Ivana Jovanovic MT.pdf (7089 KB) - Institut tehničkih nauka SANU

Ivana Jovanović
Magistarska teza
1.3.2 Proteini
Proteini su molekuli koji imaju bitnu ulogu u izvršavanju životnih funkcija. Oni regulišu
različite aktivnosti u svim poznatim organizmima, od replikacije genetskog koda do transportovanja
kiseonika, i generalno su odgovorni za regulisanje ćelijske mašinerije i definisanje fenotipa
organizma. Enzimi su proteini koji katalizuju biološke reakcije. Sinteza proteina je ilustrovana na slici
1.16.
Slika 1.16 Šematski prikaz sinteze proteina [54]
Proteini predstavljaju polipeptidne lance koji su izgrađeni od amino kiselina koje su
međusobno povezane peptidnom vezom. Postoji 20 amino kiselina koje se najčešće nalaze u
proteinima. Kao što je prikazano na slici 1.17, amino kiselina sadrži karboksilnu grupu, amino grupu,
centralni atom označen kao alfa (α) ugljenik, i promenljiv deo poznat kao bočni lanac (R). Amino
kiseline se razlikuju samo po tipu R grupe koju sadrže. Svaka amino kiselina ima specifično ime i
oznaku od 3 slova. Bočni lanci utiču na svojstva proteina. U zavisnosti od hemijske prirode bočnih
lanaca, amino kiseline se klasifikuju na hidrofilne (polarne) ili hidrofobne (nepolarne). Zamenom
samo jedne amino kiseline u proteinskom nizu se može potpuno promeniti funkcija proteina.
Bolesna anemična ćelija je rezultat zamene samo jedne valin amino kiseline jediničnom
glutaminskom kiselinom u lancu proteina u molekulu hemoglobina.
21