You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Libër mësuesi<br />
<strong>Edukata</strong> shoqërore 3<br />
Përgatitur nga:<br />
Brisida Çekrezi<br />
Ilda Alushaj
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
95
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
96
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
97
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
98
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 1. Individi<br />
<br />
KAPITULLI I<br />
INDIVIDËT DHE GRUPI<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të dallojë individin nga veçoritë e tij/saj morale dhe shoqërore.<br />
• Të diskutojë për situatat e dhëna duke iu përgjigjur pyetjeve përkatëse.<br />
• Të dallojë se ku ndryshojnë individët nga njëri-tjetri.<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
individ, sjellje individuale.<br />
teksti, pamje të fëmijëve në klasë dhe familje.<br />
<br />
Aftësitë: të dalluarit, të diskutuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Diskutim problemor<br />
Përforcimi<br />
Veprimtari praktike<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Bashkëbisedohet me nxënësit.<br />
Çdo njeri ka cilësitë e veta.<br />
- Pse Altini dhe Jona, megjithëse janë motër e vëlla ndryshojnë shumë nga njëri-tjetri Nxënësit japin<br />
mendimet e tyre, duke lexuar një nga fragmentet e faqes 4 të tekstit, p.sh.:<br />
Altini i zgjuar, i pëlqen kompjuteri, ha shumë frutat;<br />
Jona punëtore, i pëlqejnë librat, ha shumë ëmbëlsirat.<br />
Nxënësit arrijnë në një përfundim: edhe pse ata janë motër e vëlla janë të ndryshëm, sepse janë dy njerëz<br />
të ndryshëm. Çdo njeri dallohet nga gjinia, pamja, sjellja dhe shijet e tij.<br />
Çdo njeri është një individ. Ai ka cilësitë e tij vetjake, që e dallojnë nga të tjerët. Ai dallohet nga pjesëtarët e<br />
tjerë të familjes dhe të shoqërisë së tij. Ndonëse njerëzit janë të ndryshëm ata duhet ta respektojnë njëri-tjetrin.<br />
Sjellja e zbukuron njeriun. Ajo e bën atë të mirë ose të keq, të bukur ose të shëmtuar. Kjo quhet sjellje<br />
individuale.<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim problemor<br />
Situata problemore:<br />
- Altini i tregon Jonës ato që ndodhin në klasën e tij. Jona e dëgjon me vëmendje të vëllanë, por nuk<br />
bën të njëjtën gjë si ai. Altini mërzitet.<br />
Pyetje: - Si e shpjegoni sjelljen e Jonës Po ti si vepron në situata të tilla<br />
- Altini e Jona jetojnë në një pallat afër Shtëpisë së të moshuarve. Ata shkojnë shpesh në shtëpinë e<br />
të moshuarve: u recitojnë vjersha, u këndojnë këngë, tregojnë gazmore dhe u çojnë dhurata.<br />
Pyetje: - Cila mendoni ju se është dhurata më e bukur për të moshuarit (Dhurata më e bukur që bëjnë<br />
fëmijët për të moshuarit është sjellja e tyre e mirë. Fëmijët ua bëjnë jetën më të bukur atyre me sjelljen e tyre<br />
të kulturuar.)<br />
Përforcimi: Veprimtari praktike në klasë<br />
Lexoni në tekst disa cilësi dhe i gruponi në dy shtylla. P.sh.: i kujdesshëm - e çrregullt; i zhurmshëm<br />
- i vëmendshëm etj.<br />
Sipas cilësive që grupove diskuto me shokët se cilat tregojnë sjellje të mirë dhe cilat sjellje jo të mirë.<br />
99
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 2. Grupi<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë se çfarë kupton me fjalën grup.<br />
• Të dallojë një bashkësi anëtarësh që kryejnë veprimtari të përbashkëta.<br />
• Të dallojë ndryshimin ndërmjet konceptit të detyrës dhe përgjegjësisë në grup.<br />
Fjalë kyç:<br />
grup shoqëror, sjellje kolektive, drejtues grupi.<br />
<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
teksti, pamje nga puna në grup.<br />
të treguarit, të dalluarit, të diskutuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Pyetje - përgjigje<br />
Përforcimi<br />
Punë në grupe<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Bashkëbisedohet me nxënësit:<br />
- Si e dallojmë grupin nga individi (Një grup përbëhet nga disa anëtarë, që kryejnë veprimtari të<br />
përbashkëta.)<br />
Individi mund të jetë pjesë e një ose disa grupeve. Përbëjnë grup anëtarët e një familjeje, nxënësit e një<br />
klase, pjesëtarët e një klubi sportiv ose grupi artistik.<br />
Në krye të çdo grupi qëndron një drejtues.<br />
Ndërtimi i njohurive: Pyetje - përgjigje<br />
Lexohen situatat problemore dhe nxënësit përgjigjen rreth tyre.<br />
Situata problemore.<br />
- Në cilin grup bën pjesë ti (Unë bëj pjesë në grupin e piktorëve, sepse kam prirje të pikturoj piktura<br />
të ndryshme nga natyra.)<br />
- Cili është personi më i rëndësishëm në grupin tënd (Personi më i rëndësishëm në grupin tim<br />
është drejtuesi i grupit.)<br />
- Çfarë përgjegjësish kanë anëtarët e një grupi (Anëtarët e një grupi kanë përgjegjësi individuale<br />
dhe kolektive për zbatimin e detyrave të grupit.)<br />
Përforcimi: Punë në grupe<br />
Ndani nxënësit e klasës në katër grupe:<br />
Përcaktoni çfarë do të bëjë secili grup (grupi i muzikantëve, piktorëve, futbollit etj.). Zgjidhni një drejtues për çdo grup.<br />
Çdo përfaqësues grupi prezanton punën e tij para klasës.<br />
Detyrë shtëpie. Shkruani në fletore emrat e disa grupeve që njihni<br />
<br />
dhe përcaktoni qëllimin kryesor të çdo grupi.<br />
100
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 3. Marrëdhëniet individ-grup<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të përshkruajë grupet shoqërore ku bën pjesë.<br />
• Të tregojë se marrëdhëniet midis individëve dhe grupit kërkojnë korrektesë<br />
dhe mirëkuptim.<br />
• Të përcaktojë detyrat dhe të drejtat e një anëtari grupi.<br />
<br />
<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
marrëdhënie, bashkëveprim, mirëkuptim.<br />
teksti, pamje nga veprimtaritë në klasë.<br />
të treguarit, të përshkruarit, të përcaktuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Diskutim problemor<br />
Përforcimi<br />
Pyetje-përgjigje<br />
<br />
Zhvillimi<br />
i mësimit<br />
Organizohet me nxënësit një bashkëbisedim:<br />
- Në sa grupe mund të marrë pjesë individi (Individi mund të marrë pjesë në disa grupe.)<br />
- Si duhet të jenë lidhjet në grup (Anëtarët e grupit duhet të kenë marrëdhënie të mira. Ata duhet të<br />
bashkëpunojnë dhe të mirëkuptohen me njëri-tjetrin.)<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim problemor<br />
Lexohen situatat problemore në tekst dhe diskutohet rreth tyre.<br />
Situata problemore:<br />
Alitini ia grisi pa dashje fletoren Blertës dhe i tha vajzës: “Më fal...”<br />
Blerta: “S’ka gjë se kam fletore tjetër”. Kjo sjellje e vajzës quhet mirëkuptim.<br />
- Si janë marrëdhëniet ndërmjet tyre (Marrëdhëniet ndërmjet tyre janë tolerante.)<br />
- Si janë marrëdhëniet ndërmjet nxënësve të një klase kur një shok ose shoqe e klasës është me aftësi<br />
të kufizuara (Ndihma që të gjithë i japim shoqes së sëmurë quhet solidaritet.)<br />
Motra pastron shtëpinë, kurse vëllai rri në divan.<br />
Diskutoni mbi këtë situatë duke u mbështetur te fotoja e tekstit.<br />
Marrëdhëniet midis motrës dhe vëllait nuk janë të mira. Djali duhet ta ndihmojë motrën në punët e shtëpisë<br />
dhe të kenë mirëkuptim dhe bashkëveprim me njëri-tjetrin.<br />
Përforcimi: Pyetje-përgjigje<br />
Diskutoni me njëri-tjetrin në klasë duke iu përgjigjur pyetjeve:<br />
- Si janë marrëdhëniet e bashkëveprimit dhe mirëkuptimit midis shoqeve e shokëve të klasës<br />
- Si e kryeni vetshërbimimin për pastrimin e klasës<br />
101
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 1. Unë komunikoj me ju<br />
<br />
KAPITULLI II<br />
KOMUNIKIMI NË SHOQËRI<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë se çfarë kupton me fjalën komunikim.<br />
• Të dallojë konceptin e komunikimit si marrëdhënie midis individëve dhe grupit.<br />
• Të përshkruajë 3-4 forma të sotme të komunikimit në shoqëri.<br />
<br />
<br />
Parashikimi: Diskutim paraprak<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
komunikim, informacion, mjete komunikimi.<br />
teksti, pamje nga mjetet e komunikimit.<br />
të dalluarit, të diskutuarit, të identifikuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Diskutim paraprak<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Diskutim<br />
Përforcimi<br />
Shkrim i lirë<br />
<br />
Zhvillimi<br />
i mësimit<br />
- Me kë komunikoi Altini për të marrë informacion për bimësinë e zonës<br />
(Altini komunikoi me xhaxhanë e tij, i cili është agronom në fshat, nëpërmjet postës elektronike.)<br />
Njerëzit komunikojnë me njëri-tjetrin me anë të fjalës. Nëpërmjet fjalës ata shprehin mendime, urime,<br />
lajme, informacione.<br />
Njerëzit komunikojnë edhe me shenja, gjeste, tinguj etj.<br />
Kur janë larg, njerëzit komunikojnë me mjetet e komunikimit. Për këtë shërben telefoni, letra, radio,<br />
televizioni.<br />
Nëpërmjet komunikimit njerëzit krijojnë marrëdhënie të mira ose të këqija me njëri-tjetrin.<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim<br />
Situata problemore:<br />
Mamaja e Mirelës ka shumë miqësi me mamanë e Drinit. Një ditë mamaja e Mirës dërgoi Mirelën që të<br />
njoftonte mamanë e Drinit.<br />
- Cili është mjeti i komunikimit në këtë rast (Mjeti i komunikimit në këtë rast është fjala.)<br />
- Çfarë mënyre komunikimi do të zgjidhje për t’i uruar shoqes ditëlindjen (Do t’i nisja një kartolinë<br />
me postë.)<br />
Përforcimi: Shkrim i lirë<br />
Ju keni ditëlindjen dhe dëshironi të ftoni një shokun tuaj në Itali. Tregoni disa mënyra me të cilat mund t’i<br />
dërgoni ftesën. (E ftojnë me këto mjete komunikimi: telefon, telegram, letër ose kompjuter - internet.)<br />
Çdo nxënës prezanton punën e tij.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Cilat janë mjetet kryesore të komunikimit që përdorni ju për të<br />
komunikuar me të afërmit tuaj. I shkruani ato në fletoren tuaj.<br />
102
Tema 2. Mjetet e komunikimit<br />
<br />
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të dallojë mënyrat dhe mjetet e tjera të komunikimit.<br />
• Të analizojë rolin e zhvillimit të formave të ndryshme të komunikimit.<br />
• Të përdorë mjetet e komunikimit me të tjerët.<br />
<br />
<br />
Parashikimi: Pyetja e ditës<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
mjet komunikimi, zhvillim, mesazh.<br />
teksti, telefon.<br />
të diskutuarit, të analizuarit, të dalluarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Pyetja e ditës<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Lexim i drejtuar dhe diskutim<br />
Punë në grupe<br />
<br />
Zhvillimi<br />
i mësimit<br />
Në tabelë shkruhet pyetja dhe nxënësit japin përgjigjet e tyre rreth pyetjes.<br />
Nga leximi i tekstit në faqen 12 del se ka mjete të ndryshme komunikimi:<br />
- Në kohët e lashta si mjet komunikimi ka shërbyer zjarri.<br />
- Një mjet komunikimi që përdoret shpesh është letër këmbimi.<br />
- Një mjet tjetër komunikimi që përdoret sot nga marinarët në udhëtimet e gjata në oqean është gjuha<br />
mors, nëpërmjet sinjale që lëshohen nga aparati mors.<br />
- Mjet kryesor komunikimi në familje dhe në institucione është aparati telefonik.<br />
- Mjet komunikimi që përdoret sot në të gjithë botën është kompjuteri që i ndihmon njerëzit të lidhen<br />
me anë të internetit.<br />
- Mjeti më modern i komunikimit është posta elektronike ose siç quhet ndryshe e-mail.<br />
Ndërtimi i njohurive: Lexim i drejtuar dhe diskutim<br />
Mësuesi/ja udhëzon një nxënës që të lexojë situatën problemore. Nxënësit flasin për ëndrrën e Altinit dhe<br />
për atë që e çuditi atë.<br />
- Cilat janë çuditë e kësaj ëndrre (Çudia e kësaj ëndrre ishte celulari.)<br />
Për të kuptuar më mirë situatën problemore lexohen pyetjet e tekstit dhe u jepen përgjigje.<br />
Përforcimi: Punë në grupe<br />
Punohet me rubrikën “Aktiviteti yt”.<br />
Dërgoju tre shokëve të tu mesazhe të ndryshme.<br />
- Të parin ftoje në një festë.<br />
- Të dytin uroje për çmimin që fitoi në konkurs.<br />
- Të tretit tregoi detyrat e matematikës.<br />
Tregoni për secilin rast se cilin mjet komunikimi do të përdorje.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Në fletoren tuaj vizatoni dy mjete komunikimi që ju<br />
pëlqejnë më shumë.<br />
103
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 1. Shkolla, një familje e madhe<br />
<br />
KAPITULLI III<br />
RREGULLAT<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të përshkruajë shkollën si vendi ku mësohet.<br />
• Të shpjegojë rolin e shkollës për përgatitjen e njeriut për jetën.<br />
• Të argumentojë rolin e shkollës në mbarëvajtjen e marrëdhënieve midis fëmijëve.<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
shkollë, mësim, edukim, detyrë, përgjegjësi.<br />
teksti, pamje nga shkolla.<br />
<br />
Aftësitë: të përshkruarit, të treguarit, të argumentuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Pyetja e ditës<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Lexim i drejtuar dhe diskutim<br />
Përforcimi<br />
Punë në grupe<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Pyetja e ditës<br />
Në tabelë shkruhet pyetja dhe nxënësit japin përgjigjet e tyre rreth pyetjes.<br />
- Ç’është shkolla<br />
Nga komenti i figurave të tekstit në faqen 14 mësojmë:<br />
1. Shkolla është vendi ku njeriu mëson dhe edukohet.<br />
2. Shkolla përgatit njeriun për jetën. Fëmija në fillim mëson në shkollën 9-vjeçare, pastaj në të mesmen<br />
dhe më pas në shkollën e lartë (universitet).<br />
3. Shkolla është si një familje e madhe, ku të gjithë duhet të njohin dhe të zbatojnë detyrat dhe përgjegjësitë<br />
e tyre. Fëmijët mirëkuptohen mes tyre në shkollë nëpërmjet rregullave. Këto rregulla duhet të njihen e<br />
zbatohen nga mësuesit e nxënësit.<br />
Ndërtimi i njohurive: Lexim i drejtuar dhe diskutim<br />
Mësuesi/ja ngre një nxënës që të lexojë situatën problemore të dhënë në tekst. Një nxënës tjetër çohet<br />
dhe thotë me fjalët e tij këtë situatë.<br />
Arbri është nxënës në klasën e tretë, ka rezultate të shkëlqyera, por nuk i mban me kujdes<br />
librat dhe materialet e punës. Librat e tij janë plot shënime, shkarravina, të grisura etj.<br />
Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet:<br />
- A mund ta vlerësojmë Arbrin si nxënës të shkëlqyer<br />
- A kemi ne në klasë nxënës të tillë<br />
- Si duhet ta mësojmë e ta edukojmë shokun (apo shoqen) që të jetë i kujdesshëm<br />
Si në familje edhe në shkollë duhet të njohësh dhe të zbatosh disa rregulla.<br />
104<br />
Përforcimi: Punë në grupe<br />
Mësuesi/ja e ndan klasën në tri grupe. Secilit grup u drejton nga një pyetje:<br />
o Grupi i parë - kur quhet një klasë e zhurmshme<br />
o Grupi i dytë - kur quhet një klasë e qetë<br />
o Grupi i tretë - si do të vepronit ju që klasa të ishte e qetë<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Shkruani disa rregulla që duhet të zbatojë nxënësi<br />
në klasë dhe në shkollë.
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 2. Ç`janë rregullat<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të flasë për rolin e rregullave të shkruara e të pashkruara në mbarëvajtjen e shoqërisë.<br />
• Të shprehë mendimin e tij për rregullat e shkollës dhe të mbajë qëndrim ndaj tyre.<br />
• Të dallojë rëndësinë e zbatimit të rregullave në jetën e përditshme.<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
rregull, korrektësi.<br />
teksti, rregulla të shkruara në fisha.<br />
<br />
Aftësitë: të diskutuarit, të shkruarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Diskutim situate<br />
Përforcimi<br />
Shkrim i lirë<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Shiko si sillen fëmijët në këto mjedise.<br />
Bisedohet për fotot e para në faqen 16 të tekstit.<br />
- Je djalë shumë i rregullt, sepse po ecën në vijat e bardha.<br />
- Edhe veshja ka rregullat e saj, sepse duhet mbajtur pastër dhe me rregullt, duhet të jetë e hekurosur etj.<br />
- Sjellja e kulturuar në dyqan. Përdoren fjalët: “ju lutem”, “faleminderit”, “mirupafshim” etj.<br />
- Kur ndahemi nga shoku ose shoqja e klasës themi: “mirupafshim”.<br />
Njerëzit marrin vendime bashkërisht si të sillen apo veprojnë në rrugë, shtëpi, shkollë ose mjedise të<br />
ndryshme. Këto vendime quhen rregulla. Ato duhet të zbatohen nga të gjithë.<br />
Ka rregulla të shkruara, si p.sh.: rregullorja e shkollës, rregullat e qarkullimit, rregulla në futboll etj. Ka dhe<br />
rregulla të pashkruara, p.sh.: të mbajmë radhën në biletari, në blerjen e ushqimeve, në hyrjen në autobus, të<br />
tregohemi të sjellshëm me të tjetër etj.<br />
Edhe natyra ka rregullat e saj (pranvera, vera, vjeshta, dimri).<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim situate<br />
Lexohet situata problemore. Nxënësit u përgjigjen pyetjeve të dhëna.<br />
Situata problemore.<br />
Një grup shokësh po prisnin radhën te sporteli i teatrit për të prerë bileta. Njëri prej tyre më i paduruari hyn pa radhë.<br />
- Si do të vepronit ju në këtë rast<br />
- Me cilat fjalë do ta bindnit shokun se veproi gabim (Kthehu në vendin tënd mbaj radhën! Zbato rregullin!<br />
Përforcimi: Shkrim i lirë<br />
Shkruani në fletoren tuaj disa rregulla që duhen zbatuar në:<br />
o Grupi i parë në shkollë.<br />
o Grupi i dytë në Teatrin e Kukullave.<br />
o Grupi i tretë në bibliotekë.<br />
Çdo përfaqësues grupi prezanton punën e bërë<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Bëni një shëtitje në një rrugë kryesore të lagjes suaj, duke u shoqëruar nga<br />
prindërit, dhe diskutoni me babin ose mamin si zbatohen rregullat në mjediset<br />
publike (rrugë, dyqane, lulishte etj.).<br />
105
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 3. Rregullat në klasë<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të lexojë rregulloren e klasës së tij/saj dhe të zbatojë rregullat e shkruara në të.<br />
• Të argumentojë pse duhen zbatuar rregullat në mjediset e klasës dhe të shkollës.<br />
• Të shtojë rregulla të reja në rregulloren e klasës së tij/saj.<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
rregull, rregullore e brendshme.<br />
teksti, rregullorja e klasës.<br />
<br />
Aftësitë: të diskutuarit, të shkruarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Plotësimi i rregullores dhe diskutim<br />
Përforcimi<br />
Shkrim i shpejtë<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Mësuesi/ja u drejtohet nxënësve: Sot do të vendosim një rregullore të brendshme të klasës. Bashkëbisedohet<br />
për çdo rregull me nxënësit dhe vendoset që t`i respektojnë dhe t`i zbatojnë ato.<br />
- Çfarë është klasa për ju Pse duhet t’i zbatojmë rregullat në klasë<br />
Përgjigje: klasa është vendi ku të gjithë nxënësit vijnë që të mësojnë dhe të edukohen. Ata janë tipa të<br />
ndryshëm: njeri i urtë, tjetri çapkën, i pavëmendshëm etj., njëri mëson shumë tjetri më pak etj.<br />
Nxënësit duhet t’u binden disa rregullave të vendosura nga shkolla dhe nga vetë nxënësit. Duke zbatuar të<br />
gjithë nxënësit këto rregulla ka një bashkëpunim dhe mirëkuptim midis nxënësve e mësuesve të shkollës.<br />
Ndërtimi i njohurive: Plotësimi i rregullores dhe diskutim<br />
Mësuesi/ja i udhëzon nxënësit që të thonë nga një rregull për klasën.<br />
Pas grumbullimit të rregullave plotësohet rregullorja e brendshme e klasës:<br />
1. Të vijmë në orarin e caktuar në klasë.<br />
2. Të mbajmë pastër klasën dhe shkollën.<br />
3. Të hedhim mbeturinat në koshin e<br />
mbeturinave.<br />
4. Të respektojmë shokun apo shoqen e klasës<br />
apo të shkollës.<br />
5. Të respektojmë mësuesit tanë.<br />
6. Të dëgjojmë me vëmendje mësuesen/in në orën<br />
e mësimit.<br />
7. Të mos flasim me zë të lartë.<br />
8. Të përdorin fjalë të kulturuara.<br />
9. Të ruajmë dhe të kujdesemi për objektet e klasës.<br />
10. Të ruajmë dhe të mbajmë pastër librat tanë.<br />
11. Të mos shkarravisim mbi bankë.<br />
Pra, rregullorja e klasës plotësohet nga vetë nxënësit duke u ndihmuar nga mësuesi/ja.<br />
- A ka ndonjë rregull që nuk ju pëlqen<br />
- A ka ndonjë rregull që nuk e zbatoni dot<br />
- Pse është e rëndësishme rregullorja e klasës<br />
Të gjitha rregullat në klasë diskutohen dhe vendosen nga nxënësit në bashkëpunim me mësuesen/in.<br />
Ata duhet të zbatohen me përpikëri nga vetë nxënësit dhe mësuesi/ja.<br />
Përforcimi: Shkrim i shpejtë<br />
Në figurën në faqen 19 të tekstit është paraqitur një nxënës që duhet të zbatojë disa rregulla. Shkruani në<br />
fletoren tuaj këto rregulla.<br />
Lexohen shkrimet e nxënësve.<br />
106<br />
Detyrat tona. Të zbatojmë praktikisht çdo ditë rregullat në klasë e në shkollë. Të kritikojmë<br />
dhe edukojmë shokun ose shoqen e klasës që nuk i zbaton rregullat si në<br />
klasë dhe në shkollë.
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 4. Ndryshojmë rregullat<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të thotë konceptin e ndryshueshmërisë së rregullave.<br />
• Të diskutojë për rregullat me të cilat nuk është dakord.<br />
• Të përshkruajë si mund të ndryshojë rregullat e klasës.<br />
• Të përpilojë rregulla për mjedise të ndryshme.<br />
<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
ndryshim, uniformë.<br />
të diskutuarit, të përshkruarit, të përpiluarit.<br />
teksti, etiketa me rregulla.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Diskutim<br />
Përforcimi<br />
Argumento<br />
<br />
Zhvillimi<br />
i mësimit<br />
Bashkëbisedohet me nxënësit: “Si ndryshojnë rregullat”.<br />
- Altini pa albumin e familjes, ku shikoi mamin me shoqet e veta të gjimnazit në një fotografi, që të gjitha<br />
vajzat ishin veshur me përparëse të zeza. Kjo Altinit nuk i pëlqeu. Motra e tij shkon në gjimnaz (pa uniformë)<br />
me veshjen e saj të bukur. Mami i tha Altinit: “Ky ka qenë rregulli i asaj kohe”. Tani rregullat kanë ndryshuar.<br />
Çdo shkollë e zgjedh vetë uniformën e saj.<br />
Jeta jonë ndryshon çdo ditë. Edhe rregullat ndryshojnë. Këto rregulla ndryshojnë nga vetë njerëzit.<br />
- Po mjedisi si ndryshon (Kudo bëhen ndërtime të reja, lulishte, kënde sportive për fëmijë etj. Pra,<br />
ndryshon mjedisi publik, ndryshojnë dhe rregullat për ruajtjen e mirëmbajtjes së mjedisit.)<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim<br />
- Vite më parë nxënësit ishin të detyruar të merrnin pjesë në të gjitha veprimtaritë jashtë shkollore. Tashmë<br />
ky rregull ka ndryshuar, nxënësit janë të lirë të marrin pjesë ose jo në këto veprimtari jashtëshkollore.<br />
- Si mendoni, është më mirë tani apo më parë Argumentoni përgjigjen tuaj.<br />
- Më parë uniformat për nxënësit për të gjitha shkollat ishin njëlloj. Tani organizohen takime, anketa,<br />
pyetësor me vetë nxënësit për të vendosur llojin e uniformës në shkollë.<br />
- A duhet marrë mendimi i nxënësve për të vendosur Pse (Po, duhet marrë mendimi i nxënësve për<br />
uniformën shkollore.)<br />
Me kalimin e kohës njerëzit ndryshojnë, pra duhet të ndryshojnë edhe rregullat, si në familje dhe në shoqëri.<br />
Përforcimi: Argumento<br />
Secili nga ju të sjellë në klasë mendimin tuaj me disa rregulla që (sipas mendimit tuaj) duhen ndryshuar.<br />
Diskutoni me njëri-tjetrin për rregullat që duhet ndryshuar ose që janë ndryshuar me kalimin e viteve.<br />
Detyrë tona: Të ndryshojmë rregullat që nuk plotësojnë dëshirat dhe<br />
interesat tona si një familje, shkollë dhe shoqëri.<br />
107
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 5. Rregullat në lojë<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të vendosë vetë rregullat e lojës.<br />
• Të respektojë rregullat e lojës.<br />
• Të zbatojë rregullat e vendosur nga të tjerët.<br />
<br />
Parashikimi: Bashkëbisedim<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
lojë, bashkëveprim, mirëkuptim.<br />
teksti, shami, top, piktura.<br />
të demonstruarit, të praktikuarit, të zbatuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Bashkëbisedim<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Diskutim<br />
Lojë<br />
<br />
Zhvillimi<br />
i mësimit<br />
Mësojmë rregullat e lojës.<br />
• Loja e parë: Vizatimi i gojës me sy mbyllur.<br />
Në dërrasë të zezë vizatohet një fytyrë, e cila ka hundën, sytë, vetullat dhe veshët, por i mungon goja.<br />
Rregulli i lojës: Lojtari duhet të gjejë vendin e gojës dhe ta vizatojë atë me sy mbyllur:<br />
- Lojtarët i lidhen sytë me shami.<br />
- Shamia i lidhet mirë, që lojtari të mos shikojë.<br />
- Lojtari të gjejë pozicionin e gojës e ta vizatojë me shkumës.<br />
- Nxënësit nuk duhet të reagojnë që lojtari ta gjejë vetë.<br />
Po kështu veprohet dhe për lojën e dytë: “loja e qetësisë” dhe për lojën e tretë: “loja e peshkut”.<br />
Vendosen rregullat që duhen zbatuar për çdo lojë. Nxirren konkluzionet për rregullat që duhet të zbatohen:<br />
- Rregullat e lojës mësohen duke luajtur.<br />
- Ai që nuk i zbaton rregullat në lojë nuk është lojtar i mirë.<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim<br />
- Cila nga këto tri lojëra ju pëlqeu më shumë Pse<br />
- Në cilën nga këto lojëra u zbatuan më mirë rregullat e lojës<br />
- Në cilën lojë nuk u zbatuan siç duhet rregullat e lojës Pse<br />
Janë mendimet e lira të nxënësve për zbatimin e rregullave të çdo loje.<br />
Përforcimi: Lojë<br />
Nga vetë nxënësit zgjidhet një nxënës, i cili do të zhvillojë para klasës një lojë. Por, përpara se të zhvillohet<br />
loja, nxënësi i zgjedhur si lojtar cakton rregullat e lojës.<br />
<br />
Detyrë (jashtë klase). Mësoni nga prindërit ose shokët e lagjes një lojë,<br />
caktoni rregullat e lojës dhe luani në kohën e lirë si<br />
në shkollë dhe me shokët e pallatit tuaj.<br />
108
Tema 1. Janë në shërbimin tim<br />
<br />
KAPITULLI IV<br />
SHËRBIMET NË KOMUNITET<br />
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë jo më pak se tri shërbime që i ofrohen qytetarëve bazuar në<br />
materialin e dhënë.<br />
• Të diskutojë mbi rëndësinë e shërbimeve në jetën e njerëzve.<br />
• Të ofrojë zgjidhje të situatave pro+blemore bazuar në përvojat vetjake.<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
shërbim, ndihmesë.<br />
teksti i nxënësit.<br />
<br />
Aftësitë: të përshkruarit, të diskutuarit, të shprehurit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Imagjinatë e drejtuar<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Studim rasti<br />
Përforcimi<br />
Punë në dyshe, lojë në role<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Imagjinatë e drejtuar<br />
Imagjinoni një qytet pa spitale dhe ambulanca.<br />
- Çfarë do të ndodhte<br />
- Si do t’ia bënin njerëzit që kishin nevojë urgjente për mjekun<br />
Nxënësit japin idetë e tyre.<br />
Mësuesi/ja prezanton objektivat e orës së mësimit.<br />
- Sot do të mësojmë më shumë për shërbimet që iu ofrohen njerëzve në komunitet dhe sa të<br />
rëndësishme janë për njerëzit këto shërbime.<br />
Ndërtimi i njohurive: Studim rasti<br />
- Sot Iliri do të na tregojë një ngjarje që ka ndodhur në familjen e tij.<br />
Lexohet tregimi nga mësuesi/ja ose nga një nxënës. Më pas nxënësve iu drejtohen pyetjet e mëposhtme.<br />
- Çfarë kishte rënë në fshatin e Ilirit<br />
- Për çfarë kishte nevojë mamaja e Ilirit<br />
- Si erdhi ai<br />
- Çfarë lajmi të gëzuar iu dha babi në telefon<br />
- Pse Iliri ia vuri emrin Shpëtim<br />
Punohet rubrika ku jepen sqarime mbi shërbimet në komunitet. Nxënësit nënvizojnë me laps shërbimet, të<br />
cilat ilustrohen me figurat.<br />
Punohet situata problemore. Në këtë situatë nxënësit diskutojnë mbi ndihmën që punonjësi i policisë u ofron<br />
fëmijëve për të kaluar rrugën. Nxënësit diskutojnë dhe për rëndësinë e spitaleve, zjarrfikësve etj.<br />
Nxënësit tregojnë përvoja të tyre në spitale, kopshte, këndet sportive etj.<br />
Përforcimi: Punë në dyshe, lojë në role<br />
Listoni shërbimet që ofrohen në komunitetin tënd.<br />
Nxënësit lexojnë punët e tyre.<br />
Lojë në role.<br />
Dy-tri grupe nxënësish ndërtojnë dialogë midis të sëmurit dhe mjekut. Mësuesi/jam mund të tregojë dhe ndonjë<br />
gazmore për fëmijë në rastet kur nxënësit hiqen si të sëmurë për të mos shkuar në shkollë, sigurisht duke nxjerrë<br />
mesazhin se nuk është mirë të shtiremi si të sëmurë, sepse shqetësojmë prindërit dhe mësuesit në shkollë.<br />
Vlerësohen nxënësit për pjesëmarrjen e tyre dhe idetë e ofruara.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Shkruani detyrat që mendoni se ka një polic. Pastaj tregojani<br />
një polici. A i keni gjetur mirë ato<br />
109
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 2. Kur unë kam nevojë<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:<br />
• Të përshkruajë 2-3 institucione në shërbim të qytetarëve, duke u bazuar në<br />
materialin e dhënë.<br />
• Të diskutojë për barazinë në shërbimin që ofrojnë këto institucione si një e drejtë<br />
e qytetarëve.<br />
• Të ofrojë zgjidhje të situatave problemore, duke u bazuar në përvojat e tij/saj.<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
shërbim, institucione, barazi në shërbim.<br />
teksti i nxënësit, foto të institucioneve në komunitet.<br />
<br />
Aftësitë: të përshkruarit, të diskutuarit, të shprehurit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Stuhi mendimesh<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Punë në grupe<br />
Përforcimi<br />
Rrjeti i diskutimit<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Stuhi mendimesh<br />
- Për çfarë kanë nevojë njerëzit në një lagje (ambulancë, shkollë, çerdhe, gjelbërim, lulishte, park<br />
lodrash, farmaci, dentist, stacion policie, shitore)<br />
- A gjenden këto shërbime në lagjen tuaj<br />
- Cili i siguron ato<br />
Nxënësit japi mendimet e tyre. Mësuesi/ja vazhdon t’iu prezantojë atë ç’ka do të mësojnë në këtë temë mësimore.<br />
- Sot do të mësojmë se shumë nga këto institucione, shërbime që ju përmendët më sipër, qytetarëve<br />
ia siguron shteti dhe në këtë rast institucionet quhen institucione publike dhe në disa raste këto institucione<br />
mund të jenë private.<br />
Ndërtimi i njohurive: Punë në grupe<br />
Mësues/ja i orienton nxënësit të lexojnë në faqen 26 informacionin mbi institucionet dhe më pas iu kërkon të<br />
numërojnë nga 1-4. Njëshat do të paraqesin në mënyrë të përmbledhur shërbimet që ofron policia, dyshat për<br />
zjarrfikëset, treshat për ndërmarrjet e gjelbërimit, katrat për ndihmën e shpejtë ose urgjencën. P.sh.:<br />
1. Zjarrfikëset: shuajnë zjarret, në raste përmbytjesh, aksidentesh, ecin shumë shpejt, ndezin sirenat, në<br />
mënyrë që rruga të jetë e lirë.<br />
2. Policia: mbron njerëzit nga keqbërësit, iu krijon qetësi qytetarëve.<br />
Nxënësit lexojnë punët e tyre.<br />
Punohen situatat problemore në grupe sipas ndarjeve të realizuara më lart. Nxënësit ofrojnë zgjidhjet e tyre. Sigurisht<br />
mësuesi/ja shton informacione për ujësjellësin, për ndihmën sociale, për shërbimin arsimor shtetëror dhe atë privat.<br />
Përforcimi: Rrjeti i diskutimit<br />
Mësuesi/ja ndërton në tabelë rrjetin e diskutimit:<br />
Po Pyetja Jo<br />
A mendoni se në shkollë mësuesit i trajtojnë të gjithë<br />
nxënësit njëlloj<br />
Nëse nxënësit japin përgjigje pozitive, atëherë mësuesi/ja i nxit me pyetjet Pse mësuesit iu trajtojnë në<br />
mënyrë të barabartë të gjithëve (Sepse të gjithë jemi të barabartë dhe një shtet demokratik ka qëllimin e tij<br />
kryesor që të gjithë shtetasit të jenë të barabartë.)<br />
110<br />
Vlerësohen nxënësit për pjesëmarrjen dhe mendimet që dhanë gjatë kësaj ore mësimi.
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Detyrë shtëpie. Nxënësit ndahen në grupe dhe u jepet detyrë:<br />
o Grupi i parë: Flisni me prindërit dhe sillni raste kur shtetasi ka nevojë për<br />
ndihmën e gjykatës.<br />
o Grupi i dytë: Intervistoni një punonjës policie se në cilat raste ata ndihmojnë<br />
fëmijët në nevojë.<br />
o Grupi i tretë: Sillni foto të ndryshme ku të tregohet se si bashkia apo<br />
komuna juaj ka ndihmuar banorët e saj.<br />
Tema 3. Edhe ne ndihmojmë<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:<br />
• Të diskutojë mbi figurat e dhëna në tekst.<br />
• Të tregojë raste të punëve të dobishme në ndihmë të komunitetit.<br />
• Të vlerësojë punën në komunitet si një cilësi të qytetarit/es së mirë.<br />
<br />
<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
ndihmë, dobi.<br />
teksti i nxënësit.<br />
të diskutuarit, të shprehurit, të vlerësuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Pyetje-përgjigje<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Diskutim mbi figurat<br />
Përforcimi<br />
Veprimtari konkrete<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Pyetje-përgjigje<br />
- Si mund të ndihmojmë në komunitet<br />
- Çfarë punësh mund të kryejmë ne fëmijët<br />
Nxënësit japin idetë e tyre.<br />
Mësuesi/ja i prezanton temën e re mësimore, ku ata do të mësojnë mbi punët që kryejnë moshatarët e tyre<br />
në komunitet.<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim mbi figurat<br />
Nxënësit ndahen në 4 grupe. Çdo grup duhet të komentojë 2 figura. Nxënësit mund të shkruajnë komentet<br />
e tyre në një letër dhe më pas të prezantojnë punën e tyre.<br />
- Mësuesi/ja kërkon që ata të krahasojnë veprimtaritë e fëmijëve në figura me veprimtaritë e tyre.<br />
Përforcimi: Veprimtari konkrete<br />
Gjatë kësaj ore mësuesi/ja mund të iniciojë një punë të thjeshtë në komunitet.<br />
P.sh.: ujitja e pemëve në trotuarin afër shkollës ose përgatitjen e posterave për mbajtjen pastër të qytetit.<br />
Për përgatitjen e posterave puna mund të fillojë gjatë kësaj ore dhe të vazhdojë dhe në orën tjetër, që mund<br />
të jetë një orë e lirë.<br />
Gjatë kësaj ore mund të planifikohet dhe një vizitë në Shtëpinë e të moshuarve të qytetit.<br />
E rëndësishme është që nxënësit të ndjenë kënaqësinë që sjell puna në ndihmë të komunitetit dhe njerëzve<br />
në nevojë.<br />
111
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 1. Rrugët<br />
<br />
KAPITULLI V<br />
RRUGA<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të dallojë llojet e rrugëve sipas gjerësisë dhe ngarkesës së tyre.<br />
• Të diskutojë për rëndësinë e rrugëve në jetën dhe zhvillimin e shoqërisë njerëzore.<br />
• Të përshkruajë rreziqet që vijnë nga mosrespektimi i rregullave të ecjes në rrugë.<br />
<br />
Parashikimi: Stuhi mendimesh<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
rrugë, qarkullim, kalimtar, pasiguri.<br />
pamje të ndryshme rrugësh, makina lodra.<br />
Aftësitë:<br />
të dalluarit, të diskutuarit, të përshkruarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Stuhi mendimesh<br />
Marrëdhënie pyetje-përgjigje, Di / Dua të di/ Mësova<br />
Lojë<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen:<br />
- Çfarë dimë për rrugët<br />
të mëdha të ngushta të gjera<br />
autostrada<br />
Rrugët<br />
viza të bardha<br />
të rregulluara<br />
të prishura<br />
- Prezantimi i temës së mësimit.<br />
- Sot do të mësojmë më shumë për rrugët, llojet e tyre, rreziqet që hasim në rrugë dhe rëndësinë e<br />
madhe që ata kanë për zhvillimin e shoqërisë njerëzore.<br />
Ndërtimi i njohurive. Marrëdhënie pyetje-përgjigje dhe Di/Dua të di/ Mësova<br />
Lexohet materiali për Altinin nga një nxënës. Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet:<br />
- Ku jeton tani familja e Altinit<br />
- Si e përshkruan ai qytetin<br />
- Çfarë i mungonte tani Altinit<br />
- Pse Altinin e çon gjyshja në shkollë<br />
- Po kur kishte qenë në fshat kush e çonte në shkollë<br />
Lexohet informacioni mbi rrugët.<br />
Nxënësit në dyshe ose në bashkëpunim me mësuesin/en punojnë tabelën e mëposhtme:<br />
112
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Di Dua të di Mësova<br />
Rruga është për të ecur.<br />
Sa lloj rrugësh kemi<br />
Rrugë detare, ajrore, detare, automobilistike,<br />
të qeta, të ngarkuara, të zhurmshme.<br />
Rrugët e qyteti ndryshojnë<br />
nga ato të fshatit.<br />
Cili institucion i vendos<br />
emrat e rrugëve<br />
Rrugët kanë emër të përveçëm.<br />
Në rrugë vendosen semaforë.<br />
Dua të njihem me rregulloren<br />
e kalimtarëve.<br />
Zbatimi i rregullave ul rrezikshmërinë.<br />
Nxënësit lexojnë informacionin e gjetur dhe diskutojnë për të.<br />
Punohen situatat problemore.<br />
Në situatën e parë nxënësit diskutojnë për rrugët e prishura dhe rreziqet që hasim në to. Nxënësit sjellin<br />
vëzhgimet që kanë kryer çdo ditë në rrugët e tyre të lagjes dhe diskutojnë për to.<br />
Në situatën e dytë nxënësit diskutojnë për nevojën e rrugëve ose të korsive për përdoruesit e biçikletave.<br />
Në situatën e tretë diskutohet për rrethrrotullimet, të cilat zakonisht gjenden në hyrje të qyteteve ose në<br />
qendër të tyre dhe ndihmojnë drejtuesit e automjeteve të lëvizin më mirë në rrugë.<br />
Përforcimi: Lojë me makina<br />
Nxënësit ndahen në grupe dhe improvizojnë rrugë të qeta dhe rrugë të zhurmshme. Nxënësit më pas<br />
diskutojnë mbi problemet që shfaqen në këto rrugë.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Gjeni informacione për rrugët lokale, kombëtare dhe ndërkombëtare.<br />
Përpiquni të gjeni foto të këtyre rrugëve.<br />
Tema 2. Qarkullimi<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të japë përkufizimin e fjalës qarkullim rrugor.<br />
• Të dallojë mënyrat e ndryshme të qarkullimit.<br />
• Të listojë jo më pak se 2 faktorë të qarkullimit të rregullt.<br />
• Të tregojë jo më pak se 3 mjete që ndihmojnë qarkullimin.<br />
• Të analizojë situatat problemore, duke u bazuar në figurat dhe përvojat e tij/saj.<br />
<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
qarkullim, trafik, kujdes.<br />
semafor në një fletë kartoni.<br />
të treguarit, të listuarit, të analizuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Diskutim idesh<br />
Pyetje-përgjigje, diskutim, diagrami i Venit<br />
Lojë<br />
113
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Diskutim idesh<br />
makinat ecin me shpejtësi<br />
Pse mendoni se në rrugë<br />
ndodhin aksidente<br />
njerëzit nuk i respektojnë<br />
rregullat e ecjes në rrugë<br />
drejtuesit e mjeteve ndonjëherë<br />
përdorin pije alkoolike<br />
Nxënësit nxiten të japin idetë e tyre, duke u bazuar në informacionet që ata kanë parë dhe dëgjuar në televizion.<br />
- Sot do të mësojmë më shumë për qarkullimin rrugor, rrugët, mjetet që ndihmojnë qarkullimin.<br />
Ndërtimi i njohurive: Pyetje-përgjigje, diskutim, diagrami i Venit<br />
Mësuesi/ja fton një nxënës të lexojë rubrikën “Çfarë do të mësoj”.<br />
Lexohet tregimi për motrën e Altinit. Nxënësve iu drejtohen pyetje.<br />
- Pse motra e Altinit është e kujdesshme<br />
- Çfarë i kërkon Altini babit të tij<br />
- Si i përgjigjet babi Altinit<br />
- Po ju i kërkoni ndonjëherë babit të rritë shpejtësinë e makinës<br />
- Si u përgjigjet ai<br />
Mësuesi/ja lexon informacionin për qarkullimin rrugor. Iu drejton pyetje rreth materialit të lexuar.<br />
- Ç’kuptoni me fjalën qarkullim<br />
- Çfarë e bën të rregullt një qarkullim<br />
- Çfarë duhet respektuar për të shmangur aksidentet.<br />
Mësuesi/ja në bashkëpunim me nxënësit komenton dhe diskuton së bashku me ta për rëndësinë e<br />
pajimeve të rrugës. Nxënësit tregojnë mbi vëzhgimet që ata kanë kryer në rrugë.<br />
Punohen situatat problemore.<br />
Mësuesi/ja kërkon dhe jep informacion për autostradat. Nxënësit ndërtojnë diagramin e Venit në<br />
bashkëpunim me mësuesi/en.<br />
me dy korsi<br />
me shumë korsi<br />
shpejtësi e vogël e makinave<br />
Rruga e<br />
një qyteti<br />
Autostrada<br />
shpejtësi e madhe e makinave<br />
vija të bardha për e<br />
ecjen këmbësorëve<br />
rrugë<br />
qarkullim<br />
nuk kalojnë këmbësorë<br />
(mbikalime për kalimin e këmbësor)<br />
114<br />
Nxënësit analizojnë dy figurat mbi qarkullimin e rregullt dhe qarkullimin e çrregullt. Diskutojnë.<br />
Përforcimi: Lojë<br />
Brenda në klasë ose jashtë saj nxënësit improvizojnë lëvizjen e automjeteve, këmbësorëve dhe shenjave<br />
të policit të trafikut.<br />
Mësuesi/ja iu kërkon nxënësve të tregojnë rregullat që ata zbatuan gjatë ecjes si këmbësorë dhe si<br />
drejtues mjetesh.<br />
Respektuam semaforin, shpejtësinë, largësinë midis automjeteve, vijat e bardha.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Vazhdoni të gjeni informacione dhe foto të rrugëve.
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 3. Jam përdorues i rrugës<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë jo më pak se dy rregulla të ecjes në rrugë.<br />
• Të dallojë shenjat e dhëna.<br />
• Të diskutojë për rëndësinë e zbatimit të rregullave të qarkullimit në rrugë.<br />
• Të analizojë situatat problemore, duke u ndihmuar nga ilustrimet.<br />
<br />
<br />
<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
përdorues i rrugës, kalimtar.<br />
shenja të qarkullimit rrugor, foto të rrugëve.<br />
të dalluarit, të diskutuarit, të analizuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Lapsat në mes<br />
Lexim zinxir dhe koment<br />
E vërtetë apo e gabuar<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Lapsat në mes<br />
Nxënësit ndahen në grupe. Iu kërkohet që secili prej tyre të shkruajë nga një rregull të ecjes në rrugë.<br />
Nxënësit kanë mësuar dhe në klasën e dytë rregulla të tilla. Mësuesi/ja afrohet në grupet e nxënësve dhe i<br />
drejton lapsin një nxënësi. Nxënësi lexon rregullin që ka shkruar.<br />
Pasi mbaron veprimtaria mësuesi/ja i prezanton nxënësve se çfarë do të mësojnë sot.<br />
Ndërtimi i njohurive: Lexim zinxhir dhe koment<br />
Lexohen rregullat zinxhir dhe diskutohet rreth tyre. Nxënësit mund t’i konkretizojnë rregullat me fotot e<br />
rrugëve që kanë sjellë.<br />
Më pas komentohen shenjat paralajmëruese. Mësuesi/ja kërkon që nxënësit t’i komentojnë ato.<br />
Shpesh në klasë ka nxënës që kanë njohuri të mira për këto shenja. Mësuesi/ja i lavdëron dhe i inkurajon<br />
për njohuritë e tyre, vëmendjen që ata kanë treguar gjatë ecjeve në rrugë të ndryshme.<br />
Komentohen dhe shenjat e spitalit, restorantit dhe telefonit, të cilat gjenden në rrugë të ndryshme ose në<br />
qytete.<br />
Ilustrohen dhe diskutohen figurat ku nxënësit japin idetë e tyre të ecjes në rrugë.<br />
Punohen situatat problemore në dyshe. Nxënësit diskutojnë mbi këto situata.<br />
Përforcimi: E vërtetë apo e gabuar<br />
Nxënësit në dyshe punojnë thëniet, të cilat janë shkruar në një fletë muri nga mësuesi/ja.<br />
V G Këmbësorët ecin në rrugë.<br />
V G Makinat duhet të ecin në trotuar.<br />
V G Në rrugët pa vija të bardha kalohet në pjesën më të gjerë të saj.<br />
V G Ne jemi përdorues të mirë të rrugës kur respektojmë semaforin,<br />
<br />
shpejtësinë dhe largësinë midis automjeteve.<br />
Detyrë shtëpie. Shkruani një mesazh që ti more në mësimin e sotëm.<br />
115
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 4. Kujdes!<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të listojë jo më pak se dy pasoja që vijnë nga aksidentet.<br />
• Të diskutojë për rregullat e ecjes duke u ndihmuar nga ilustrimet e dhëna.<br />
• Të krijojë mesazhe të kujdesit të ecjes në rrugë.<br />
<br />
<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
përdorues i rrugës, kalimtar.<br />
shenja të qarkullimit rrugor, foto të rrugëve.<br />
të dalluarit, të diskutuarit, të analizuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Punë në dyshe<br />
Punë në grupe<br />
Shkrim i lirë<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Punë në dyshe<br />
Listoni pasojat e një aksidenti në rrugë, p.sh.:<br />
Njerëz të aksidentuar.<br />
Automjete të shkatërruara.<br />
Ndalim i qarkullimit.<br />
Krijim i trafikut.<br />
Nxiten nxënësit të lexojnë punën e tyre.<br />
Mësuesi/ja iu prezanton temën e re nxënësve.<br />
- Në mënyrë që të shmangen aksidentet të gjithë duhet të themi “Kujdes!”.<br />
Në figurat më poshtë ne do të diskutojmë se për çfarë duhet të kemi kujdes.<br />
Ndërtimi i njohurive: Punë në grupe<br />
Nxënësit ndahen në grupe. Çdo grupi i jepen dy figura, të cilat duhet t’i komentojnë dhe të diskutojnë për<br />
rregullat që përcjellin figurat. Këto rregulla do të na i mësojnë personazhet e filmave.<br />
Nxënësit me ndihmën e mësuesit/es komentojnë figurat.<br />
Në një tabak të bardhë letre nxënësit shkruajnë rregullat që diskutuan dhe i vendosin në një pjesë të klasës.<br />
Ose mund të animohen figurat nga nxënësit. P.sh., një nxënës imiton lëvizjen me biçikletë. Nxënësit duhet<br />
të thonë njëzëri rregullën Respekto tabelat dhe kur ecën me biçikletë.<br />
Sigurisht mësuesi/ja iu lë kohën e nevojshme nxënësve që do të realizojnë animimet. Mendojmë se kjo<br />
mënyrë e bën interesante orën e mësimit.<br />
Përforcimi: Shkrim i lirë<br />
Shkruani një mesazh për mamatë dhe baballarët që i japin shpejt makinës. P.sh.:<br />
<br />
Respektoni rregullat e shpejtësisë.<br />
Ne ju duam shumë dhe kemi nevojë për ju!<br />
Fëmijët tuaj.<br />
Detyrë shtëpie. Lexojuani prindërve tuaj rregullat që mësuam sot.<br />
Sillni foto të udhëtimeve dhe mjeteve të udhëtimit.<br />
116
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 5. Udhëtimet<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë tri llojet e rrugëve që përdoren në udhëtime bazuar në përvojën e tij/saj.<br />
• Të listojë jo më pak se 4 mjete të udhëtimit bazuar në figura.<br />
• Të përshkruajë një udhëtim të kryer me familjen e tij/saj.<br />
• Të përzgjedhë një mënyrë udhëtimi dhe arsyet e përzgjedhjes.<br />
<br />
<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
udhëtim, udhëtar, transport.<br />
album me mjetet e udhëtimit, foto të udhëtimeve.<br />
Aftësitë:<br />
të shprehurit, të diskutuarit, të përshkruarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Diskutim idesh<br />
Pyetje-përgjigje, studime rasti<br />
Diskutim<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Diskutim idesh<br />
Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen:<br />
për kënaqësi<br />
- Pse udhëtojnë njerëzit<br />
për të pushuar<br />
për të parë vende të tjera<br />
për të njohur njerëz të tjerë<br />
për të njohur kulturën e popujve<br />
të tjerë etj.<br />
- Sot së bashku do të flasim për udhëtimet, mjetet që përdorim për udhëtime.<br />
Ndërtimi i njohurive: Pyetje-përgjigje, studime rasti<br />
Leximi i informacionit për udhëtimet. Nxënësit orientohen të dallojnë fjalët me ngjyrë të kuqe. Drejtohen<br />
pyetje nga mësuesi/ja.<br />
- Cilat janë rrugët në të cilat udhëtojnë njerëzit<br />
- Me se realizohen udhëtimet<br />
Ilustrohen llojet e rrugëve me figurat.<br />
Me laps nxënësit shkruajnë poshtë mjetit emrin e tij. Diskutojnë për mjetet dhe pëlqimet që ata kanë.<br />
Nxënësit ofrojnë përvojat e tyre mbi makinat që kanë familjet e tyre, si dhe dëshirës për mjete që ata do të<br />
donin t’i kishin. Mësuesi/ja i informon nxënësit se në Shqipëri po zhvillohet shumë turizmi detar dhe po shtohet<br />
përdorimi i jahteve të madhësive të ndryshme.<br />
- Ka dhe një mënyrë tjetër të udhëtimit: udhëtimi me fantazi, si Aladini me Xhazminën, me tapetin e tij fluturues.<br />
Punohen situatat problemore.<br />
Në situatën e parë nxënësit diskutojnë mbi udhëtimet që ata kanë realizuar në shtetet fqinje, mjetet me të<br />
cilat kanë udhëtuar dhe emocionet që kanë kaluar.<br />
Në situatën e dytë ofrojnë mendimin e tyre mbi mënyrën e udhëtimit që duhet të bëjnë nxënësit dhe arsyen<br />
Më mirë të ecin më këmbë, sepse fshati është afër dhe iu bën mirë për shëndetin një ecje e tillë.<br />
Përforcimi: Diskutim<br />
Nxënësit nxjerrin albumet me foto nga udhëtimet dhe i tregojnë njëri-tjetrit mbi mjetet, me çfarë punonin<br />
mjetet dhe nëse ishin të dëmshëm për mjedisin këto mjete.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Me fantazinë tuaj shpikni një mjet udhëtimi që njerëzit do të shpikin për<br />
të udhëtuar pas shumë vitesh kur ti të jesh rritur. Nëse ju pëlqen vizatojeni atë.<br />
117
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Orë e lirë përforcimi<br />
FLETË PUNE 1<br />
1. Ti je në një kryqëzim. Të duhet të kalosh rrugën. Si do ta kalosh atë Rretho.<br />
a. Do të shoh semaforin.<br />
b. Do t’i kërkoj një të rrituri të më ndihmojë.<br />
c. Do t’ia bëj me shenjë makinave që të ndalojnë.<br />
ç. Unë jam i vogël dhe makinat duhet të ndalojnë.<br />
2. Ti je duke udhëtuar me prindërit jashtë qytetit. Papritur polici i bën shenjë babit të ndalojë makinën.<br />
Pse po e bën polici një gjë të tillë.<br />
Babi po ecën ......................................<br />
Ai nuk ka vënë rr ........... e .................<br />
Ka parakaluar ....................................<br />
3. Polici i vuri gjobë babit tënd. Ti do ta marrësh inat policin apo do t’i japësh të drejtë atij<br />
___________________________________________________________<br />
___________________________________________________________<br />
___________________________________________________________<br />
4. A duhet të lëvizin brenda në qytet karrocat me kafshë Pse<br />
___________________________________________________________<br />
___________________________________________________________<br />
5. Cili nga mjetet e udhëtimit të pëlqen më shumë<br />
___________________________________________________________<br />
___________________________________________________________<br />
6. Në cilat sedilje duhet të rrinë fëmijët në makinë Rretho.<br />
a. Në sediljen e përparme.<br />
b. Në sediljen e pasme.<br />
7. Në oborrin e pallatit tuaj kalojnë shumë makina. Ti ke dëshirë të luash me shokët ose shoqet.<br />
Pse nuk mund të luash<br />
___________________________________________________________<br />
___________________________________________________________<br />
___________________________________________________________<br />
Të përgëzoj për punën që ke bërë.<br />
* Nëse ke punuar saktë kam besim se do të bëhesh një përdorues i mirë i rrugës.<br />
118
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
<br />
<br />
Tema. Vëzhgim në rrugë<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë mënyrën e respektimi ose të mos respektimit të rregullave të<br />
ecjes në rrugë me anë të vëzhgimit.<br />
• Të diskutojë për llojin e rrugës së vëzhguar bazuar në ngarkesën me<br />
mjete.<br />
• Të diskutojë për llojet e mjeteve në rrugën e vëzhguar.<br />
Mjetet:<br />
Hapi I. Prezantim<br />
Prezantimi i qëllimit të veprimtarisë.<br />
Vëzhgimi i një rruge të qytetit.<br />
bllok shënimesh, lapsa.<br />
<br />
Zhvillimi<br />
Orë e lirë<br />
i mësimit<br />
Hapi II.<br />
Lista e pyetjeve që nxënësit do t’i përgjigjen.<br />
- Sa i respektuan rregullat e ecjes në rrugë këmbësorët dhe mjetet<br />
- Çfarë lloj rruge është rruga e vëzhguar<br />
- Çfarë mjetesh kalojnë në këtë rrugë<br />
- A ka shenja dhe tabela që ndihmojnë në qarkullimin e rregullt<br />
- A ka punonjës policie në rrugë<br />
Mësuesi/ja orienton nxënësit se 2 prej tyre mund t’i bëjnë një intervistë të shkurtër me këto pyetje policit të<br />
trafikut nëse ai do të jetë i pranishëm.<br />
Hapi III. Vëzhgimi në rrugë<br />
Mësuesi/ja i udhëzon nxënësit që të vëzhgojnë me vëmendje rrugët.<br />
Hapi IV. Ardhja në klasë dhe diskutimi i pyetjeve dhe vëzhgimeve të realizuara.<br />
Hapi V. Vlerësimi i orës dhe mbresat e kësaj veprimtarie.<br />
119
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 1. Mjedisi që na rrethon<br />
<br />
KAPITULLI VI<br />
SHËNDETI DHE MJEDISI<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të japë përkufizimin e fjalës mjedis bazuar në materialin e dhënë.<br />
• Të diskutojë për ndryshimet mbi mjedisin bazuar në figura dhe vëzhgimet e tij/saj.<br />
• Të diskutojë për rëndësinë e mbrojtjes dhe ruajtjes së mjedisit.<br />
<br />
Parashikimi: Stuhi mendimesh<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
mjedis, natyrë, gjelbërim.<br />
teksti i nxënësit, materiale dhe botime të edukimit mjedisor.<br />
Aftësitë:<br />
të diskutojë, të reflektojë.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Stuhi mendimesh<br />
Vëzhgo-diskuto<br />
Studim rasti<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Ju e keni dëgjuar fjalën mjedis. - Si e kuptoni ju atë<br />
Nxënësit japin përgjigjet e tyre, të cilat mësuesi/ja i shkruan në tabelë.<br />
shtëpia klasa shkolla<br />
uji<br />
Mjedis<br />
ajri<br />
deti liqeni pema lulet<br />
Mësuesi/ja prezanton temën e re.<br />
- Sot do të mësojmë më shumë për mjedisin, ndryshimet që pëson ai si pasojë e punës së njeriut.<br />
Ndërtimi i njohurive: Vëzhgo-diskuto<br />
Lexohet informacioni për mjedisin, duke e ilustruar me figurat përkatëse.<br />
Nxënësit komentojnë figurat dhe dallojnë ndryshimet që ka pësuar mjedisi natyror nga ndërhyrja e njeriut.<br />
Diskutohet mbi ndotjet e mjedisit nga tymrat e fabrikave, ndërtimet e shumta. Nxënësit japin idetë e tyre mbi<br />
mjedisin në komunitetin e tyre.<br />
Punohen situatat problemore. Nxënësit diskutojnë për dy sjelljet e vajzës dhe vlerësojnë sjelljen pozitive të saj.<br />
Diskutohen pyetjet.<br />
Nxënësit në bashkëpunim me mësuesin/en diskutojnë për ligjet dhe rregullat që vendos shteti, në mënyrë që<br />
mjedisi të jetë i pastër dhe i shëndetshëm për qytetarët e tij.<br />
Secili nga ne duhet të punojë për mbajtjen pastër të mjedisit.<br />
Nxënësit japin mendimet e tyre mbi mënyrat si veprojnë ato për ruajtjen e mjedisit.<br />
120<br />
Përforcimi: Studim rasti<br />
Mësuesi/ja jep një studim rasti. Nxënësit nxiten të diskutojnë në grupe, duke iu përgjigjur pyetjeve<br />
Ela po pushon në plazhin e Durrësit me prindërit e saj. Duke vrapuar në rërë papritur ajo çan këmbën me
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
një copë xham nga një shishe e thyer që ndodhej në rërë. Prindërit e çuan në ambulancë. Sa keq Elës do t’i<br />
duhen ditë për t`u shëruar. Duke qarë ajo thotë: Mirupafshim pushime në det!<br />
- Kush mendoni se e ka fajin<br />
- Çfarë duhet bërë që të mos përsëriten raste të tilla<br />
Nxënësit japin përgjigjet e tyre. Duhet këmbëngulur që nxënësit të arrijnë në përfundimin se të gjithë kemi<br />
faj. Faj kanë personat që e kanë hedhur, faj kanë personat që i kanë parë dhe nuk i kanë kritikuar, pastruesi i<br />
plazhit që nuk është treguar i përgjegjshëm për pastrimin e rërës.<br />
Nxënësit japin mendimet e tyre se si mund ta mbajmë pastër mjedisin në plazh.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Gjatë rrugës për në shtëpi vëzhgoni ndryshimet që ka bërë njeriu<br />
në mjedis dhe shkruani 4 ndryshime që ju duken interesante dhe të këndshme.<br />
Shënim: Shkollat janë të pajisura me botimin e REC-ut për edukimin mjedisor, i cili shoqërohet dhe me DVD<br />
ku ndodhen filma vizatimorë, të cilët japin mesazhe të këndshme në lidhje me ruajtjen e mjedisit. Tashmë<br />
shkollat janë pajisur dhe me video-projektor. Shfrytëzojini dhe do të kaloni një orë të bukur dhe konkrete më<br />
nxënësit tuaj.<br />
Gjithashtu shkollat e Tiranës janë pjesë e projekteve të ndryshme mjedisore.<br />
Integroni edukatën shoqërore me veprimtarinë ekstrakurrikulare në tema të tilla.<br />
Tema 2. Unë e ruaj mjedisin tim<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të dallojë veprimet e dobishme dhe të dëmshme të njeriut në mjedis.<br />
• Të përshkruajë ndryshimet në mjedis bazuar në figurat, filmat vizatimorë.<br />
• Të krijojë mesazhe të ruajtjes dhe mbrojtjes së mjedisit.<br />
• Të analizojë situatat problemore duke iu përgjigjur pyetjeve.<br />
<br />
Parashikimi: Film vizatimor<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
shndërrim, ruaj mjedisin, qëndrim kritik.<br />
teksti i nxënësit, video-projektor, DVD e edukimit mjedisor.<br />
të dalluarit, të përshkruarit, të krijuarit, të analizuarit.<br />
Parashikimi<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Film vizatimor<br />
Diskutim, analizë situatash<br />
Vëzhgo-nxirr mesazhe<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Filmi vizatimor “Njeriu dhe natyra”.<br />
Shfaqet filmi dhe iu kërkohet nxënësve të diskutojnë se si e kuptuan atë.<br />
Njeriu i mori gjithçka natyrës. Ajo u shkatërrua dhe njeriu mbeti vetëm me paratë etj. Ç’të bënte tani me to<br />
Nxiten nxënësit të japin idetë e tyre mbi mesazhin që përcjell filmi.<br />
Ndërtimi i njohurive: Diskutim, analizë situatash<br />
Diskutim mbi fotot e dhëna në tekst. Lexohet informacioni për mjedisin.<br />
Punohet situata problemore. Nxënësit diskutojnë në bazë të pyetjeve.<br />
121
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Diskutohet mbi fotot e dhëna, si dhe lexohet poezia e koshit. Nxënësit sjellin përvoja të ndonjë shoku ose<br />
shoqeje që nuk i hedh mbeturinat në vendin e caktuar.<br />
Përforcimi: Vëzhgo-nxirr mesazhe<br />
Paraqitet një tjetër film vizatimor, “Help me!” (Më ndihmo!).<br />
Globi, babi dhe djali. Babi ndërton fabrika dhe uzina në të gjithë botën. Sa shumë para, por dhe sa shumë<br />
tym. Planeti mbulohet me tym dhe djali që kërkon ndihmë se nuk merr dot frymë.<br />
Nxënësit japin idetë e tyre dhe nxjerrin mesazhe për mjedisin.<br />
Mjedis i pastër shëndet i mirë!<br />
Kujdesu për mjedisin, sepse ai do të kujdeset për ty!<br />
Jeto në paqe me natyrën!<br />
Vlerësohen mesazhet më të mira.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Vizatoni një mjedis të pastër.<br />
Tema 3. Trupi dhe shëndeti im<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të diskutojë për shëndetin si një pasuri e çmuar e njeriut.<br />
• Të listojë faktorët që ndikojnë në një shëndet të mirë bazuar në informacionet e dhëna.<br />
• Të analizojë situatat problemore duke ofruar zgjidhje.<br />
<br />
Parashikimi: Marrëdhëniet pyetje-përgjigje<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
shëndet, mirërritje, argëtim.<br />
postera të ushqimeve, sporteve.<br />
të diskutuarit, të listuarit, të analizuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Marrëdhëniet pyetje-përgjigje<br />
Grafik organizues<br />
Përzgjidh-komento<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Të gjithë kemi dëgjuar prindërit dhe gjyshërit tanë të thonë “Të jemi mirë me shëndet”.<br />
- Pse ata thonë kështu<br />
- Po ju jeni dakord me ta<br />
- A ju kujtohet ndonjë moment kur dhe ju keni menduar si gjyshërit tuaj<br />
- Sot ne do të mësojmë më shumë për shëndetin, faktorët që ndikojnë në një shëndet të mirë, dhe sa i<br />
rëndësishëm është shëndeti për të gjithë ne.<br />
122<br />
Ndërtimi i njohurive: Grafik organizues<br />
Leximi i informacionit të dhënë, ilustrimi i figurave.<br />
Mësuesi/ja i fton nxënësit të plotësojnë tabelën.
Çfarë ndikon në një<br />
shëndet të mirë<br />
sporti<br />
gjimnastika<br />
ushqimi<br />
Cilat janë ushqimet e<br />
shëndetshme<br />
bulmeti<br />
perimet, frutat<br />
mishi dhe produktet<br />
e tij<br />
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Çfarë më pëlqen të ha<br />
Lexohet informacioni mbi trupin e njeriut.<br />
Nxënësit në dyshe analizojnë situatën problemore duke iu përgjigjur pyetjeve.<br />
Në këtë situatë nxënësit sjellin përvoja të tyre kur janë sëmurë dhe si kanë vepruar prindërit.<br />
Diskutojnë dhe arrijnë në përfundimin se sa më shumë të merremi më sport aq më pak ilaçe do të përdorim.<br />
Nxënësve iu jepet informacion i thjeshtë mbi drogën si një substancë e dëmshme që nuk duhet përdorur kurrë.<br />
Përforcimi: Përzgjidh-komento<br />
Çfarë më pëlqen më shumë!<br />
Mësuesi/ja ka shkruar në tabelë disa lloje ushqimesh që fëmijët i pëlqejnë më shumë, si: sandviç, hamburger,<br />
doner, picë, supë, pure, pulë me pilaf, ëmbëlsirë, fruta.<br />
Nxënësit ngrihen dhe vënë plus në ushqimin e tyre të preferuar. Pasi përfundon veprimtaria analizohet situata.<br />
Përgjithësisht fëmijët priren drejt ushqimeve të thata. Kjo veprimtari synon t’i edukojë ato se ushqimet e<br />
shpejta nuk janë të shëndetshme për njeriun.<br />
<br />
Detyrë shtëpie. Pyesni mamin se çfarë ka gatuar sot. Kërkojini asaj të të tregojë nëse ky ushqim<br />
është i shëndetshëm për ju<br />
Tema 4. Një ditë me mjekun<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të përshkruajë një vizitë te mjeku bazuar në përvojën e tij/saj.<br />
• Të listojë disa medikamente që duhet t'i përmbajë kutia e ndihmës së shpejtë.<br />
• Të diskutojë për institucionet shëndetësore bazuar në materialin e dhënë.<br />
<br />
Parashikimi: Bisedë paraprake<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
Aftësitë:<br />
shndërrim, ruaj mjedisin, qëndrim kritik.<br />
teksti i nxënësit.<br />
të përshkruarit, të listuarit, të diskutuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Bisedë paraprake<br />
Lexim i drejtuar dhe marrëdhëniet pyetje-përgjigje<br />
Rrjeti i diskutimit<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen:<br />
- Cilat janë sëmundjet që i zënë më shpesh fëmijët<br />
Ata përgjigjen: dhimbja e fytit, gripi, dhimbje barku, kolla etj.<br />
- Si kanë vepruar prindërit tuaj në raste të tilla<br />
123
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Nxënësit paraqesin përvojat e tyre.<br />
Mësuesi/ja i njeh nxënësit me temën që do të trajtojnë sot.<br />
- Sot do të mësojmë më shumë për kujdesin shëndetësor dhe institucionet që janë ngritur.<br />
Ndërtimi i njohurive: Lexim i drejtuar dhe marrëdhëniet pyetje-përgjigje<br />
Lexohet nga një nxënës situata e Mirës dhe ilustrimi me figura.<br />
Mësuesi/ja iu drejton pyetjet nxënësve.<br />
- Çfarë kishte Mira<br />
- Ku e dërgoi mami<br />
- Çfarë i dha xhaxhi doktori<br />
- Ku i bleu ilaçet mami i Mirës<br />
- Ku shkoi Mira pasi u shërua<br />
Paraqitet informacioni mbi qendrat shëndetësore dhe mjekun e familjes.<br />
Punohet situata problemore.<br />
Nxënësit diskutojnë mbi ndihmën që iu japin shokët dhe mësuesi/ja kur sëmuren në klasë. Më pas lidhin me<br />
shigjetë fjalët llojin e dhimbjes me figurën përkatëse Nxënësit prezantojnë punën njëri-tjetrit dhe shohin nëse<br />
e kanë kryer mirë punën.<br />
- Çfarë duhet të kemi si mjet të ndihmës së shpejtë në klasë (Kutinë e ndihmës së shpejtë.)<br />
Nëse në klasë nuk është kjo kuti, atëherë së bashku krijohet një kuti e tillë me një kuti kartoni. Në të<br />
vendosen: paracetamol, alkool, pambuk, fashë, gërshërë, ankerplast, jodio.<br />
* - A duhet të shkojmë te dentisti vetëm kur na dhemb dhëmbi Pse<br />
se kutia e ndihmës së shpejtë është në klasë zhvillohet një veprimtari tjetër.<br />
Përforcimi: Rrjeti i diskutimit<br />
- A duhet të shkojmë te dentisti vetëm kur na dhemb dhëmbi Pse<br />
Higjiena e gojës është shumë e rëndësishme. Ne duhet të shkojmë çdo gjashtë muaj për të kontrolluar<br />
dhëmbët te dentisti.<br />
Detyrë shtëpie. Në kutitë e ilaçeve gjithmonë shkruhet “Mbajini larg fëmijëve!”.<br />
Pse mendoni se shkruhet kështu<br />
Tema 5. Kujdesi për mikun, shokun, tjetrin<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të përcaktojë njerëzit në nevojë.<br />
• Të diskutojë për organizatat vullnetare në ndihmë të njerëzve në nevojë.<br />
• Të vlerësojë ndihmën dhe punën vullnetare si vlera qytetarie.<br />
Fjalë kyç: ndihmë, organizatë, vullnetarizëm.<br />
<br />
Mjetet:<br />
teksti i nxënësit.<br />
<br />
Po Pyetja Jo<br />
Aftësitë:<br />
të përcaktuarit, të diskutuarit, të vlerësuarit.<br />
124
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Diskutim idesh<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Di/ Dua të di/ Mësova<br />
Përforcimi<br />
Diskutim<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Diskutim idesh<br />
Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjen:<br />
- Cilët mendoni se janë fëmijët që kanë nevojë për ndihmë dhe kujdes<br />
Nxënësit japin idetë e tyre sipas informacioneve që dinë.<br />
• Fëmijët në nevojë.<br />
• Fëmijët jetimë.<br />
• Lypësit në rrugë.<br />
• Fëmijët me aftësi të kufizuara.<br />
Sot do të mësojmë se si mund t'i ndihmojmë këta fëmijë, se sa qytetarë të mirë bëhemi duke i ndihmuar ata.<br />
Ndërtimi i njohurive: Di/ Dua të di/ Mësova<br />
Një nxënës lexon informacionin mbi klasën e Altinit dhe konkursin që ata kanë shpallur.<br />
- Çfarë konkursi kanë shpallur nxënësit<br />
- Pse e meriton Altini ta fitojë konkursin<br />
Punohet tabela Di/ Dua të di/ Mësova.<br />
Nxënësit lexojnë informacionin organizatat humanitare dhe punën vullnetare.<br />
Di Dua të di Mësova<br />
Fëmijët jetimë<br />
Organizata humanitare<br />
Personat me aftësi të kufizuar<br />
Vështirësi natyrore, luftëra<br />
Të moshuarit<br />
Punë vullnetare<br />
Nxënësit lexojnë dhe diskutojnë për punën e kryer.<br />
Mësuesi/ja i njeh me organizatat e ndryshme në ndihmë të personave në nevojë.<br />
Punohet situata problemore.<br />
Nxënësit diskutojnë për ndihmën që duhet t`i japin peronave në nevojë.<br />
Përforcimi: Diskutim<br />
- Si mund t’i ndihmojnë fëmijët jetimë<br />
• Duke mbledhur ndihma për to.<br />
• Duke i ftuar një ditë në një festë të klasës tonë.<br />
• Duke i ftuar të kalojnë një ditë në familjet tona.<br />
125
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema 1. Të mirat vijnë në familje<br />
<br />
Kapitulli VII<br />
Prodhimi dhe shpërndarja<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të përshkruajë mënyrën e krijimit të të ardhurave në familjen e vet bazuar në<br />
njohuritë e veta.<br />
• Të diskutojë për mënyrat e përdorimit të të ardhurave bazuar në përvojën e<br />
familjes së tij/saj.<br />
• Të diskutojë për kursimin personal të të ardhurave.<br />
• Të vlerësojë punën si burimi kryesor i të ardhurave në familje.<br />
<br />
Parashikimi: Pyetja sjell pyetjen<br />
Fjalë kyç:<br />
Mjetet:<br />
të ardhura, burim të ardhurash, kursim, shpenzime, fitoj.<br />
teksti i nxënësit.<br />
Aftësitë:<br />
të përshkruarit, të diskutuarit, të vlerësuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Përforcimi<br />
Pyetja sjell pyetjen<br />
Marrëdhëniet pyetje-përgjigje dhe punë në grupe<br />
Rrjeti i diskutimit<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Mësuesi/ja u drejton nxënësve pyetjet:<br />
- Ç’do të thotë “të ardhura”<br />
- E keni hasur ndonjëherë këtë fjalë<br />
- Kush i siguron të ardhurat në familje<br />
- A janë të mjaftueshme për familjet tuaja<br />
- A do të donit të kishit më shumë të ardhura<br />
Sot Altini do të na tregojë disa këshilla që prindërit i japin atij për të ardhurat, do të na tregojë gjithashtu se si<br />
mund të ndihmojnë fëmijët në sigurimin e të ardhurave.<br />
126<br />
Ndërtimi i njohurive: Marrëdhëniet pyetje-përgjigje dhe punë në grupe<br />
Lexim i rubrikës “Çfarë do të mësoj”.<br />
Lexim i tregimit nga një nxënës. Iu drejtohen pyetjet e mëposhtme:<br />
- Çfarë blen Altini me Jonën me të ardhurat që iu japin prindërit<br />
- Cilat janë këshillat që iu japin prindërit<br />
- Përse punojnë prindërit e tyre<br />
Lexohet rubrika që jep informacionin mbi të ardhurat në familje.<br />
- Si mund të ndihmojnë fëmijët në sigurimin e të ardhurave në familje (Duke kursyer dhe duke mos<br />
shpërdoruar gjërat.)<br />
Nxënësit nxiten të sjellin shembuj të kursimeve të tyre vetjake dhe të dallojnë nëse këto janë kursime të<br />
drejta dhe të nevojshme dhe jo të dëmshme.<br />
Punë në grupe. Klasa ndahet në tri grupe, të cilat punojnë situatat problemore të paraqitura.<br />
Në situatën e parë nxënësit duhet të nxjerrin mesazhin: Puna është burimi kryesor i të ardhurave. Gjithashtu<br />
ata japin mendimin e tyre mbi pensionin që marrin gjyshërit. Mësuesi/ja shton informacionin mbi pensionin, si<br />
një e drejtë e çdo qytetari që ka punuar për një periudhë të caktuar kohe dhe në një moshë të caktuar. (60 vjeç<br />
për femrat dhe 65 vjeç për meshkujt.)
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Gjatë viteve të punës çdo qytetar paguan sigurime, të cilat pasi mbush moshën i merr në formën e pensionit.<br />
Në situatën e dytë nxënësit diskutojnë mbi mënyrën e përdorimit të të ardhurave nga familja e Jonës dhe<br />
mënyrën se si i përdorin të ardhurat në familjet e tyre.<br />
Në situatën e tretë nxënësit paraqesin idetë mbi vendimet ekonomike që iu duhet të marrin familjet për të<br />
plotësuar nevojat dhe dëshirat dhe njohuritë e tyre mbi bankat.<br />
Mësuesi/ja shton informacionin mbi veprimtaritë e bankave si institucione ku depozitohen, ruhen të ardhurat.<br />
Një funksion tjetër i tyre është marrja e rrogës mujore, marrja e kredive për të plotësuar nevojat e familjes.<br />
Nxënësit diskutojnë dhe dëgjojnë njëri-tjetrin.<br />
Përforcimi: Rrjeti i diskutimit<br />
Nxitet diskutimi mbi profesionet dhe çfarë iu pëlqen të bëhen kur të rriten, si dhe arsyet e përzgjedhjes.<br />
Po Pyetja Jo<br />
- A mendoni se profesioni që ju ëndërroni do t’iu japë<br />
kënaqësi apo më shumë të ardhura Pse<br />
Në fakt ajo që ne duam t’iu edukojmë nxënësve është fakti se një zgjedhje duhet të na japë kënaqësi, të<br />
bëjmë një punë që ne do të dimë ta bëjmë shumë mirë dhe të ardhurat do ta justifikojnë zgjedhjen e bërë.<br />
Detyrë shtëpie. Pyetni prindërit tuaj nëse situate ekonomike në familje është e<br />
qëndrueshme apo ka probleme. Si mendojnë prindërit se do ta<br />
zgjidhin një situatë me probleme<br />
Tema 2. Unë kam nevojë për…<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të dallojë nevojat nga dëshira.<br />
• Të listojë jo më pak se tri nevoja të tij/saj, të cilat ndikojnë në një rritje të shëndetshme.<br />
• Të listojë jo më pak se tri dëshira që do t’i shtonin kënaqësinë.<br />
• Të tregojë 2-3 përgjegjësi që kanë fëmijët në familje dhe në shkollë.<br />
• Të diskutojë situatat problemore duke iu përgjigjur pyetjeve të dhëna.<br />
• Të krahasojë nevojat e njerëzve me ato të kafshëve.<br />
Fjalë kyç: nevojë, rëndësi.<br />
<br />
Mjetet:<br />
teksti i nxënësit.<br />
<br />
Aftësitë:<br />
të dalluarit, të krahasuarit, të diskutuarit.<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Parashikimi<br />
Plotëso fjalinë, punë në dyshe<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Marrëdhëniet pyetje-përgjigje, diskutim situatash<br />
Përforcimi<br />
Mendo-krahaso<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Plotëso fjalinë<br />
Plotësoni në fletore fjalitë e dhëna:<br />
• Unë kam nevojë për ………… që të rritem i shëndetshëm.<br />
• Unë kam nevojë të …………. që të bëhem i ditur.<br />
• Unë kam dëshirë të shkoj …………………… që të notoj.<br />
• Unë kam dëshirë të kem një……………. që ta nxjerr shëtitje.<br />
127
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Nxënësit punojnë në fletore në dyshe ose në etiketa të fotokopjuara nga mësuesi/ja që të kursehet kohë.<br />
Lexojnë disa nxënës.<br />
Mësuesi/ja i prezanton me temën e re.<br />
Sot do të mësojmë më shumë për nevojat dhe dëshirat. Çdo vit shkollor ne kemi diskutuat për to. Sot do të<br />
krahasojmë nevojat dhe dëshirat tona.<br />
Ndërtimi i njohurive: Marrëdhëniet pyetje-përgjigje, diskutim situatash<br />
Lexohet rubrika “Çfarë do të mësoj”. Lexohet nga një nxënës rubrika ku jepet informacioni i ri. Nxënësve iu<br />
drejtohen pyetje mbi mënyrën e të kuptuarit të informacionit.<br />
- Çfarë nevojash ka njeriu<br />
- Çfarë nevojash kanë fëmijët<br />
- Cilat janë përgjegjësitë e fëmijëve<br />
Punohen situatat problemore.<br />
Në situatën e parë nxënësit diskutojnë mbi një nevojë të rëndësishme për shëndetin e tyre fjetja gjumë herët.<br />
Të shikuarit e një filmi është një dëshirë, por që duhet plotësuar në kohën e caktuar.<br />
Në situatën e dytë nxënësit diskutojnë mbi nevojën për shtëpi dhe dëshirën e madhe për të pasur një shtëpi të<br />
madhe të mobiluar bukur, me hapësira. Për të arritur këtë duhet që të gjithë anëtarët e familjes të punojnë shumë.<br />
Në situatën e tretë diskutojnë për detyrën shoqërore të ndihmuar.<br />
Nxënësit sjellin dhe përvoja të tyre pozitive në këtë drejtim.<br />
Përforcimi: Mendo-krahaso<br />
Ndërtoni bashkësinë e nevojave të njerëzve dhe nevojave të kafshëve. Gjeni ndryshimet që ekzistojnë.<br />
Nevojat e njeriut<br />
Nevojat e kafshëve<br />
Ushqimi<br />
Ushqimi<br />
Veshja -<br />
Banesa<br />
Kanë banesa natyrore<br />
Të mësuarit<br />
Nuk shkojnë në shkollë por mësojnë instinktivisht<br />
Shoqëria<br />
Jetojnë në grupe<br />
Nxënësit diskutojnë për ndryshimet në nevojat e njeriut dhe kafshëve.<br />
Detyrë shtëpie. Listoni nevojat dhe dëshirat nga më e rëndësishmja deri te më pak e rëndësishmja.<br />
Nevojat e mia<br />
Dëshirat e mia<br />
Tema 3. Kursimi<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të përshkruajë mënyrën e krijimit të të ardhurave në familjen e tij/saj bazuar në<br />
njohuritë e tij/saj.<br />
• Të diskutojë për vlerën pozitive të kursimit të të ardhurave në familje nga të gjithë<br />
anëtarët duke u bazuar në situata problemore.<br />
• Të diskutojë për vlerën pozitive të të ardhurave në plotësimin e nevojave dhe<br />
dëshirave në familjen e tij/saj.<br />
• Të renditë disa funksione të bankave bazuar në informacionet e dhëna.<br />
Fjalë kyç: kursim, të ardhura, detyrime, domosdoshmëri.<br />
<br />
Mjetet:<br />
teksti i nxënësit, fletëpalosje të bankave të ndryshme.<br />
<br />
Aftësitë:<br />
të përshkruarit, të diskutuarit.<br />
128
Parashikimi<br />
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Struktura PNP Metoda, teknika e veprimtari Koha<br />
Ndërtimi i njohurive<br />
Lojë në role, diskutim<br />
Marrëdhënie pyetje-përgjigje, punë në grupe<br />
Përforcimi<br />
Pesëvargjësh<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Parashikimi: Lojë në role, diskutim<br />
• Situata e parë.<br />
Miri: - Mami më duhen para për të blerë fletore se m’u mbarua.<br />
Mami: - Patjetër shpirti i mamit. Merri.<br />
Miri: - “Sa mirë, tani do të blej letrat me Jugi On”, - thotë ai me vete.<br />
Nxënësit diskutojnë për këtë situatë. Ata duhet të dallojnë se kush veproni mirë dhe kush nuk veproi ashtu si duhet.<br />
• Situata e dytë.<br />
Mami: - Era sot në pushim do të blej një akullore 100-lekëshe.<br />
Era: - Faleminderit mami.<br />
Kur shkon në shkollë Era blen një akullore 50-lekëshe.<br />
Era: - Me paratë që më mbetën nesër do të blej një akullore tjetër.<br />
Nxënësit diskutojnë për veprimet e dy fëmijëve.<br />
Këto situata mësuesi/ja i shpërndan në dy-tri grupe nxënësish që aktrojnë bukur dhe i fton të luajnë, dhe më<br />
pas zhvillohet diskutimi.<br />
Mësuesi/ja i prezanton nxënësit me temën e re. Sot do të mësojmë më shumë për të ardhurat, kursimin.<br />
Ndërtimi i njohurive: Marrëdhënie pyetje-përgjigje, punë në grupe<br />
Altini do të na tregojë se çfarë i dhuroi atij gjyshi për Vitin e Ri.<br />
- Çfarë mendoni ju se mund të jetë dhurata<br />
Nxënësit japin idetë e tyre. Lexohet tregimi nga një nxënës.<br />
Lexohet informacioni i ri dhe diskutohet për të qartësuar nxënësit.<br />
Punohen situatat problemore. Në situatën e parë nxënësit duhet të arrijnë në përfundimin se të kursesh do të<br />
thotë të menaxhosh paranë në mënyrë të zgjuar, duke blerë gjëra të nevojshme, cilësore që të jetojnë gjatë.<br />
Nxënësit sjellin përvoja të kursimeve të tyre dhe për çfarë i kanë përdorur këto kursime. Kursimet e familjes.<br />
Nëse janë përdorur për t`u ardhur në ndihmë personave të sëmurë, që kanë nevojë etj.<br />
Lexohet fletëpalosjet nga mësuesi/ja mbi informacionet dhe shërbimet e shumta që ofrojnë bankat si<br />
institucione ku depozitohen, ruhen të ardhurat. Një funksion tjetër i tyre është marrja e rrogës mujore, marrja e<br />
kredive për të plotësuar nevojat e familjes, hapja e depozitave të së ardhmes, ku prindërit mund të hapin llogari<br />
për fëmijët e tyre që në moshë të vogël.<br />
Mësuesi/ja mund të nxitë diskutimin se për çfarë do t’i shpenzojnë këto të ardhura kur të rriten. Është mirë<br />
që nxënësve t’u drejtohet dëshira drejt përdorimit të të ardhurave për t’u shkolluar.<br />
Përforcimi: Pesëvargësh<br />
Banka<br />
e madhe e sigurt<br />
depozitoj tërheq siguroj<br />
Banka na siguron paratë.<br />
siguri<br />
<br />
Nxënësit lexojnë pesëvargëshat e krijuar dhe përgëzohen për punën e tyre.<br />
Detyrë shtëpie. Pyesni prindërit mbi faturat e energjisë elektrike, ujit dhe<br />
telefonit për dy muajt e fundit. Bëni krahasimin e shpenzimeve<br />
dhe arsyet që nuk janë kursyer për të ulur shpenzimet.<br />
129
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Orë e lirë<br />
Orë përforcimi për kapitullin VI<br />
Emri mbiemri: ___________________<br />
Klasa: _____________________<br />
1. Rendit disa faktorë që e ndotin mjedisin<br />
_______________________________<br />
_______________________________<br />
_______________________________<br />
_______________________________<br />
2. Si mund të ndihmosh ti në mbajtjen pastër të klasës<br />
___________________________________________________________________________________<br />
___________________________________________________________________________________<br />
___________________________________________________________________________________<br />
3. Rretho se çfarë është e rëndësishme për një shëndet të mirë:<br />
a. sporti,<br />
b. ushqimi i tepërt,<br />
c. shëtitjet në ajër të pastër,<br />
Ç. gjumi i mjaftueshëm.<br />
4. Nëse sëmuresh mjeku të jep ilaçe. Ty nuk të pëlqejnë fare ato. Çfarë do të bësh<br />
a. Nuk do ti pi, sepse s`më pëlqejnë.<br />
b. Duhet ti pi që të shërohem.<br />
5. Shoku yt është sëmurë. Mjeku i ka thënë se duhet të qëndrojë dy javë që të bëhet mirë. Ai do të ngelet<br />
pas me mësime. Si mendon se do ta ndihmosh<br />
____________________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________________<br />
____________________________________________________________________________________<br />
6. Shkruaj tri sëmundje ngjitëse që ti di.<br />
__________________, __________________,__________________.<br />
7. Kur duhen larë dhëmbët<br />
_________________________________________<br />
8. Si quhen organizatat në ndihmë të njerëzve në nevojë<br />
_________________________________________<br />
Të përgëzoj për punën që ke bërë. Nëse përgjigjet e tua janë të sakta unë<br />
besoj se ti do të kujdesesh më shumë për shëndetin tënd.<br />
130
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Tema. Takim me mjekun e shkollës<br />
<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi duhet të jetë i aftë:<br />
• Të tregojë disa sëmundje ngjitëse bazuar në informacionin e dhënë.<br />
• Të përshkruajë 2-3 rregulla për higjienën e trupit dhe të gojës.<br />
• Të vlerësojë punën e mjekut si të dobishme dhe të domosdoshme për njerëzit.<br />
<br />
Mjete:<br />
Orë e lirë<br />
postera të ISHP-së, të cilat mjeku i shkollës i ekspozon në shkollë,<br />
letra, lapostila, gërshërë, ngjitëse.<br />
<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Hapi I. Një vizitë në dhomën e mjekut të shkollës. Njohja me veglat që përdor mjeku, si: stetoskopi,<br />
termometri, luga për të parë grykët, monoskopi për të parë veshin etj.<br />
Hapi II. Improvizimi i vizitave nga mjeku për 2-3 fëmijë.<br />
Hapi III. Ardhja e mjekut në klasë.<br />
Drejtimi i pyetjeve të përgatitura më parë nga nxënësit me ndihmën e mësuesit/es.<br />
- Si ka rritur të bëhet mjeke<br />
- Çfarë shkolle ka studiuar<br />
- A është profesion i vështirë A gjen kënaqësi te profesioni i zgjedhur<br />
- Ç`janë bakteret<br />
- Cilat janë sëmundjet ngjitëse<br />
- Pse quhen ngjitëse<br />
- Si mund të mbrohemi nga këto sëmundje<br />
- Pse duhet të rrimë shtrirë kur jemi të sëmurë<br />
- Pse nuk duhet të pimë ujë shumë të ftohtë<br />
- Pse nuk duhet të hamë shumë ëmbëlsira<br />
Lista mund të shtohet me shumë pyetje të tjera. Kjo listë pyetjesh mund t’i jepet mjekut bashkë me ftesën<br />
që ju i bëni për të qenë me ju në një ditë mësimi.<br />
Hapi IV. Përgatitim një poster për shëndetin dhe kujdesin që duhet të tregojmë.<br />
Nxënësit mund të mos e mbarojnë punën këtë orë. Mund të shfrytëzohet një orë tjetër e lirë për të<br />
mbaruar punën e nisur me temë: “Shëndeti ynë është i çmuar”.<br />
Posterat (vizatimet) dhe mesazhet ngjiten në muret e korridoreve të shkollës. Kjo do ta bënte më entuziaste<br />
dhe të vlerësuar punën e fëmijëve.<br />
131
Libër mësuesi për tekstin “<strong>Edukata</strong> shoqërore 3”<br />
Fletë pune për kapitullin VII<br />
Orë e lirë<br />
1. Shkruaj profesionet e prindërve të tu.<br />
Mami im punon ____________________.<br />
Babi im punon ______________________.<br />
2. Motra e Inës ka dëshirë të studiojë jashtë vendit. Familja e Inës po përgatitet të blejë një shtëpi të re. Çfarë<br />
vendimi do të duhet të marrin anëtarët e familjes Ti si mendon. Qarko një nga alternativat dhe jep arsyen.<br />
a. Të ardhurat të përdoren për të blerë shtëpinë, sepse ____________________________________<br />
_____________________________________________________________________________________.<br />
b. Të ardhurat të përdoren për Inën që të shkollohet, sepse _________________________________<br />
_____________________________________________________________________________________.<br />
3. Rretho vetëm dëshirat.<br />
a. Të pushoj në Sarandë.<br />
b. Të blej një playsteishën.<br />
c. Të ushqehem mirë.<br />
ç. Të vishem.<br />
d. Të kem një robot.<br />
dh. Të kem një shtëpi në pemë.<br />
4. Si e kupton ti fjalën kursim<br />
______________________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________________<br />
5. Ti ke kursyer gjithë vitin Për Vitin e Ri, ti e hap arkën e kursimeve dhe numëron kursimet e mbledhura. Për<br />
çfarë do t’i shpenzosh ato<br />
a. Të blej një monopatinë.<br />
b. Të blej një biçikletë.<br />
c. Të blej një kukull që flet.<br />
ç. Të blej një lodër për një fëmijë jetim.<br />
d. Të blej një dhuratë për një shok që e ka babin polic të vrarë në detyrë.<br />
Shkruaj edhe ti një dëshirë tjetër: ______________________________________________<br />
6. Pse njerëzit i depozitojnë paratë në bankë<br />
______________________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________________________<br />
7. Prindërit e tu nuk kanë të ardhura të mjaftueshme për të të hapur një llogari bankare. Si do të mendosh ti<br />
a. Do të mërzitesh me prindërit.<br />
b. Do të të vijë inat.<br />
c. Do të mirëkuptosh prindërit e tu.<br />
Të përgëzoj për punën që ke bërë. Nëse përgjigjet e tua janë të sakta<br />
unë besoj se ti do të kujdesesh më shumë për shëndetin tënd.<br />
132