Izvodi iz sudske prakse

Evropska Konvencija o ljudskim pravima
Član 5 EKLjP – Pravo na slobodu i sigurnost
Član 5, stav 1
Član 5, stav 1 Konvencije glasi kao što slijedi:
1. Svako ima pravo na slobodu i sigurnost ličnosti. Niko ne smije biti lišen
slobode izuzev u niže navedenim slučajevima i u skladu sa zakonom propisanim
postupkom:
a zakonitog lišenja slobode po presudi nadležnog suda;
b zakonitog hapšenja ili lišenja slobode zbog nepovinovanja zakonitom nalogu
suda ili u cilju osiguranja izvršenja bilo koje obaveze propisane zakonom;
c zakonitog hapšenja ili lišenja slobode radi privođenja nadležnoj sudskoj
vlasti, kada postoji opravdana sumnja da je ta osoba izvršila krivično djelo ili
kada postoje valjani razlozi da se ta osoba spriječi da izvrši krivično djelo ili da,
nakon izvršenja krivičnog djela, pobjegne;
d lišenja slobode maloljetnika, prema zakonitom nalogu, radi odgajanja pod
nadzorom ili zakonitog pritvaranja radi privođenja nadležnoj vlasti;
e zakonitog lišenja slobode osoba da bi se spriječilo širenje neke zarazne
bolesti, pritvaranja mentalno oboljelih osoba, alkoholočara ili narkomana ili
skitnica;
f Zakonitog hapšenja ili lišenja slobode osobe u cilju sprječavanja ilegalnog
ulaska u zemlju ili osobe protiv koje je u toku postupak deportacije ili
ekstradicije.
1. Koncept lišenja slobode
Član 5, stav 1 se specifično odnosi na slučajeve lišenja slobode. Ovaj koncept «lišenja slobode»
treba jasno definirati.
Lišenje slobode i ograničenje slobode
Nalog o kućnom pritvoru
U presudi Guzzardi protiv Italije (6. novembar 1980, Serija A br. 39, str. 33-35, stavovi 92-93 i
95), Sud se bavio razlikom između ograničenja i lišenja slobode, koje spada u djelokrug člana
5, stav 1. U ovom predmetu je g. Guzzardiu naređeno da boravi na malom talijanskom ostrvu
u okolnostiama, koje u kombinaciji s ostalim, «postavljaju pitanje kategorizacije sa stanovišta
člana 5«. Ovo pitanje postavilo se da li, bez obzira na činjenicu što on nije bio u pritvoru, nalog
o prinudnom boravku može biti smatran za stvarno lišenje slobode. U presudi se kaže:
Sud podsjeća da se u proklamaciji «prava na slobodu», stav 1 člana 5 (čl. 5-1) misli na fizičku slobodu
osobe; cilj je osigurati da niko ne bude lišen ove slobode na proizvoljan način. Kao što su ukazale
strane pred Sudom, ovaj stav se ne odnosi samo na puke restrikcije slobode ili kratanja; te restrikcije
81