Izvodi iz sudske prakse

Izvodi iz sudske prakse-Evropski sud za ljudska prava
1998-I). Ovdje također treba primijetiti da se argumenti podnositeljice u cjelosti zasnivaju na pretpostavkama
izvedenim iz okolnosti o lišenju slobode njenog sina na samom početku, što je poduprto
općom analizom navodno tolerirane prakse nestanaka i s njom povezanog zlostavljanja i nezakonitih
ubojstava zatočenika, bez odluke suda, u odgovornoj državi. Sud sa svoje strane smatra da
ovi argumenti sami po sebi nisu dovoljni da kompenziraju odsustvo uvjerljivijih indicija da je njen
sin doista i stradao u zatvoru. Što se tiče argumenta podnositeljice da postoji praksa kršenja, inter
alia, člana 2, Sud smatra smatra da dokazi koje je ona izvela ne potkrepljuju takvu tvrdnju. Uzveši
u obzir gore navedene razloge, Sud smatra da tvrdnje podnositeljice kako odgovorna država nije
izvršila svoju obavezu zaštite života njenog sina, u okolnostima kako su opisane, spadaju u procjenu
u odnosu na član 5 Konvencije.
S druge strane, u predmetu Ciçek protiv Turske, koji je novijeg datuma, Sud je prihvatio da
su date okolnosti dovele do pretpostavke da su uhapšene osobe mrtve, tako da se radilo o
odgovornosti odgovorne države (vidi Ciçek protiv Turske presudu od 27. februara 2001,
Podnesak br. 25704/94, stavovi 146-147):
Sud smatra da postoji više elemenata koji čine razliku između ovog predmeta od ostalih, kao što
su predmeti Kurt protiv Turske (presuda od 25. maja 1998, Reports (Izvještaji) 1998-III, str. 1182,
stav 108), u kojem je Sud našao da nema dovoljno uvjerljivih indicija da je sin podnositelja stradao
u zatvoru. Kao prvo, šest i pol godina je sada već proteklo odkada su Tahsin i Ali Ihsan Çiçek
uhapšeni i zatvoreni. Nadalje, ustanovljeno je da su dva brata odveli organi vlasti odgovorne države
u mjesto pritvora u pokrajinskoj školi u vojnoj oblasti (Lice Regional Boarding School). Konačno,
činjenica da vojnici nisu oslobodili Tahsina i Ali Ihsan Çiçeka zajedno sa ostalim seljanima nakon
nekoliko dana, zajedno sa drugim elementima iz spisa, nagovještava da su obojica identificirani kao
sumnjive osobe od strane vlasti (vidi stav 78 gore, naročito izjava Yaralija da u slučajevima kada su
neke osobe smatrane za očigledno opasne ili kada se zahtjevala istraga, njih bi predavali istražnim
jedinicama nakon kratkog perioda koji se zvao «period posmatranja»). U kontekstu opće situacije u
jugoistočnoj Turskoj 1994, ne može se nikako isključiti da je ovakvo nepriznato hapšenje bilo opasno
po život (vidi gore citiranu presudu Timurtas protiv Turske, stav 85). Treba se također podsjetiti
da je Sud u ranijim presudama smatrao da su manjkavosti koje su negativno utjecale na zaštitu po
krivičnom zakonu u jugoistočnom dijelu u vrijeme relevantno i za ovaj predmet dopuštale ili čak
pomagale nepostojanje odgovornosti kod pripadnika snaga sigurnosti za njihova djela (vidi Cemil
Kiliç protiv Turske, Br. 22492/93, stav 75, i Mahmut Kaya protiv Turske, Br. 22535/93, stav 98, obje
objavljene u EKLjP 2000).
Iz gore navedenih razloga i uzevši u obzir činjenicu da nikakve informacije nisu date o tome gdje
se nalaze sinovi podnositelja tokom šest i pol godina, Sud je siguran da se može pretpostaviti da
su Tahsin iAli Ihsan Çiçek mrtvi nakon što su ih odvele na nepoznato mjesto i zatvorile snage sigurnosti.
Prema tome odgovorna država jeste odgovorna za njihovu smrt. Imajući na umu da vlasti
nisu pružile bilo kakvo objašnjenje šta se dogodilo nakon hapšenja Tahsina i Ali Ihsana, i da nisu
dale nikakvo obrazloženje za korištenje smrtonosne sile koje su upotrijebili njihovi organi, može
se zaključiti da odgovornost za njihovu smrt počiva na odgovornoj državi (vidi Timurtas protiv
Turske, citirano u tekstu gore, stav 86). Prema tome, u tom pogledu došlo je do kršenja člana 2.
(Vidi također Kipar protiv Turske, prsuda od 10. maja 2001, u vezi nestanka grčkih Kiprana
koji su nestali tokom vojnih operacija koje su izvodile turske snage na sjevernom Kipru u julu
i augustu 1974, stavovi 110, 132 i 135-136.)
34