 069 40 50 380<br />
Cel.: 069 40 44 443 Cel.: 069 40 20 201<br />
Cel.: 069 20 79 021<br />
botime@mediaprint.al distributor@mediaprint.al print@mediaprint.al<br />
Komente dhe sugjerime janë të mirëpritura në email: botime@mediaprint.al
ELEKTROKIMIA<br />
ELEMENTI GALVANIK<br />
Dy pllaka metalike, të zhytura në tretësirë elektrolite, që përmbajnë jo<strong>ne</strong>t e tyre formojnë një<br />
element galvanik. Pllakat metalike quhen elektroda. Elektroda ku ndodh oksidimi quhet anodë.<br />
Elektroda ku ndodh reduktimi, quhet katodë.<br />
USHTRIME TË ZGJIDHURA<br />
1. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve në elementin galvanik që përbëhet nga mag<strong>ne</strong>zi<br />
dhe hekuri:<br />
Zgjidhje<br />
Mg Mg 2+ + 2e - oksidohet (anodë)<br />
Fe 2+ + 2e - Fe 0<br />
reduktohet (katodë)<br />
Mg + Fe 2+ Mg 2+ + Fe 0<br />
Potenciali elektrodik standard i hekurit është E 0 Fe<br />
0. 409, kurse potenciali elektrodik standard i<br />
mag<strong>ne</strong>zit është E 0 Mg<br />
2. 37 . Meqenëse mag<strong>ne</strong>zi e ka këtë potencial më të vogël se hekuri, është ai<br />
që oksidohet. Çdo atom mag<strong>ne</strong>zi lë në pllakë dy elektro<strong>ne</strong>, duke kaluar si jon në tretësirë. Elektro<strong>ne</strong>t<br />
kalojnë nëpërmjet telit që lidh elektrodat, nga pllaka e mag<strong>ne</strong>zit në pllakën e hekurit, kurse jo<strong>ne</strong>t e<br />
hekurit që ndodhen në tretësirë shkëputen nga tretësira, afrohen në drejtim të elektrodës së hekurit,<br />
marrin elektro<strong>ne</strong>t dhe reduktohen.<br />
Përfundimisht elektro<strong>ne</strong>t kalojnë nga pllaka e mag<strong>ne</strong>zit (anodë) në drejtim të pllakës së hekurit<br />
(katodë).<br />
2. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve në elementin galvanik që formohet nga bakri dhe<br />
mërkuri:<br />
Zgjidhje<br />
Cu Cu 2+ + 2e - oksidohet (anodë)<br />
Hg 2+ + 2e - Hg 0 reduktohet (katodë)<br />
Cu + Hg 2+ Cu 2+ + Hg 0<br />
Meqenëse potenciali elektrodik standard i bakrit E 0 Cu<br />
0. 347 është më i vogël se potenciali<br />
elektrodik standard i mërkurit E 0 Hg<br />
0. 854 , atëherë elektroda anodë ku ndodh oksidimi është ajo e<br />
bakrit, kurse si katodë shërben pllaka prej mërkuri ku ndodh reduktimi.<br />
3. Në elementin galvanik të formuar nga një pllakë ari Au dhe një pllakë mag<strong>ne</strong>zi Mg, përcaktoni<br />
drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve.<br />
3
Zgjidhje<br />
Meqenëse potenciali elektrodik standard i mag<strong>ne</strong>zit E 0 Mg<br />
2. 37 është më i vogël se potenciali<br />
elektrodik standard i arit E 0 Au<br />
1. 5 , pllaka e mag<strong>ne</strong>zit do të luajë rolin e anodës, ku do të ndodhë dhe<br />
oksidimi, kurse pllaka e arit do të luajë rolin e katodës, ku do të ndodhë reduktimi. Rrjedhja e elektro<strong>ne</strong>ve<br />
do të bëhet nga pllaka e mag<strong>ne</strong>zit në drejtim të pllakës së arit.<br />
Reaksio<strong>ne</strong>t janë:<br />
3|Mg o Mg 2+ + 2e - oksidohet (anodë)<br />
2|Ar 3+ + 3e - Ar 0 reduktohet (katodë)<br />
3Mg 0 + 2Ar 3+ 3Mg 2+ + 2Ar 0<br />
4. Çfarë vihet re në rast se:<br />
a. një pllakë hekuri futet në tretesirën e sulfatit të bakrit CuSO 4 .<br />
b. një tel prej nikeli futet në tretësirën e nitratit të hekurit Fe (NO 3 ) 2 .<br />
Zgjidhje<br />
Pllaka e hekurit e zhytur në tretësirën e sulfatit të bakrit do të vishet me një shtresë bakri, sepse bakri<br />
e ka potencialin elektrodik standard më të madh se potenciali elektrodik standard i hekurit. Ky proçes<br />
ndodh në këtë mënyrë sepse hekuri në rradhën e aktivitetit është para bakrit. Reaksioni që do të<br />
ndodhë shprehet me barazimin:<br />
Fe + CuSO 4 FeSO 4 + Cu<br />
Fe 0 + Cu 2+ Fe 2+ + Cu 0<br />
Fe 0 Fe 2+ + 2e -<br />
oksidohet<br />
Cu 2+ + 2e - Cu 0 reduktohet<br />
b. Meqenëse nikeli ka potencial elektrodik standard më të madh se potenciali elektronik, standard i<br />
hekurit, ai nuk mund të zhvendosë jo<strong>ne</strong>t e hekurit nga tretësira e tij.<br />
5. Në elementet galvanik të mëposhtëm tregoni kahun e zhvillimit të reaksionit:<br />
a. Mg /Mg 2+ // Ag + /Ag 0<br />
b. Cr / Cr 3+ // Pb 2+ /Pb 0<br />
Zgjidhje<br />
a. Reaksioni do të ndodhë në kahun e drejtë:<br />
Mg 0 + Ag + Mg 2+ + Ag 0<br />
|Mg 0 Mg 2+ + 2e - oksidohet<br />
2|Ag + Ag 0<br />
reduktohet<br />
Reaksioni i përgjithshëm:<br />
Mg 0 + 2Ag Mg 2+ + 2Ag 0<br />
b. Reaksioni do të ndodhë në kahun e drejtë:<br />
Cr 0 + Pb 2+ Cr 3+ + Pb 0<br />
2|Cr Cr 3+ + 3e - oksidohet<br />
3|Pb 2+ + 2e - Pb 0 reduktohet<br />
Reaksioni i përgjithshëm: 2Cr 0 + 3Pb 2+ 2Cr 3+ + 3Pb 0<br />
4
6. Në cilat raste ndodh reaksioni Shkruani barazimet për skemat e mëposhtme:<br />
a. Mg + Fe 2+ c. Cu + Pb 2+ <br />
b. Fe + Zn 2+ d. Zn + Ni 2+ <br />
Reaksio<strong>ne</strong>t ndodhin në rastet a dhe d, sepse mag<strong>ne</strong>zi dhe zinku kanë potencial elektrodik standard<br />
më të vogël se hekuri dhe nikeli.<br />
a) Mg + Fe 2+ Mg 2+ + Fe 0 d) Zn + Ni 2+ Zn 2+ + Ni<br />
Mg Mg 2+ + 2e - oksidohet Zn Zn 2+ + 2e - oksidohet<br />
Fe 2+ + 2e - Fe 0 reduktohet Ni 2+ + 2e - Ni 0 reduktohet<br />
7. Për shkak të proçeseve që ndodhin në elektrodat e një elementi galvanik gjatë funksionimit të tij,<br />
ndërmjet këtyre elektrodave vendoset një diferencë potenciali elektrodik, që quhet potencial i<br />
elementit galvanik. Potenciali elektrodik i elementit galvanik gjendet si diferencë e potencialit<br />
elektrodik standard i elektrodës së reduktuar dhe potencialit elektrodik të elektrodës së oksiduar<br />
që jepet me formulën:<br />
0 0 0<br />
Eel EK EA<br />
Shembull:<br />
Të gjendet potenciali elektrodik standard i elementit të formuar nga një elektrodë mag<strong>ne</strong>zi dhe një<br />
alumini.<br />
Zgjidhje<br />
Potenciali elektrodik standard i Mg është më i vogël se ai i Al. Mag<strong>ne</strong>zi është elektrodë që oksidohet<br />
kurse, elektroda e aluminit reduktohet. Zëvendësojmë vlerat në formulë dhe gjejmë:<br />
E<br />
0<br />
el<br />
E 0 el<br />
E<br />
0<br />
Al<br />
E<br />
0<br />
Mg<br />
1.71<br />
( 2.37)<br />
E 0 el<br />
0.66<br />
V<br />
8. Të gjendet potenciali elektrodik standard i elementit të formuar nga elektrodat prej bakri dhe klori, që i<br />
kanë potencialet 0.374 V dhe 1.356 V.<br />
Zgjidhje<br />
Potenciali elektrodik standard i klorit është më i madh se ai i bakrit, elektrodat e klorit do të<br />
reduktohen dhe shërbejnë si katodë, ajo e bakrit oksidohet dhe shërben si anodë E el<br />
E K<br />
E A<br />
.<br />
Zevendësojmë në formulë dhe kemi:<br />
E<br />
0<br />
el<br />
E 0 el<br />
E<br />
0<br />
Cl<br />
E<br />
0<br />
Cu<br />
1.35 0.374<br />
E 0 el<br />
0.976<br />
V<br />
9. Një element galvanik e ka potencialin elektrodik 1.61 V. Duke ditur që një nga elektrodat e<br />
elementit është prej metali zink, i cili e ka potencialin -0,76V dhe shërben si katodë, gjeni nga<br />
ç’metal përbëhet elektroda tjetër që shërben si anodë.<br />
Zgjidhje<br />
Dimë që: E E E<br />
Zëvendësojmë:<br />
0 0<br />
.61 V E Zn<br />
E<br />
0 0 0<br />
el K A<br />
1<br />
M<br />
5
0<br />
1.61<br />
V 0.76<br />
EM<br />
E<br />
0<br />
M<br />
1.61<br />
0.76<br />
E 0 M<br />
2.37<br />
Elektroda tjetër, duke parë vlerat e potencialeve elektrodike standarde, është mag<strong>ne</strong>zi.<br />
10. Një pllakë zinku zhytet në një tretësirë të nitratit të plumbit me vëllim 100 ml, me përqendrim<br />
0,5 M. Gjeni sasinë e plumbit që zhvendoset nga tretësira dhe sasinë e zinkut që kalon<br />
në tretësirë.<br />
Zgjidhje<br />
Gjejmë numrin e moleve të nitratit të plumbit në tretësirën fillestare.<br />
Duke ditur që: n = C M · V; Zëvendësojmë vëllimin dhe përqendrimin dhe kemi:<br />
n = 0,5 mol/l · 0,1 l<br />
n = 0.05 mol<br />
Gjejmë sasinë në gramë të nitratit të plumbit që ndodhet në 0.05 mol.<br />
m = n · M<br />
m = 0.05 · 331 g /mol<br />
m = 16.55 g Pb(NO 3 ) 2<br />
Gjejmë sasinë në gramë të Pb që ndodhet në 16,55 g Pb(NO 3 ) 2<br />
Ndërtojmë raportin:<br />
1 mol Pb(<br />
NO3 )<br />
2<br />
331 g Pb(<br />
NO3<br />
)<br />
2<br />
16.55 g Pb(<br />
NO3<br />
)<br />
2<br />
<br />
<br />
1 mol Pb 207 g Pb x g Pb<br />
x = 10.35g Pb<br />
Shkruajmë barazimin kimik të bashkëveprimt të zinkut me nitratin e plumbit:<br />
Zn + Pb(NO 3 ) 2 = Zn(NO 3 ) 2 + Pb<br />
Gjejmë sasinë e zinkut që kalon në tretësirë.<br />
Ndërtojmë raportin:<br />
3.25 g Zn kalojnë në tretësirë,<br />
10,35 g Pb zhvendosen nga tretësira.<br />
1 mol Zn 65 g Zn x g Zn<br />
<br />
; x = 3.25 g Zn<br />
1 mol Pb 207 g Pb 10.35 g Pb<br />
11. Një pllakë zinku zhytet në tretësira që përmbajnë jo<strong>ne</strong> Mg 2+ , Ca 2+ , Cu 2+ , Hg 2+ , Ag + , Cr 3+ .<br />
Tregoni cilat jo<strong>ne</strong> zhvendosen nga pllaka e zinkut dhe shkruani barazimet kimike.<br />
Zgjidhje<br />
Duke parë vlerat e potencialeve elektrodike standarde dhe duke u mbështetur në parimin që pllaka e<br />
zinkut zhvendos jo<strong>ne</strong>t e metaleve që kanë potencial elektrodik standard më të madh se vetë pllaka e<br />
zinkut konkludojmë që kjo pllakë zhvendos jo<strong>ne</strong>t; Mg 2+ dhe Ca 2+ sepse këto metale kanë potencialet<br />
elektrodike standarde më të vogla.<br />
Barazimet kimike janë:<br />
1. Zn 0 + Cu 2+ Zn 2+ + Cu 0 3. Zn 0 + 2Ag + Zn 2+ + 2Ag 0<br />
2. 3Zn 0 + 2Cr 3+ 3Zn 2+ + 2Cr 0 4. Zn 0 + Hg 2+ Zn 2+ + Hg 0<br />
12. Në cilat raste ndodh reaksioni për skemat e mëposhtme, shkruani barazimet:<br />
6
a. Mg + Co 2+ c. Ni + Al 3+ <br />
b. Pb + Fe 2+ d. Al + Cr 3+ <br />
Zgjidhje<br />
Reaksio<strong>ne</strong>t ndodhin në rastet a dhe d, sepse mag<strong>ne</strong>zi dhe alumini kanë përkatësisht potencialet<br />
elektrodike standarde më të vogla se kobalti dhe kromi.<br />
a. Mg + Co 2+ = Mg 2+ + Co 0<br />
d. Al + Cr 3+ = Al 3+ + Cr 0<br />
USHTRIME TË PAZGJIDHURA<br />
1. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve në një element galvanik, që si elektroda ka një<br />
pllakë mag<strong>ne</strong>zi dhe një pllakë bakri. Argumentoni përgjigjen.<br />
2. Ndërtoni skemën e një elementi galvanik, që përbëhet nga një pllakë plumbi dhe alumini dhe<br />
përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve.<br />
3. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve dhe ndërtoni skemën e elementit galvanik që si<br />
elektroda ka një pllakë bakri dhe një pllakë mërkuri.<br />
4. Cila është pllaka që oksidohet dhe cila është pllaka që reduktohet në elementin galvanik, që<br />
përbëhet nga nikeli dhe plumbi.<br />
5. Shkruani reaksio<strong>ne</strong>t që zhvillohen në elektrodat e elementeve galvanikë, të formuar nga çiftet e<br />
metaleve si më poshtë:<br />
a. hekur dhe plumb c. mag<strong>ne</strong>z dhe ar<br />
b. zink dhe kallaj d. bakër dhe argjend<br />
6. Një pllakë zinku zhytet në një tretësirë të klorurit të hekurit dhe klorurit të mërkurit. Përcaktoni<br />
në cilin rast masa e pllakës së zinkut rritet dhe në cilin zvogëlohet<br />
7. Llogaritni potencialin elektrodik të elementit galvanik që përbëhet nga një pllakë alumini dhe një<br />
pllakë kallai.<br />
8. Llogaritni potencialin elektrodik të elementit galvanik që përbëhet nga një pllakë plumbi dhe një<br />
argjendi.<br />
9. Llogaritni potencialin e elektrodës së elementit të formuar nga një pllakë hidrogjeni dhe një<br />
pllakë alumini.<br />
10. Llogaritni potencialin elektrodik të elementit galvanik që përbëhet nga një pllakë hidrogjeni dhe<br />
një pllakë mërkuri.<br />
11. Një element galvanik e ka potencialin elektrodik 0,53 V. Duke ditur që si anodë shërben<br />
elektroda prej zinku, gjeni nga ç’metal përbëhet elektroda tjetër.<br />
12. Një element galvanik e ka potencialin elektrodik 0.74. Duke ditur që si anodë është elektroda e<br />
kromit, gjeni nga çfarë elementi përbëhet elektroda tjetër.<br />
7
ELEKTROLIZA<br />
Ndryshimet kimike të përbërjeve nën veprimin e rrymës elektrike quhen elektrolizë. Ena ku kryhet<br />
ky proçes quhet elektrolizer. Në elektrolizer vendosen dy elektroda, nga të cilat njëra është katoda ku<br />
ndodh reduktimi, tjetra është anoda ku ndodh oksidimi.<br />
USHTRIME TË ZGJIDHURA<br />
1. Elektroliza e klorurit të kaliumit në gjendje të shkrirë.<br />
Zgjidhje<br />
Kur elektrodat, që ndodhen në klorurin e kaliumit KCl të shkrirë, lidhen me burimin e rrymës së<br />
vazhduar, në elektrodën që lidhet me polin pozitiv (+) vijnë jo<strong>ne</strong>t e klorit, lenë aty ngarkesën<br />
elektrike (1eˉ) dhe shndërrohen në atome klori Cl 0 që dy nga dy formojnë molekulat e klorit. Në këtë<br />
elektrodë ndodh proçesi i oksidimit të klorit.<br />
anodë: 2Clˉ - 2eˉ → Cl 2 0 (oksidim)<br />
Në elektrodën e lidhur me polin <strong>ne</strong>gativ (-) vijnë jo<strong>ne</strong>t kalium, marrin secili nga një elektron dhe<br />
shndërrohen në atome kaliumi K 0 ; pra reduktohen.<br />
katodë: 2K + 2eˉ → K 0 (reduktim)<br />
Reaksioni i përgjithshëm është:<br />
2KCl → 2K 0 + Cl 2<br />
2. Elektroliza e klorurit të mag<strong>ne</strong>zit MgCl 2 me tretësirë ujore.<br />
Zgjidhje<br />
Kloruri i mag<strong>ne</strong>zit në tretësirë ujore shpërbashkohet sipas skemës: MgCl 2 → Mg 2+ + 2Cl -<br />
Edhe uji ndonëse pak, shpërbashkohet sipas skemës: H 2 O ↔ H + + OH -<br />
Sipas llojit të jo<strong>ne</strong>ve që ndodhen në tretësirë, në katodë (-) afrohen jo<strong>ne</strong>t Mg 2+ dhe H + . Nga këto dy<br />
jo<strong>ne</strong> shkarkohet joni H + , pasi ai ka potencialin elektrodik standard më të lartë se mag<strong>ne</strong>zi.<br />
Reaksioni katodik është: katodë: 2H + + 2e - → H 2 0 (reduktim)<br />
Kurse në anodë (+) edhe jo<strong>ne</strong>t klorur Cl - edhe jo<strong>ne</strong>t hidroksid OH - . Normalisht duhet të shkarkohet<br />
joni OH - meqenëse ka potencial elektrodik më të vogël. Në të vërtetë shkarkohen jo<strong>ne</strong>t klorur Cl - , për<br />
shkak të përqendrimit të tij shumë të madh në krahasim me jo<strong>ne</strong>t OH - . Kështu ndodh me të gjitha<br />
mbetjet e hidroacideve. Në tretësirë mbeten jo<strong>ne</strong>t Mg 2+ dhe jo<strong>ne</strong>t OH - . Kështu tretësira shndërrohet<br />
në tretësirë bazike.<br />
Reaksioni katodik është: anodë: 2Cl - - 2e - → Cl 2 (oksidim)<br />
Në këtë rast produktet e elektrolizës janë hidrogjeni dhe klori<br />
3. Elektroliza e K 2 SO 4 në tretësirë ujore.<br />
Zgjidhje<br />
Shpërbashkimi i K 2 SO 4 në ujë H 2 O ndodh sipas barazimit: K 2 SO 4 → 2K + + SO 4<br />
2-<br />
Kurse uji shpërbashkohet sipas barazimit: H 2 O → H + + OH -<br />
Në katodë (-) afrohen jo<strong>ne</strong>t kalium K + dhe jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + dhe shkarkojnë jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + ,<br />
meqenëse kanë potencial elektrodik standard më të lartë se kaliumi.<br />
8
2-<br />
Në anodë afrohen jo<strong>ne</strong>t SO 4 dhe OH - dhe shkarkohen jo<strong>ne</strong>t OH - . Jo<strong>ne</strong>t e mbetjeve oksiacide nuk<br />
shkarkohen asnjëherë në anodë.<br />
Reaksioni katodik është:<br />
katodë: 4H + + 4e - → 2H 2<br />
(reduktohet)<br />
anodë: 4OH - = 2H 2 O + O 2 + 4e - (oksidohet)<br />
Në këtë rast elektrolizës i nënshtrohet uji H 2 O.<br />
4. Elektroliza e Ag 2 SO 4 në tretësirë ujore.<br />
Zgjidhje<br />
Shpërbashkimi i sulfatit të argjendit në ujë ndodh sipas barazimit: Ag 2 SO 4 → 2Ag + +SO 4<br />
2-<br />
Kurse uji shpërbashkohet sipas barazimit: H 2 O ↔ H + + OH -<br />
Në katodë (-) afrohen jo<strong>ne</strong>t argjend Ag + dhe jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + , kurse në anodë afrohen jo<strong>ne</strong>t sulfat<br />
SO 4 2- dhe jo<strong>ne</strong>t hidroksid OH - .<br />
Në katodë do të shkarkohen jo<strong>ne</strong>t Ag + , sepse e kanë potencialin elektrodik më të madh se hidrogjeni.<br />
katodë: 4Ag + + 4e - → 4Ag 0 (reduktohet)<br />
Në anodë shkarkohen jo<strong>ne</strong>t hidroksid sepse jo<strong>ne</strong>t e mbetjeve acide nuk shkarkohen.<br />
anodë: 4OH - = 2H 2 O +O 2 + 4e -<br />
Produktet e elektrolizës janë argjendi Ag dhe O 2 .<br />
Në tretësirë mbeten jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + dhe jo<strong>ne</strong>t sulfat SO 4 2- , prandaj tretësira ka mjedis acid.<br />
5. Elektroliza e hidroksidit të bariumit Ba(OH) 2 në tretësirë ujore.<br />
Zgjidhje<br />
Shpërbashkimi i hidroksidit të bariumit Ba(OH) 2 në tretësirë ujore ndodh sipas barazimit:<br />
Ba(OH) 2 = Ba 2+ + 2OH -<br />
H 2 O ↔ H + + OH -<br />
Në katodë afrohen jo<strong>ne</strong>t barium Ba 2+ dhe jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + dhe shkarkohen jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + :<br />
katodë: 2H + + 2e - → H 2 (reduktim)<br />
Kurse në anodë do të shkarkohen jo<strong>ne</strong>t hidroksid OH - : anodë: 4OH - = 2H 2 O + O 2 + 4e -<br />
Produktet e elektrolizës në këtë rast janë H 2 dhe O 2 .<br />
Kështu, edhe në këtë rast, është uji ai që i nënshtrohet elektrolizës.<br />
6. Çfarë ndodh me përqendrimin e tretësirës ujore të acidit klorhidrik gjatë elektrolizës së tij.<br />
Zgjidhje<br />
Reaksio<strong>ne</strong>t e elektrolizës të acidit klorhidrik dhe ujit janë:<br />
HCl = H + + Cl -<br />
H 2 O = H + + OH -<br />
katodë: 2H + + 2e - → H 2 (reduktim)<br />
anodë: 2Cl - - 2e - → Cl 2 (oksidim)<br />
Gjatë elektrolizës së acidit klorhidrik, drejt katodës çlirohet hidrogjen H 2 dhe drejt anodës çlirohet<br />
klor Cl 2 . Pra, elektrolizës do t’i nënshtrohet vetë acidi klorhidrik HCl.<br />
Duke u larguar përbërësit e tij në trajtë gazi, përqendrimi i kësaj tretësirë do të zvogëlohet.<br />
7. Çfarë ndodh me përqendrimin e tretësirës ujore të acidit nitrik gjatë elektrolizës së kësaj tretësire.<br />
Zgjidhje<br />
9
Reaksio<strong>ne</strong>t e shpërbashkimit të acidit nitrik dhe të ujit janë:<br />
HNO 3 → H + + NO 3<br />
-<br />
H 2 O ↔ H + + OH -<br />
katodë: 4H + + 4e - = 2H 2 (reduktim)<br />
anodë: 4OH - = 2H 2 O + O 2 + 4e - (oksidim)<br />
Elektrolizës në rastin e mësipërm i nënshtrohet uji, sasia e tij zvogëlohet, kështu që përqendrimi i<br />
acidit nitrik do të rritet.<br />
8. Gjatë elekrolizës së klorurit të mërkurit në katodë vendosen 50 gramë mërkur. Llogarisni sa është<br />
vëllimi i klorit që çlirohet në anodë.<br />
Zgjidhje<br />
Kloruri i mërkurit shpërbashkohet sipas barazimit:<br />
HgCl 2 → Hg 2+ + 2Cl -<br />
10<br />
katodë: Hg 2+ + 2e - → Hg (reduktim)<br />
anodë: 2Cl - → Cl 2 + 2e - (oksidim)<br />
Gjejmë numrin e moleve të mërkurit që ndodhen në 50 gramë të tij.<br />
m 50 g<br />
Duke ditur që: n <br />
0. 25 mol Hg<br />
M 201 g / mol<br />
Ndërtojmë raportin e mërkurit me klorin:<br />
1 mol Hg 1 mol Hg 0.25 mol Hg<br />
<br />
x = 5.6 l Cl 2<br />
1 mol Cl 22.5 l Cl x l Cl<br />
2<br />
2<br />
2<br />
9. Gjatë elektrolizës së klorurit të natriumit, në tretësirë ujore, u përftuan 160 gramë hidroksid<br />
natriumi. Gjeni sasinë në gramë të substancave, që shkarkohen në anodë dhe katodë.<br />
Zgjidhje<br />
Reaksio<strong>ne</strong>t e shpërbashkimit të klorurit të natriumit dhe të ujit janë:<br />
NaCl → Na + + Cl -<br />
H 2 O ↔ H + + OH -<br />
katodë :2H + +2e - → H 2 (reduktim)<br />
anodë :2Cl - - 2e - → Cl 2 (oksidim)<br />
Reaksioni i përgjithshëm i elektrolizës është:<br />
2NaCl + 2H 2 O = H 2 + 2NaOH + Cl 2<br />
Produktet e elektrolizës janë H 2 dhe Cl 2 , kurse tretësira ka karakter bazik sepse formohet NaOH.<br />
Gjejmë numrin e moleve të hidroksidit të natriumit në 160 gramë të tij:<br />
m 160 g<br />
n 4 mol NaOH<br />
M 40 g / mol<br />
Gjejmë sa mol Na ka në 4 mol NaOH:<br />
1 mol NaOH 4 mol NaOH<br />
x = 4 mol Na<br />
1 mol Na x mol Na<br />
Gjejmë sasinë e klorurit të natriumit që përftohet nga 4 mol Na:<br />
1 mol NaCl x mol NaCl<br />
x = 4 mol NaCl<br />
1 mol Na 4 mol Na
Aishe Hajredini (Karaj), Kristaq Lula<br />
Ushtrime të zgjidhura<br />
Kimia 11 bazë<br />
ISBN: 978-9928-08-079-0<br />
9 789928 080790<br />
500