Izvodi iz sudske prakse

Izvodi iz sudske prakse-Evropski sud za ljudska prava
Saglasnost i lišenje slobode
Činjenica da postoji saglasnot o zatvaranju ne mora značiti da nema lišenja slobode: činjenica
da se neka osoba sama preda vlastima i složi da bude zatvorena, ne oslobađa te vlasti obaveze
poštivanja člana 5 (De Wilde, Ooms i Versyp protiv Belgije, presuda od 28. maja 1970, Serija
A br. 12).
2. Lišenje slobode dopušteno po Konvenciji
Opći aspekti
Član 5, stav 1, propisuje da niko neće biti lišen slobode, izuzev u «sljedećim slučajevima» i u
skladu sa «postupkom propisanim zakonom».
Poštovanje postupaka propisanih zakonom
U pogledu «postupaka propisanih zakonom», Sud uglavnom ima na umu poštivanje domaćih
zakona. U predmetu Wassink protiv Nizozemske (presuda od 27. septembra 1990, Predstavka
br. 12535/86, stav 24), Sud kaže:
U vezi pitanja da li je pritvor, odnosno zatvor «zakonit», uključujući i pitanje da li je u saglasnosti sa
«postupkom propisanim zakonom», Konvencija zapravo poziva na domaći zakon i postavlja obavezu
poštivanja materijalnih i proceduralnih zakonskih propisa. Međutim, ona pored toga zahtijeva
da svako lišenje slobode bude i u skladu sa svrhom člana 5 (čl. 5), tojest da se osigura zaštita od
proizvoljnosti (vidi, kao najnoviji izvor, Van der Leer presudu od 21. februara 1990, Serija A br.170,
str. 12, stav 22).
Ista formula korištena je i u predmetu Benham protiv Ujedinjenog Kraljevstva (presuda od 10.
juna 1996, Reports of Judgments and Decisions (Izvještaji o presudama i odlukama) 1996-III,
str. 765, stav 40):
Glavno pitanje u ovom predmetu jeste da li je osporavani pritvor bio «zakonit», uključivši i
poštovanje zakonskih proceduralnih propisa. Konvencija se ovdje poziva na domaće zakone, ali
dodaje da pored toga lišenje slobode mora biti u skladu sa svrhom člana 5 (čl. 5), tojest da se pruži
zaštita od samovolje (vidi Quinn protiv Francuske, presuda od 22. marta 1995, Serija A br. 311, str.
18, stav 47).
U sljedećem stavu (stav 41), međutim, Sud također navodi da nepoštovanje domaćih zakona
povlači za sobom kršenje člana 5 i da je on stoga dužan ustvrditi da li su domaći zakoni ispravno
primjenjeni:
Treba istaći da je prvenstveno uloga domaćih vlasti, poglavito sudova, da tumače i primjenjuju
domaće zakone. Međutim, pošto pod članom 5 stav 1 (čl. 5-1), nepoštivanje domaćih zakona ima
za posljedicu kršenje Konvencije, slijedi da ovaj Sud može i treba imati određene ovlasti u preispitivanju
da li su ovi zakoni ispoštovani (vidi Bouamar protiv Belgije, presuda od 29. februara 1988,
Serija A br.129, str. 21, stav 49). [vidi neznatno drugačiju formulaciju u presudi u predmetu Wloch
84