I BÖLMƏ OPTO NANOELEKTRONİKA - Bakı Dövlət Universiteti

Fizikanın müasir problemləri VI Respublika konfransı
nümunələri dondurmazdan əvvəl 1 ÷ 3 saat ərzində 300K-də havası 0.133Pa –a qədər
sorulmuș mühitdə saxlamaq lazımdır.
Termolüminessensiyanı müșahidə etmək üçün șüalandırılmıș nümunəni maye azotdan
çıxarıb, əvvəljədən soyudulmuș kriostata yerləșdirərək səlis olaraq qızdırmaq lazımdır. TLQ-
69M jihazında ișaqlanmanı qeyd etməklə ișaqlanmanın temperatur asılılığı çıxarılmalıdır.
Yeni tərkibli materiallarda RTL –nın tədqiqi onların bir sıra vacib parametrlərini təyin etməyə
imkan verir.
Məqalədə TlInSe
2
birləșməsinin iștirak etdiyi kristallarda və polimer əsaslı
kompozitlərdə radiotermolüminessensiya effektinin tədqiqinin nətijələri barədə məlumat
verilir.
Tədqiq obyekti olan TlIn1 − xGd
xSe2
( 0 ≤ x ≤ 0.08)
monokristallarının radiotermolüminessensiya
spektrini tədqiq etmək üçün nümunələr așağıdakı qaydada hazırlanır. Zona əritmə
üsulu ilə alınmıș monokristalların kiçik parçası, diametri 7 mm olan metal küvet daxilində
bərkidilir, o da havası 0.133Pa-a qədər sorulmuș șüșə ampulaya yerləșdirilir. Bu kənar
faktorların ișıqlanma əyrisinə təsirinin olmaması üçün edilmișdir. Vakuumun alınma müddəti
2
h
t = düsturu ilə təyin edilir, burada h-nümunənin millimetrlərlə qalınlığı, D0
-havanın
4D
0
60
diffuziya əmsalıdır. Nümunələr havası sorulmuș ampulalarda 77K temperaturda Co -ın
1.5Mrad-a qədər dozalı γ șüaları ilə șüalandırılmıșdır. RTL əyriləri nümunələrin 77-400K
temperatur intervalında 10-12dər/dəq sürətlə səlis qızdırılması halında çıxarılmıșdır.
Nümunələrin ișıqlanmaları FEU-51 jihazının köməyi ilə 300-820nm dalğa intervalında qeyd
edilmișdir.
TlIn Gd 0 ≤ x ≤ 0.08 kristallarının RTL spektrləri șəkil -də verilib.
−
( )
1 x xSe 2
Șəkil. TlIn1 − xGd
xSe2
monokristallarının radiolüminessensiya spektrləri,
1-x=0; 2-x=0.02; 3-x=0.04; 4-x=0.06; 5-x=0.08