Izvodi iz sudske prakse

Izvodi iz sudske prakse-Evropski sud za ljudska prava
Svrha hapšenja mora biti da se osoba koja je u pitanju izvede pred
nadležu sudsku vlast
Presuda K.-F. protiv Njemačke (od 27. novembra 1997, Predstavka br. 25629/94, Reports
(Iizvještaji)1997-VII, stavovi 59-60), kaže:
[…] Član 5, stav 1.c, […] [zahtijeva] […] da hapšenje ili lišenje slobode [bude] radi privođenja
nadležnoj sudskoj vlasti.
U starijoj presudi Lawless se kaže da se ovaj zahtjev odnosi na sve osobe koje su uhapšene ili
lišene slobode u vezi sa ovom tačkom (presuda od 1. jula 1961, Serija A br. 3, str. 47, stav 14):
[…] formulacija člana 5, stav 1.c (čl. 5-1-c), je dovoljno jasna […] očito je da izraz «radi privođenja
nadležnoj sudskoj vlasti» kvalificira svaku kategoriju hapšenja ili lišenja slobode na koje se poziva
u toj tački (čl. 5-1-c); međutim slijedi da navedena klauzula dopušta lišenje slobode samo kada je
takvo lišenje u svrhe privođenja osobe pred nadležne sudske vlasti, bez obzira da li je ta osoba i
osoba za koju postoji osnovana sumnja da je izvršila krivično djelo, ili osoba za koju se osnovano
smatra da ju treba spriječiti da ne izvrši krivično djelo, ili osoba za koju se osnovano smatra da ju
treba spriječiti da ne pobjegne nakon što je izvršila krivično djelo;
Nadalje, stav 1.c člana 5 (čl. 5-1-c) može se tumačiti samo ako se uzme zajedno sa stavom 3 istog
člana (čl. 5-3), sa kojim čini jednu cjelinu; stav 3 (čl. 5-3) propisuje kategorički da “svako ko je
uhapšen ili lišen slobode prema odredbama 1.c ovog člana (čl. 5-1-c) mora odmah biti izveden
pred sudiju […]” i “mora imati pravo na suđenje u razumnom roku”; on jasno za sobom povlači
obavezu da svako ko je uhapšen ili lišen slobode pod bilo kojim od okolnosti iz odredbi stava 1.c (čl.
5-1-c) mora biti izveden pred sudiju radi ispitivanja pitanja lišenja slobode ili u svrhu odlučivanja
po meritumu; iako je tako jasno i prirodno značenje formulacije i stava 1.c, i stava 3 člana 5 (čl.
5-1-c, čl. 5-3).
Potrebno je istaći da hapšenje nakon kojeg je uslijedio pritvor, a potom puštanje na slobodu
bez optužnice ili bez privođenja pred nadležne sudske vlasti, u odsustvu dovoljnih osnova,
nema samo po sebi za posljedicu kršenje člana 5. U presudi Brogan i ostali protiv Ujedinjenog
Kraljevstva od 29. novembra 1998, Predstavke br. 11209/84, 11234/84, 11266/84 i 11386/85,
Serija A br. 145-B, stav 53), Sud primjećuje:
Činjenica da podnositelji nisu bili ni optuženi ni izvedeni pred sud ne mora obavezno značiti da svrha njihovog lišenja
slobode nije bila u skladu sa članom 5, stav 1.c (čl. 5-1-c). Kao što su vlada i Komisija izjavili, postojanje takve svrhe mora se
posmatrati neovisno od njenog ostvarenja, a tačka c člana 5, stav 1 (čl. 5-1-c) ne pretpostavlja da je policija trebala pribaviti
dovoljno dokaza da podigne optužnicu u vrijeme hapšenja ili dok su podnositelji bili u pritvoru.
Možda nije bilo moguće pribaviti takve dokaze ili je, s obzirom na prirodu djela za koja se sumnjiče, bilo nemoguće izvesti
ih pred sud, a da se ne ugroze životi drugih. Nema razloga da se vjeruje da policijska istraga u ovom predmetu nije bila u dobroj
namjeri ili da lišenje slobode podnositelja nije bilo u cilju pomaganja u istrazi, tako što bi potvrdilo ili raspršilo konkretne
sumnje koje su, kao što je Sud našao, bile osnov za njihovo hapšenje (vidi stav 51 gore). Može se peretpostaviti da bi policija,
da je bilo moguće, optužila podnositelje i oni bi bili izvedeni pred nadležnu sudsku vlast.
Njihovo se hapšenje i lišenje slobode mora stoga shvatiti kao nešto što je urađeno u svrhu koja je definirana u 1.c (čl. 5-1-c).
100