27.01.2015 Views

Shkarko publikim ne PDF - Media Print

Shkarko publikim ne PDF - Media Print

Shkarko publikim ne PDF - Media Print

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Aishe Hajredini (Karaj), Kristaq Lula<br />

Ushtrime të zgjidhura<br />

Kimia 11 bazë


Hartuar sipas programit mësimor Kimia 11, bazë<br />

Titulli:<br />

Autorë:<br />

Drejtuese botimi:<br />

Ushtrime të zgjidhura, Kimia 11 bazë<br />

Aishe Hajredini (Karaj)<br />

Kristaq Lula<br />

Anila Bisha<br />

Redaktor shkencor: Prof. Dr. Eduard Andoni<br />

Genc Damani<br />

Redaktore:<br />

Flaviola Shahinaj<br />

Design: VisiDesign<br />

Kopertina: VisiDesign<br />

Shtypi: <strong>Media</strong>-print<br />

ISBN: 978-9928-08-079-0<br />

Botimi i parë: 2012<br />

© Të gjitha të drejtat janë të rezervuara<br />

S H T Ë P I A<br />

B O T U E S E<br />

Të gjitha të drejtat e autorit lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht te zotëruara/rezervuara nga Shtëpia Botuese<br />

“<strong>Media</strong>print” sh.p.k..<br />

Ndalohet çdo prodhim, riprodhim, shitje, rishitje, shpërndarje, kopjim, fotokopjim, përkthim, përshtatje,<br />

huapërdorje, shfrytëzim dhe/ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar, si dhe çdo veprim cënues me çfarëdo lloj<br />

mjeti apo apo forme, pjesërisht dhe/ose tërësisht, pa miratimin paraprak me shkrim nga Shtëpia Botuese<br />

“<strong>Media</strong>print” sh.p.k.<br />

Ky botim, në tërësi dhe/ose në pjesë të tij, ndalohet të transmetohet dhe/ose përhapet në çdo lloj forme dhe/ose<br />

mjet elektronik, mekanik, regjistrues dhe/ose tjetër, të ruhet, depozitohet ose përdoret në sisteme ku mund të<br />

cënohen të drejtat e autorit, pa miratimin paraprak me shkrim nga Shtëpia Botuese “<strong>Media</strong>print” sh.p.k..<br />

Çdo cënim i të drejtave të autorit passjell përgjegjësi sipas legjislacionit në fuqi.<br />

Kontaktet:<br />

www.mediaprint.al<br />

Shtëpia Botuese Sektori i Shpërndarjes dhe Marketingut: Shtypshkronja:<br />

Kutia Postare 7467 - Tiranë Tel.: 04 4500605<br />

Tel.: 04 4500605<br />

Tel.: 04 2251614 Cel.: 069 40 44 441<br />

Cel.: 069 40 50 380<br />

Cel.: 069 40 44 443 Cel.: 069 40 20 201<br />

Cel.: 069 20 79 021<br />

botime@mediaprint.al distributor@mediaprint.al print@mediaprint.al<br />

Komente dhe sugjerime janë të mirëpritura në email: botime@mediaprint.al


ELEKTROKIMIA<br />

ELEMENTI GALVANIK<br />

Dy pllaka metalike, të zhytura në tretësirë elektrolite, që përmbajnë jo<strong>ne</strong>t e tyre formojnë një<br />

element galvanik. Pllakat metalike quhen elektroda. Elektroda ku ndodh oksidimi quhet anodë.<br />

Elektroda ku ndodh reduktimi, quhet katodë.<br />

USHTRIME TË ZGJIDHURA<br />

1. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve në elementin galvanik që përbëhet nga mag<strong>ne</strong>zi<br />

dhe hekuri:<br />

Zgjidhje<br />

Mg Mg 2+ + 2e - oksidohet (anodë)<br />

Fe 2+ + 2e - Fe 0<br />

reduktohet (katodë)<br />

Mg + Fe 2+ Mg 2+ + Fe 0<br />

Potenciali elektrodik standard i hekurit është E 0 Fe<br />

0. 409, kurse potenciali elektrodik standard i<br />

mag<strong>ne</strong>zit është E 0 Mg<br />

2. 37 . Meqenëse mag<strong>ne</strong>zi e ka këtë potencial më të vogël se hekuri, është ai<br />

që oksidohet. Çdo atom mag<strong>ne</strong>zi lë në pllakë dy elektro<strong>ne</strong>, duke kaluar si jon në tretësirë. Elektro<strong>ne</strong>t<br />

kalojnë nëpërmjet telit që lidh elektrodat, nga pllaka e mag<strong>ne</strong>zit në pllakën e hekurit, kurse jo<strong>ne</strong>t e<br />

hekurit që ndodhen në tretësirë shkëputen nga tretësira, afrohen në drejtim të elektrodës së hekurit,<br />

marrin elektro<strong>ne</strong>t dhe reduktohen.<br />

Përfundimisht elektro<strong>ne</strong>t kalojnë nga pllaka e mag<strong>ne</strong>zit (anodë) në drejtim të pllakës së hekurit<br />

(katodë).<br />

2. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve në elementin galvanik që formohet nga bakri dhe<br />

mërkuri:<br />

Zgjidhje<br />

Cu Cu 2+ + 2e - oksidohet (anodë)<br />

Hg 2+ + 2e - Hg 0 reduktohet (katodë)<br />

Cu + Hg 2+ Cu 2+ + Hg 0<br />

Meqenëse potenciali elektrodik standard i bakrit E 0 Cu<br />

0. 347 është më i vogël se potenciali<br />

elektrodik standard i mërkurit E 0 Hg<br />

0. 854 , atëherë elektroda anodë ku ndodh oksidimi është ajo e<br />

bakrit, kurse si katodë shërben pllaka prej mërkuri ku ndodh reduktimi.<br />

3. Në elementin galvanik të formuar nga një pllakë ari Au dhe një pllakë mag<strong>ne</strong>zi Mg, përcaktoni<br />

drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve.<br />

3


Zgjidhje<br />

Meqenëse potenciali elektrodik standard i mag<strong>ne</strong>zit E 0 Mg<br />

2. 37 është më i vogël se potenciali<br />

elektrodik standard i arit E 0 Au<br />

1. 5 , pllaka e mag<strong>ne</strong>zit do të luajë rolin e anodës, ku do të ndodhë dhe<br />

oksidimi, kurse pllaka e arit do të luajë rolin e katodës, ku do të ndodhë reduktimi. Rrjedhja e elektro<strong>ne</strong>ve<br />

do të bëhet nga pllaka e mag<strong>ne</strong>zit në drejtim të pllakës së arit.<br />

Reaksio<strong>ne</strong>t janë:<br />

3|Mg o Mg 2+ + 2e - oksidohet (anodë)<br />

2|Ar 3+ + 3e - Ar 0 reduktohet (katodë)<br />

3Mg 0 + 2Ar 3+ 3Mg 2+ + 2Ar 0<br />

4. Çfarë vihet re në rast se:<br />

a. një pllakë hekuri futet në tretesirën e sulfatit të bakrit CuSO 4 .<br />

b. një tel prej nikeli futet në tretësirën e nitratit të hekurit Fe (NO 3 ) 2 .<br />

Zgjidhje<br />

Pllaka e hekurit e zhytur në tretësirën e sulfatit të bakrit do të vishet me një shtresë bakri, sepse bakri<br />

e ka potencialin elektrodik standard më të madh se potenciali elektrodik standard i hekurit. Ky proçes<br />

ndodh në këtë mënyrë sepse hekuri në rradhën e aktivitetit është para bakrit. Reaksioni që do të<br />

ndodhë shprehet me barazimin:<br />

Fe + CuSO 4 FeSO 4 + Cu<br />

Fe 0 + Cu 2+ Fe 2+ + Cu 0<br />

Fe 0 Fe 2+ + 2e -<br />

oksidohet<br />

Cu 2+ + 2e - Cu 0 reduktohet<br />

b. Meqenëse nikeli ka potencial elektrodik standard më të madh se potenciali elektronik, standard i<br />

hekurit, ai nuk mund të zhvendosë jo<strong>ne</strong>t e hekurit nga tretësira e tij.<br />

5. Në elementet galvanik të mëposhtëm tregoni kahun e zhvillimit të reaksionit:<br />

a. Mg /Mg 2+ // Ag + /Ag 0<br />

b. Cr / Cr 3+ // Pb 2+ /Pb 0<br />

Zgjidhje<br />

a. Reaksioni do të ndodhë në kahun e drejtë:<br />

Mg 0 + Ag + Mg 2+ + Ag 0<br />

|Mg 0 Mg 2+ + 2e - oksidohet<br />

2|Ag + Ag 0<br />

reduktohet<br />

Reaksioni i përgjithshëm:<br />

Mg 0 + 2Ag Mg 2+ + 2Ag 0<br />

b. Reaksioni do të ndodhë në kahun e drejtë:<br />

Cr 0 + Pb 2+ Cr 3+ + Pb 0<br />

2|Cr Cr 3+ + 3e - oksidohet<br />

3|Pb 2+ + 2e - Pb 0 reduktohet<br />

Reaksioni i përgjithshëm: 2Cr 0 + 3Pb 2+ 2Cr 3+ + 3Pb 0<br />

4


6. Në cilat raste ndodh reaksioni Shkruani barazimet për skemat e mëposhtme:<br />

a. Mg + Fe 2+ c. Cu + Pb 2+ <br />

b. Fe + Zn 2+ d. Zn + Ni 2+ <br />

Reaksio<strong>ne</strong>t ndodhin në rastet a dhe d, sepse mag<strong>ne</strong>zi dhe zinku kanë potencial elektrodik standard<br />

më të vogël se hekuri dhe nikeli.<br />

a) Mg + Fe 2+ Mg 2+ + Fe 0 d) Zn + Ni 2+ Zn 2+ + Ni<br />

Mg Mg 2+ + 2e - oksidohet Zn Zn 2+ + 2e - oksidohet<br />

Fe 2+ + 2e - Fe 0 reduktohet Ni 2+ + 2e - Ni 0 reduktohet<br />

7. Për shkak të proçeseve që ndodhin në elektrodat e një elementi galvanik gjatë funksionimit të tij,<br />

ndërmjet këtyre elektrodave vendoset një diferencë potenciali elektrodik, që quhet potencial i<br />

elementit galvanik. Potenciali elektrodik i elementit galvanik gjendet si diferencë e potencialit<br />

elektrodik standard i elektrodës së reduktuar dhe potencialit elektrodik të elektrodës së oksiduar<br />

që jepet me formulën:<br />

0 0 0<br />

Eel EK EA<br />

Shembull:<br />

Të gjendet potenciali elektrodik standard i elementit të formuar nga një elektrodë mag<strong>ne</strong>zi dhe një<br />

alumini.<br />

Zgjidhje<br />

Potenciali elektrodik standard i Mg është më i vogël se ai i Al. Mag<strong>ne</strong>zi është elektrodë që oksidohet<br />

kurse, elektroda e aluminit reduktohet. Zëvendësojmë vlerat në formulë dhe gjejmë:<br />

E<br />

0<br />

el<br />

E 0 el<br />

E<br />

0<br />

Al<br />

E<br />

0<br />

Mg<br />

1.71<br />

( 2.37)<br />

E 0 el<br />

0.66<br />

V<br />

8. Të gjendet potenciali elektrodik standard i elementit të formuar nga elektrodat prej bakri dhe klori, që i<br />

kanë potencialet 0.374 V dhe 1.356 V.<br />

Zgjidhje<br />

Potenciali elektrodik standard i klorit është më i madh se ai i bakrit, elektrodat e klorit do të<br />

reduktohen dhe shërbejnë si katodë, ajo e bakrit oksidohet dhe shërben si anodë E el<br />

E K<br />

E A<br />

.<br />

Zevendësojmë në formulë dhe kemi:<br />

E<br />

0<br />

el<br />

E 0 el<br />

E<br />

0<br />

Cl<br />

E<br />

0<br />

Cu<br />

1.35 0.374<br />

E 0 el<br />

0.976<br />

V<br />

9. Një element galvanik e ka potencialin elektrodik 1.61 V. Duke ditur që një nga elektrodat e<br />

elementit është prej metali zink, i cili e ka potencialin -0,76V dhe shërben si katodë, gjeni nga<br />

ç’metal përbëhet elektroda tjetër që shërben si anodë.<br />

Zgjidhje<br />

Dimë që: E E E<br />

Zëvendësojmë:<br />

0 0<br />

.61 V E Zn<br />

E<br />

0 0 0<br />

el K A<br />

1<br />

M<br />

5


0<br />

1.61<br />

V 0.76<br />

EM<br />

E<br />

0<br />

M<br />

1.61<br />

0.76<br />

E 0 M<br />

2.37<br />

Elektroda tjetër, duke parë vlerat e potencialeve elektrodike standarde, është mag<strong>ne</strong>zi.<br />

10. Një pllakë zinku zhytet në një tretësirë të nitratit të plumbit me vëllim 100 ml, me përqendrim<br />

0,5 M. Gjeni sasinë e plumbit që zhvendoset nga tretësira dhe sasinë e zinkut që kalon<br />

në tretësirë.<br />

Zgjidhje<br />

Gjejmë numrin e moleve të nitratit të plumbit në tretësirën fillestare.<br />

Duke ditur që: n = C M · V; Zëvendësojmë vëllimin dhe përqendrimin dhe kemi:<br />

n = 0,5 mol/l · 0,1 l<br />

n = 0.05 mol<br />

Gjejmë sasinë në gramë të nitratit të plumbit që ndodhet në 0.05 mol.<br />

m = n · M<br />

m = 0.05 · 331 g /mol<br />

m = 16.55 g Pb(NO 3 ) 2<br />

Gjejmë sasinë në gramë të Pb që ndodhet në 16,55 g Pb(NO 3 ) 2<br />

Ndërtojmë raportin:<br />

1 mol Pb(<br />

NO3 )<br />

2<br />

331 g Pb(<br />

NO3<br />

)<br />

2<br />

16.55 g Pb(<br />

NO3<br />

)<br />

2<br />

<br />

<br />

1 mol Pb 207 g Pb x g Pb<br />

x = 10.35g Pb<br />

Shkruajmë barazimin kimik të bashkëveprimt të zinkut me nitratin e plumbit:<br />

Zn + Pb(NO 3 ) 2 = Zn(NO 3 ) 2 + Pb<br />

Gjejmë sasinë e zinkut që kalon në tretësirë.<br />

Ndërtojmë raportin:<br />

3.25 g Zn kalojnë në tretësirë,<br />

10,35 g Pb zhvendosen nga tretësira.<br />

1 mol Zn 65 g Zn x g Zn<br />

<br />

; x = 3.25 g Zn<br />

1 mol Pb 207 g Pb 10.35 g Pb<br />

11. Një pllakë zinku zhytet në tretësira që përmbajnë jo<strong>ne</strong> Mg 2+ , Ca 2+ , Cu 2+ , Hg 2+ , Ag + , Cr 3+ .<br />

Tregoni cilat jo<strong>ne</strong> zhvendosen nga pllaka e zinkut dhe shkruani barazimet kimike.<br />

Zgjidhje<br />

Duke parë vlerat e potencialeve elektrodike standarde dhe duke u mbështetur në parimin që pllaka e<br />

zinkut zhvendos jo<strong>ne</strong>t e metaleve që kanë potencial elektrodik standard më të madh se vetë pllaka e<br />

zinkut konkludojmë që kjo pllakë zhvendos jo<strong>ne</strong>t; Mg 2+ dhe Ca 2+ sepse këto metale kanë potencialet<br />

elektrodike standarde më të vogla.<br />

Barazimet kimike janë:<br />

1. Zn 0 + Cu 2+ Zn 2+ + Cu 0 3. Zn 0 + 2Ag + Zn 2+ + 2Ag 0<br />

2. 3Zn 0 + 2Cr 3+ 3Zn 2+ + 2Cr 0 4. Zn 0 + Hg 2+ Zn 2+ + Hg 0<br />

12. Në cilat raste ndodh reaksioni për skemat e mëposhtme, shkruani barazimet:<br />

6


a. Mg + Co 2+ c. Ni + Al 3+ <br />

b. Pb + Fe 2+ d. Al + Cr 3+ <br />

Zgjidhje<br />

Reaksio<strong>ne</strong>t ndodhin në rastet a dhe d, sepse mag<strong>ne</strong>zi dhe alumini kanë përkatësisht potencialet<br />

elektrodike standarde më të vogla se kobalti dhe kromi.<br />

a. Mg + Co 2+ = Mg 2+ + Co 0<br />

d. Al + Cr 3+ = Al 3+ + Cr 0<br />

USHTRIME TË PAZGJIDHURA<br />

1. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve në një element galvanik, që si elektroda ka një<br />

pllakë mag<strong>ne</strong>zi dhe një pllakë bakri. Argumentoni përgjigjen.<br />

2. Ndërtoni skemën e një elementi galvanik, që përbëhet nga një pllakë plumbi dhe alumini dhe<br />

përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve.<br />

3. Përcaktoni drejtimin e lëvizjes së elektro<strong>ne</strong>ve dhe ndërtoni skemën e elementit galvanik që si<br />

elektroda ka një pllakë bakri dhe një pllakë mërkuri.<br />

4. Cila është pllaka që oksidohet dhe cila është pllaka që reduktohet në elementin galvanik, që<br />

përbëhet nga nikeli dhe plumbi.<br />

5. Shkruani reaksio<strong>ne</strong>t që zhvillohen në elektrodat e elementeve galvanikë, të formuar nga çiftet e<br />

metaleve si më poshtë:<br />

a. hekur dhe plumb c. mag<strong>ne</strong>z dhe ar<br />

b. zink dhe kallaj d. bakër dhe argjend<br />

6. Një pllakë zinku zhytet në një tretësirë të klorurit të hekurit dhe klorurit të mërkurit. Përcaktoni<br />

në cilin rast masa e pllakës së zinkut rritet dhe në cilin zvogëlohet<br />

7. Llogaritni potencialin elektrodik të elementit galvanik që përbëhet nga një pllakë alumini dhe një<br />

pllakë kallai.<br />

8. Llogaritni potencialin elektrodik të elementit galvanik që përbëhet nga një pllakë plumbi dhe një<br />

argjendi.<br />

9. Llogaritni potencialin e elektrodës së elementit të formuar nga një pllakë hidrogjeni dhe një<br />

pllakë alumini.<br />

10. Llogaritni potencialin elektrodik të elementit galvanik që përbëhet nga një pllakë hidrogjeni dhe<br />

një pllakë mërkuri.<br />

11. Një element galvanik e ka potencialin elektrodik 0,53 V. Duke ditur që si anodë shërben<br />

elektroda prej zinku, gjeni nga ç’metal përbëhet elektroda tjetër.<br />

12. Një element galvanik e ka potencialin elektrodik 0.74. Duke ditur që si anodë është elektroda e<br />

kromit, gjeni nga çfarë elementi përbëhet elektroda tjetër.<br />

7


ELEKTROLIZA<br />

Ndryshimet kimike të përbërjeve nën veprimin e rrymës elektrike quhen elektrolizë. Ena ku kryhet<br />

ky proçes quhet elektrolizer. Në elektrolizer vendosen dy elektroda, nga të cilat njëra është katoda ku<br />

ndodh reduktimi, tjetra është anoda ku ndodh oksidimi.<br />

USHTRIME TË ZGJIDHURA<br />

1. Elektroliza e klorurit të kaliumit në gjendje të shkrirë.<br />

Zgjidhje<br />

Kur elektrodat, që ndodhen në klorurin e kaliumit KCl të shkrirë, lidhen me burimin e rrymës së<br />

vazhduar, në elektrodën që lidhet me polin pozitiv (+) vijnë jo<strong>ne</strong>t e klorit, lenë aty ngarkesën<br />

elektrike (1eˉ) dhe shndërrohen në atome klori Cl 0 që dy nga dy formojnë molekulat e klorit. Në këtë<br />

elektrodë ndodh proçesi i oksidimit të klorit.<br />

anodë: 2Clˉ - 2eˉ → Cl 2 0 (oksidim)<br />

Në elektrodën e lidhur me polin <strong>ne</strong>gativ (-) vijnë jo<strong>ne</strong>t kalium, marrin secili nga një elektron dhe<br />

shndërrohen në atome kaliumi K 0 ; pra reduktohen.<br />

katodë: 2K + 2eˉ → K 0 (reduktim)<br />

Reaksioni i përgjithshëm është:<br />

2KCl → 2K 0 + Cl 2<br />

2. Elektroliza e klorurit të mag<strong>ne</strong>zit MgCl 2 me tretësirë ujore.<br />

Zgjidhje<br />

Kloruri i mag<strong>ne</strong>zit në tretësirë ujore shpërbashkohet sipas skemës: MgCl 2 → Mg 2+ + 2Cl -<br />

Edhe uji ndonëse pak, shpërbashkohet sipas skemës: H 2 O ↔ H + + OH -<br />

Sipas llojit të jo<strong>ne</strong>ve që ndodhen në tretësirë, në katodë (-) afrohen jo<strong>ne</strong>t Mg 2+ dhe H + . Nga këto dy<br />

jo<strong>ne</strong> shkarkohet joni H + , pasi ai ka potencialin elektrodik standard më të lartë se mag<strong>ne</strong>zi.<br />

Reaksioni katodik është: katodë: 2H + + 2e - → H 2 0 (reduktim)<br />

Kurse në anodë (+) edhe jo<strong>ne</strong>t klorur Cl - edhe jo<strong>ne</strong>t hidroksid OH - . Normalisht duhet të shkarkohet<br />

joni OH - meqenëse ka potencial elektrodik më të vogël. Në të vërtetë shkarkohen jo<strong>ne</strong>t klorur Cl - , për<br />

shkak të përqendrimit të tij shumë të madh në krahasim me jo<strong>ne</strong>t OH - . Kështu ndodh me të gjitha<br />

mbetjet e hidroacideve. Në tretësirë mbeten jo<strong>ne</strong>t Mg 2+ dhe jo<strong>ne</strong>t OH - . Kështu tretësira shndërrohet<br />

në tretësirë bazike.<br />

Reaksioni katodik është: anodë: 2Cl - - 2e - → Cl 2 (oksidim)<br />

Në këtë rast produktet e elektrolizës janë hidrogjeni dhe klori<br />

3. Elektroliza e K 2 SO 4 në tretësirë ujore.<br />

Zgjidhje<br />

Shpërbashkimi i K 2 SO 4 në ujë H 2 O ndodh sipas barazimit: K 2 SO 4 → 2K + + SO 4<br />

2-<br />

Kurse uji shpërbashkohet sipas barazimit: H 2 O → H + + OH -<br />

Në katodë (-) afrohen jo<strong>ne</strong>t kalium K + dhe jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + dhe shkarkojnë jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + ,<br />

meqenëse kanë potencial elektrodik standard më të lartë se kaliumi.<br />

8


2-<br />

Në anodë afrohen jo<strong>ne</strong>t SO 4 dhe OH - dhe shkarkohen jo<strong>ne</strong>t OH - . Jo<strong>ne</strong>t e mbetjeve oksiacide nuk<br />

shkarkohen asnjëherë në anodë.<br />

Reaksioni katodik është:<br />

katodë: 4H + + 4e - → 2H 2<br />

(reduktohet)<br />

anodë: 4OH - = 2H 2 O + O 2 + 4e - (oksidohet)<br />

Në këtë rast elektrolizës i nënshtrohet uji H 2 O.<br />

4. Elektroliza e Ag 2 SO 4 në tretësirë ujore.<br />

Zgjidhje<br />

Shpërbashkimi i sulfatit të argjendit në ujë ndodh sipas barazimit: Ag 2 SO 4 → 2Ag + +SO 4<br />

2-<br />

Kurse uji shpërbashkohet sipas barazimit: H 2 O ↔ H + + OH -<br />

Në katodë (-) afrohen jo<strong>ne</strong>t argjend Ag + dhe jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + , kurse në anodë afrohen jo<strong>ne</strong>t sulfat<br />

SO 4 2- dhe jo<strong>ne</strong>t hidroksid OH - .<br />

Në katodë do të shkarkohen jo<strong>ne</strong>t Ag + , sepse e kanë potencialin elektrodik më të madh se hidrogjeni.<br />

katodë: 4Ag + + 4e - → 4Ag 0 (reduktohet)<br />

Në anodë shkarkohen jo<strong>ne</strong>t hidroksid sepse jo<strong>ne</strong>t e mbetjeve acide nuk shkarkohen.<br />

anodë: 4OH - = 2H 2 O +O 2 + 4e -<br />

Produktet e elektrolizës janë argjendi Ag dhe O 2 .<br />

Në tretësirë mbeten jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + dhe jo<strong>ne</strong>t sulfat SO 4 2- , prandaj tretësira ka mjedis acid.<br />

5. Elektroliza e hidroksidit të bariumit Ba(OH) 2 në tretësirë ujore.<br />

Zgjidhje<br />

Shpërbashkimi i hidroksidit të bariumit Ba(OH) 2 në tretësirë ujore ndodh sipas barazimit:<br />

Ba(OH) 2 = Ba 2+ + 2OH -<br />

H 2 O ↔ H + + OH -<br />

Në katodë afrohen jo<strong>ne</strong>t barium Ba 2+ dhe jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + dhe shkarkohen jo<strong>ne</strong>t hidrogjen H + :<br />

katodë: 2H + + 2e - → H 2 (reduktim)<br />

Kurse në anodë do të shkarkohen jo<strong>ne</strong>t hidroksid OH - : anodë: 4OH - = 2H 2 O + O 2 + 4e -<br />

Produktet e elektrolizës në këtë rast janë H 2 dhe O 2 .<br />

Kështu, edhe në këtë rast, është uji ai që i nënshtrohet elektrolizës.<br />

6. Çfarë ndodh me përqendrimin e tretësirës ujore të acidit klorhidrik gjatë elektrolizës së tij.<br />

Zgjidhje<br />

Reaksio<strong>ne</strong>t e elektrolizës të acidit klorhidrik dhe ujit janë:<br />

HCl = H + + Cl -<br />

H 2 O = H + + OH -<br />

katodë: 2H + + 2e - → H 2 (reduktim)<br />

anodë: 2Cl - - 2e - → Cl 2 (oksidim)<br />

Gjatë elektrolizës së acidit klorhidrik, drejt katodës çlirohet hidrogjen H 2 dhe drejt anodës çlirohet<br />

klor Cl 2 . Pra, elektrolizës do t’i nënshtrohet vetë acidi klorhidrik HCl.<br />

Duke u larguar përbërësit e tij në trajtë gazi, përqendrimi i kësaj tretësirë do të zvogëlohet.<br />

7. Çfarë ndodh me përqendrimin e tretësirës ujore të acidit nitrik gjatë elektrolizës së kësaj tretësire.<br />

Zgjidhje<br />

9


Reaksio<strong>ne</strong>t e shpërbashkimit të acidit nitrik dhe të ujit janë:<br />

HNO 3 → H + + NO 3<br />

-<br />

H 2 O ↔ H + + OH -<br />

katodë: 4H + + 4e - = 2H 2 (reduktim)<br />

anodë: 4OH - = 2H 2 O + O 2 + 4e - (oksidim)<br />

Elektrolizës në rastin e mësipërm i nënshtrohet uji, sasia e tij zvogëlohet, kështu që përqendrimi i<br />

acidit nitrik do të rritet.<br />

8. Gjatë elekrolizës së klorurit të mërkurit në katodë vendosen 50 gramë mërkur. Llogarisni sa është<br />

vëllimi i klorit që çlirohet në anodë.<br />

Zgjidhje<br />

Kloruri i mërkurit shpërbashkohet sipas barazimit:<br />

HgCl 2 → Hg 2+ + 2Cl -<br />

10<br />

katodë: Hg 2+ + 2e - → Hg (reduktim)<br />

anodë: 2Cl - → Cl 2 + 2e - (oksidim)<br />

Gjejmë numrin e moleve të mërkurit që ndodhen në 50 gramë të tij.<br />

m 50 g<br />

Duke ditur që: n <br />

0. 25 mol Hg<br />

M 201 g / mol<br />

Ndërtojmë raportin e mërkurit me klorin:<br />

1 mol Hg 1 mol Hg 0.25 mol Hg<br />

<br />

x = 5.6 l Cl 2<br />

1 mol Cl 22.5 l Cl x l Cl<br />

2<br />

2<br />

2<br />

9. Gjatë elektrolizës së klorurit të natriumit, në tretësirë ujore, u përftuan 160 gramë hidroksid<br />

natriumi. Gjeni sasinë në gramë të substancave, që shkarkohen në anodë dhe katodë.<br />

Zgjidhje<br />

Reaksio<strong>ne</strong>t e shpërbashkimit të klorurit të natriumit dhe të ujit janë:<br />

NaCl → Na + + Cl -<br />

H 2 O ↔ H + + OH -<br />

katodë :2H + +2e - → H 2 (reduktim)<br />

anodë :2Cl - - 2e - → Cl 2 (oksidim)<br />

Reaksioni i përgjithshëm i elektrolizës është:<br />

2NaCl + 2H 2 O = H 2 + 2NaOH + Cl 2<br />

Produktet e elektrolizës janë H 2 dhe Cl 2 , kurse tretësira ka karakter bazik sepse formohet NaOH.<br />

Gjejmë numrin e moleve të hidroksidit të natriumit në 160 gramë të tij:<br />

m 160 g<br />

n 4 mol NaOH<br />

M 40 g / mol<br />

Gjejmë sa mol Na ka në 4 mol NaOH:<br />

1 mol NaOH 4 mol NaOH<br />

x = 4 mol Na<br />

1 mol Na x mol Na<br />

Gjejmë sasinë e klorurit të natriumit që përftohet nga 4 mol Na:<br />

1 mol NaCl x mol NaCl<br />

x = 4 mol NaCl<br />

1 mol Na 4 mol Na


Aishe Hajredini (Karaj), Kristaq Lula<br />

Ushtrime të zgjidhura<br />

Kimia 11 bazë<br />

ISBN: 978-9928-08-079-0<br />

9 789928 080790<br />

500

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!