Skala mapy - Sklep Internetowy WSiP

Spis treci
Jak korzysta z papierowego
zeszytu wicze ............................................... 4
Jak korzysta z elektronicznego
zeszytu wicze ............................................... 6
I Mapa
1. Geograficzny punkt widzenia ................. 7
2. Mapa ródem informacji
geograficznej ..........................................10
3. Skala mapy .............................................13
4. Mapa i plan .............................................16
5. „Jzyk” mapy ..........................................18
6. Mapa wiata ...............................................
7. Wspórzdne geograficzne ........................
Sprawd, czy potrafisz ........................................
II Ksztat i ruchy Ziemi
8. Ziemia we Wszechwiecie
9. Ksztat i rozmiary Ziemi .............................
10. Ruch obrotowy Ziemi .................................
11. Rachuba czasu ............................................
12. Ruch obiegowy Ziemi .................................
13. Strefy owietlenia Ziemi .............................
Sprawd, czy potrafisz ........................................
III Sfery Ziemi
14. Zrónicowanie temperatury powietrza
na Ziemi ......................................................
15. Wiatr wieje i wieje... ..................................
16. Dlaczego pada .........................................
17. Pogoda i klimat ..........................................
18. Zrónicowanie klimatyczne naszej
planety ........................................................
19. Woda na Ziemi – hydrosfera ......................
20. Co mamy pod nogami
Twardy jak skaa .........................................
21. Litosfera ......................................................
Sprawd, czy potrafisz ........................................
IV Rzebiarze ldów
22. Siy drzemice we wntrzu Ziemi .............
23. Rola wód w ksztatowaniu
krajobrazu ...................................................
24. Wdrujce wydmy ......................................
25. Lodowce .....................................................
Sprawd, czy potrafisz ........................................
Wkadka – mapa: Okolice Wisy ..........................
Treci zawarte
w preprincie

Jak korzysta z papierowego
zeszytu wicze
Zeszyt, tak jak podręcznik, został podzielony na cztery
działy tematyczne: Mapa, Kształt i ruchy Ziemi, Sfery Ziemi
oraz Rzeźbiarze lądów.
Polecenie do wykonania zadania
jest czytelnie wyrónione
Kad lekcj
znajdziesz take
w elektronicznym
zeszycie wicze
Kolejny numer
i tytu lekcji
jest taki sam
jak w podrczniku
Polecenia
oznaczone
symbolem
globusa odnosz
si do Atlasu
geogracznego
Gimnazjum.
Rysunki w zadaniach
naucz ci analizowania
i interpretowania
rónych róde wiedzy
Kade zadanie jest
oznaczone stopniem
trudnoci
Zadania typu egzaminacyjnego
pozwol ci doskonale
przygotowa si do egzaminu
Oznaczenie stopnia trudnoci zadania: – atwe – rednio trudne – trudne

10 MAPA
2
Mapa ródem informacji
geograficznej
1. Każdemu z podanych objaśnień przyporządkuj właściwy termin geograficzny.
Uzupełnij zdania, wstawiając w luki odpowiednie określenia z ramki.
globus mapa siatka geograficzna siatka kartograficzna
legenda mapy atlas
I. Obraz powierzchni Ziemi lub jej fragmentu wykonany na płaszczyźnie, w pomniejszeniu,
według ściśle określonych zasad matematycznych z zastosowaniem
graficznych znaków umownych to .
II. Układ południków i równoleżników odwzorowanych na płaszczyźnie to
.
III. Umowny układ południków i równoleżników na Ziemi lub na jej modelu to
.
IV. Objaśnienie znaków graficznych użytych na mapie to .
2. Określ rodzaje poszczególnych map wybranych z Atlasu geograficznego. Gimnazjum.
Uzupełnij tabelę, wpisując we właściwe miejsca O lub T.
Rodzaje map:
ogólnogeograficzne – O tematyczne – T
Tytu mapy Rodzaj mapy Tytu mapy Rodzaj mapy
Gówne orodki
przemysu
zaawansowanej
technologii
Azja – gospodarka
Ameryka Poudniowa
Europa – podzia
polityczny
Azja Wschodnia
Polska – uksztatowanie
powierzchni

Mapa źródłem informacji geograficznej
11
3. Oceń prawdziwość każdego zdania. Wpisz w odpowiednią lukę P, jeśli zdanie
jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
I. Południki wskazują kierunek północ–południe.
II. Równoleżniki wskazują kierunek wschód–zachód.
III. Południki i równoleżniki tworzące siatkę geograficzną przecinają się ze sobą
pod kątem prostym.
IV. Najdłuższy równoleżnik w siatce kartograficznej to równik.
4. Korzystając z map o wskazanych tytułach, zamieszczonych w Atlasie geograficznym.
Gimnazjum, uzupełnij tabelę zgodnie z poleceniami.
Lp. Tytu mapy Polecenie Odpowied
1
Europa
– podzia polityczny
Podaj nazw krajów, które
granicz z Francj.
2
3
Polska
– surowce mineralne
Australia
– uksztatowanie
terenu
Podaj rodzaj surowca
mineralnego wystpujcego
wokolicy Lubina.
Podaj nazw acucha
górskiego cigncego si
wzdu wschodnich wybrzey
Australii.
4 Europa Poudniowa
Podaj nazw francuskiej wyspy,
któr od Sardynii oddziela
Cienina w. Bonifacego.
5
Gsto zaludnienia
wedug województw
Podaj nazw dwóch
województw o najwikszej
liczbie mieszkaców na 1 km 2 .
5. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Generalizacja mapy to
A. użycie na mapie znaków umownych.
B. użycie na mapie tylko znaków punktowych.
C. wybór i uogólnienie treści mapy.
D. dostosowanie treści mapy do tematu.

12 MAPA
6. Korzystając z mapy gospodarczej zamieszczonej w podręczniku (s. 15), wskaż
poprawne dokończenie zdania.
W północno-wschodniej części Polski uprawia się głównie
A. żyto i ziemniaki.
B. pszenicę.
C. warzywa.
D. buraki cukrowe.
7. Korzystając z ryciny 2.3 zamieszczonej w podręczniku (s. 14), przyporządkuj
podanym znakom umownym stosowanym na mapach ich odpowiedni rodzaj.
Zaznacz A, jeśli znak jest punktowy, B jeśli liniowy, C jeśli powierzchniowy.
I. leśniczówki A / B / C
II. poziomice A / B / C
III. szczyty A / B / C
IV. sady A / B / C
V. rzeki A / B / C
VI. drogi A / B / C
VII. lasy A / B / C
VIII. kamieniołomy A / B / C
8. Korzystając z mapy gęstości zaludnienia zamieszczonej w podręczniku (s. 15),
wykonaj polecenia a i b.
a) Wskaż poprawne dokończenie zdania.
Gęstość zaludnienia powiatów graniczących z Wrocławiem wynosi
A. powyżej 420 osób/km 2 .
B. powyżej 200 osób/km 2 .
C. poniżej 100 osób/km 2 .
D. powyżej 100 osób/km 2 .
b) Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz w tabeli znakiem X, które ze zdań
jest prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
P
F
W okolicach Biaegostoku gsto zaludnienia jest wiksza ni w okolicy
Warszawy.
Najwiksza gsto zaludnienia jest w okolicach Katowic.
Pónocna i pónocno-wschodnia cz Polski jest sabiej zaludniona ni
poudniowo-zachodnia cz kraju.

Skala mapy
13
3 Skala mapy
1. Zapisz skale, które odczytujemy w podany niżej sposób.
I. Odcinkowi jednego centymetra na mapie odpowiada osiemdziesiąt kilometrów
w terenie.
Zapis skali –
II. Jeden do czterystu tysięcy.
Zapis skali :
2. Zapisz każdą z podanych skal liczbowych w postaci skali mianowanej i podziałki
liniowej. Wpisz w luki w tabeli odpowiednie liczby.
Skala liczbowa Skala mianowana Podziaka liniowa
1 : 300 000 1 mm – m 0 km
1 : 1 cm – 0,2 km 0 km
1 : 1 mm – m
750 0 750 1500 m
3. Zapisz każdą z podanych skal liczbowych w postaci skali mianowanej i podziałki
liniowej. Wpisz w luki w tabeli odpowiednie liczby.
Skala liczbowa Skala mianowana Podziaka liniowa
1 : 500 000 1 cm – km 0 km
1 : 1 cm – 1 km 0 km
1 : 1 mm – km
10 0 10 20 km

14 MAPA
4. Uporządkuj podane skale od najmniejszej do największej. Wstaw zapisy skal
w odpowiednie miejsca.
1 : 100 000 1 : 25 000 1 : 75 000 1 : 1 000 000
najmniejsza
największa
1. 2. 3. 4.
5. Uporządkuj podane skale od największej do najmniejszej. Wstaw zapisy skal
w odpowiednie miejsca.
1 cm – 2 km 1 mm – 300 m 1 cm – 500 m 1 mm – 1 km
najmniejsza
największa
1. 2. 3. 4.
6. Uporządkuj podane skale od najmniejszej do największej. Wstaw zapisy skal
w odpowiednie miejsca.
1 cm – 2 km 1 : 300 000 1 : 3 000 000 1 cm – 10 km
najmniejsza
największa
1. 2. 3. 4.
7. Na mapie w skali 1 : 1 000 000 odległość w linii prostej między Koninem
a Płockiem wynosi 10,5 cm. Oblicz odległość w terenie między tymi miastami
i uzupełnij odpowiedź.
Obliczenia:
Odpowiedź: Rzeczywista odległość między tymi miastami wynosi m.

Skala mapy
15
8. Odległość w linii prostej pomiędzy Kłodzkiem a Złotym Stokiem wynosi 16 km.
Oblicz skalę mapy, na której odległość między tymi miastami wynosi 3,2 cm.
Uzupełnij odpowiedź.
Obliczenia:
Odpowiedź: Mapa jest wykonana w skali 1 : .
9. Uzupełnij odpowiedź.
Długość Wisły w terenie wynosi 1047 km. Oblicz, ile wynosi długość tej rzeki na
mapie w skali 1 : 2 250 000. Uzupełnij odpowiedź, podając wynik z dokładnością
do drugiego miejsca po przecinku.
Obliczenia:
Odpowiedź: Długość Wisły na tej mapie wynosi
cm.

18 MAPA
5 „Jzyk” mapy
1. Uzupełnij rysunek, wpisując w zaznaczone miejsca właściwe określenia wybrane
z ramki.
wysokość względna wysokość bezwzględna
2. Na podstawie rysunku poziomicowego wykonaj polecenia a–d.
a) Wpisz wartość cięcia poziomicowego (różnica wysokości między sąsiednimi
poziomicami) zastosowanego na zamieszczonym rysunku poziomicowym.
Cięcie poziomicowe wynosi m.
b) Wpisz wartości oraz skróty oznaczenia wysokości bezwzględnej punktów zaznaczonych
na rysunku poziomicowym.
Wysokość bezwzględna punktu A wynosi .
Wysokość bezwzględna punktu B wynosi .

„Język” mapy
19
c) Oblicz wysokość względną punktu A w stosunku do punktu B.
Obliczenia:
Odpowiedź: Wysokość względna punktu A w stosunku do punktu B wynosi
.
d) Oceń stromość stoków przedstawionej formy terenu i wpisz w zaznaczone miejsca
właściwy kierunek geograficzny, wybrany z podanych.
południowy wschodni północny zachodni
Stok najbardziej stromy:
Stok najbardziej łagodny:
3. Każdej przedstawionej formie terenu przyporządkuj właściwy rysunek poziomicowy.
Przy numerze formy terenu wpisz literę odpowiadającą jej rysunkowi
poziomicowemu.
I II III
A B C
I – II – III –

20 MAPA
4. Korzystając z Atlasu Geograficznego. Gimnazjum, uzupełnij tabelę, wstawiając
odpowiednią wysokość bezwzględną, na jakiej znajduje się obiekty geograficzne
występujące w podanych obszarach.
150 –1,8 300
Obszar
Wysoko
bezwzgldna
(m n.p.m.)
Okolice pónocnej czci jeziora Druno na uawach Wilanych
Warszawa
Czstochowa
5. Na podstawie ryciny w podręczniku (s. 32) uzupełnij zdania, wpisując odpowiednią
nazwę surowca mineralnego lub miejscowości.
I. W okolicach Bełchatowa występują złoża .
II. W okolicach Lubina i Polkowic występują rudy .
III. Na południu Polski gaz ziemny występuje w pobliżu
oraz
.
IV. Na wschodzie Polski węgiel kamienny występuje w okolicy .
6. Zadanie wykonaj na podstawie mapy Okolice Wisły (fragment Parku Krajobrazowego
Beskidu Śląskiego) załączonej do zeszytu ćwiczeń.
a) Na mapie odległość w linii prostej między kościołem w Malinczanach a szczytem
Czupel wynosi 3 cm. Oblicz, ile wynosi odległość między tymi obiektami
w terenie i uzupełnij odpowiedź. Wynik zapisz z dokładnością do jednego
miejsca po przecinku.
Obliczenia:
Odpowiedź: W terenie odległość między tymi obiektami wynosi
km.

„Język” mapy
21
b) Uzupełnij zdania, wpisując nazwę właściwego kierunku geograficznego, tak aby
każde zdanie prawidłowo informowało o położeniu wymienionych obiektów.
I. Miejscowość Wisła leży na od Salmopola.
II. Malinka znajduje się na
III. Głębce położone są na
od Nowej Osady.
od szczytu Koziniec.
c) Na podstawie podanych informacji odszukaj na mapie i wpisz do tabeli nazwy
opisanych miejscowości.
Opis pooenia miejscowoci
Nazwa miejscowoci
Miejscowo pooona przy drodze krajowej nr 942, w której
znajduje si leniczówka
Miejscowo, w której znajduje si dolna stacja orczykowego
wycigu narciarskiego na stok góry Grapa
Miejscowo pooona nad sztucznie utworzonym Jeziorem
Czerniaskim
7. Zadanie wykonaj na podstawie mapy Okolice Wisły (fragment Parku Krajobrazowego
Beskidu Śląskiego) załączonej do zeszytu ćwiczeń. Uzupełnij tabelę,
odpowiednimi oznaczeniami pól mapy, na obszarze których znajdują się podane
obiekty.
A2 B2 C2 B3
Obiekty wystpujce w danym polu mapy
Pole mapy
góra Smrekowiec
Jezioro Czerniaskie
Przecz Salmopolska
miejscowo Gbce
Notatki