I BÃLMÆ OPTO NANOELEKTRONÄ°KA - Bakı DövlÉt Universiteti
I BÃLMÆ OPTO NANOELEKTRONÄ°KA - Bakı DövlÉt Universiteti
I BÃLMÆ OPTO NANOELEKTRONÄ°KA - Bakı DövlÉt Universiteti
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Fizikanın müasir problemləri VI Respublika konfransı<br />
ЛИТЕРАТУРА<br />
1. Магеррамов А.М., Курбанова М.М., Абдинбекова Р.Т. и др. Журнал<br />
прикладной химии, 2006, т. 79, № 5, стр. 796-800.<br />
2. Hatt H.H. “Aust. J. Chem., 1970, vol. 23, p. 577.<br />
3. Zigaeuner, Brunetti H., Zieqler H., “Monatsh Chem” – 1970, № 101, P. 1767.<br />
4. Sheldrick G.M., SADABS, v. 203, Brüker Siemens Area Detector Absorption<br />
Correction Program, Bruker AXS, Madison, Wisconsin, USA, 2003.<br />
5. SHELXTL, v. 6.12, Structure Determination Software Suite, Bruker AXS, Madison,<br />
Wisconsin, USA, 2001<br />
DySnSe 2 BİRLƏȘMƏLƏRİNİN ALINMASI VƏ FİZİKİ-KİMYƏVİ<br />
XASSƏLƏRİ.<br />
C.İ.Hüseynov, M.İ.Murquzov, J.Ș.Abbasova<br />
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji <strong>Universiteti</strong><br />
SnSe-DySe sistemlərinin qarșılıqlı təsiri tədqiq olunmuș, kompleks fiziki-kimyəvi<br />
analizlər nəticəsində GdSe və TuSe-nin SnSe-də həlolma oblastı müəyyənləșdirilmiș, komponentlərin<br />
1:1 nisbətində DySnSe 2 üçqat birləșmələi alınmıș və sistemin hal diaqramı<br />
qurulmușdur. Otaq temperaturunda DySnSe 2 üclü birləșmələrinin bəzi kinetik parametrləri<br />
təyin edilmiș, elektrikkeçiriciliyi (σ) və termo e.h.q-si (α) T=300÷800K temperatur<br />
intervalında tədqiq olunmușdur.<br />
GİRİȘ<br />
Nadir torpaq metalları (NTM) və IVB yarımqrup elementləri xalkogeidləri, həmçinin<br />
onların əsasıda alınmıș çox komponentli fazalar termoelektrik çevriçiləri hazırlanması üçün<br />
prespektivli materiallar hesab olunurlar. Onların arasında qalay nə NTM xalkogenidləri<br />
özünəməxsus termoelektrik və qalvanomaqnit xassələrə malık olurlar [1,2]. NTM<br />
sitemlərinin hal diaqrmları birləșmənin əriməsi, fazaların miqdarı, homogenlik oblastının<br />
genișliyi və polimorfizimə görə kəskin fərqlənir.<br />
A IV B VI qrup birləșmələri öz təbiətlərinə görə defekli qurulușa malıkdirlər və onların<br />
bərk məhlullarına daxil olan așqar növləri bu birləșmələrin fiziki xassələrinin dəyișməsində<br />
mühüm rol oynayır. Defektli qurulușu ilə xarakterik olan p-tip keciriciliyə malik SnSe binar<br />
birləșməsinin nadir torpaq elementləri ilə əmələ gətirdikləri bərk məhlulların yüksək<br />
termoelektrik effektivliyinə malık olması onların fiziki xassələrının kompleks tədqiqinə<br />
stimul yaradır. SnSe-DySe sistemləri bütün konsentrasiya intervalında tədqiq olunmuș və<br />
sistemlərin hal diaqramları qurulmușdur [3-4]. Bu sistemlərdə komponentlərin 1:1-ə nisbətində<br />
m+LnSe↔LnSnSe 2<br />
peritetik reaksiya nəticəsində inkonqurient əriyən LnSnSe 2 tipli üçlü birləșmələrin yarandığı<br />
așkar edilmișdir. Lakin həmin birləșmələrin kristallik qurulușu müəyyən olunmamıș və fiziki<br />
xassələri tədqiq edilməmișdir.<br />
İșdə DySnSe 2 üçlü birləșməsinin alınma texnologiyası ișlənilmiș, kristallik qurulușu<br />
müəyyənləșdirilmiș, qəfəs parametrləri hesablanılmıș, sıxlıqları təyin edilmișdir. Alınmıș<br />
DySnSe 2 üçlü birləșmələrinin otaq temperaturunda əsas kinetik parametrləri ölçülmüș,
Change language