Izvodi iz sudske prakse

Evropska Konvencija o ljudskim pravima
U zaključku, odluka države ugovornice da izruči bjegunca može dovesti do pitanja po članu 3
(čl. 3), a time i odgovornost te države po Konvenciji, ako su iznešeni puzdani razlozi da će ta
konkretna osoba, ako bude izručena, biti zložena stvarnom riziku od mučenja ili nečovječnog
ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja u zemlji izručenja. Postavljanje takve odgovornosti
neizbježno uključuje i procjenu uvjeta u zemlji izručenja u odnosu na standarde po članu 3 (čl. 3)
Konvencije. No ipak, ne postavlja se pitanje odlučivanja o ili uspostavljanja odgovornosti zemlje
izručenja, bilo po općem međunarodnom pravu, po Konvenciji ili na drugi način. U smislu odgovornosti
po Konvenciji koja se snosi ili može snositi, to je dogovornost koju snosi država ugovornica
koja vrši izručenje zbog toga što je poduzela radnju koja ima za direktnu posljedicu izlaganje neke
osobe zabranjenom zlostavljanju.
U predmetu Loizidou protiv Turske, podnositeljica, koja je živjela u južnom dijelu Kipra, žalila
se da joj je bio uskraćen pristup posjedu u sjevernom dijelu Kipra.Ona je na osnovu toga tvrdila
da je došlo do mješanja u njeno pravo na mirno uživanje imovine (presuda od 23. marta
1995, Prethodni prigovori, Serija A br. 310, str. 23-24, stav 62). Sud je dao sljedeće rezimirano
tumačenje koncepta «jurisdikcija»:
U ovom pogledu Sud podsjeća da, iako član 1 (čl. 1) postavlja granice dokle doseže Konvencija,
koncept «jurisdikcije» po ovoj odredbi nije ograničen na nacionalnu teritoriju Visokih ugovornih
strana. U skladu sa svojom uspostavljenom sudskom praksom, Sud, naprimjer, smatra, da
izručenje ili protjerivanje neke osobe od strane države ugovornice može dovesti do pitanja po članu
3 (čl. 3), te, prema tome, i odgovornosti te države po Konvenciji (vidi presudu u predmetu Soering
protiv Ujedinjenog Kraljevstva od 7. jula 1989, Serija A br. 161, str. 35-36, stav 91; presudu u predmetu
Cruz Varas i ostali protiv Švedske od 20, marta 1991, Serija A br. 201, str. 28, stavovi 69-70 i
presudu u predmetu Vilvarajah i ostali protiv Ujedinjenog Kraljevstva od 30. oktobra 1991, Serija A
br. 215, str. 34, stav 103). Pored toga, može doći do odgovornosti ugovornih strana zbog postupaka
njihovi vlasti, bez obzira da li su poduzeti unutar ili van nacionalnih granica, a koji imaju dejstvo
van njihove teritorije (vidi presudu Drozd i Janousek protiv Francuske i Španjie od 26. juna 1992,
Serija A br. 240, str. 29, stav 91).
Imajući na umu cilj i svrhu Konvencije, odgovornost ugovorne strane može se također pojaviti i
kada kao posljedica vojne akcije – bez obzira da li je zakonita ili ne – ona provodi efektivnu kontrolu
nad područjem van svoje nacionalne teritorije. Obaveza da se osiguraju, na tom području,
prava i slobode propisane Konvencijom proističe iz same činjenice takve kontrole, bez obzira da li
se vrši direktno, preko njenih oružanih snaga, ili putem podređene lokalne uprave.
Ostao je osnovni problem krivične odgovornosti zbog restrikcije prava na koje se podnositelj
oslanjao. U istoj presudi (18. decembar 1996, Reports of Judgments and Decisions (Izvještaji o
presudama i odlukama) 1996-VI, str. 2235-2236, stavovi 54 i 56) Sud je smatrao da:
U ocjeni Suda po pitanju krivične odgovornosti važno je da je turska vlada priznala da gubitak kontrole
podnositeljice nad njenom imovinom proizilazi iz okupacije sjevernog dijela Kipra od strane
turskih trupa i uspostavljanja «Turske Republike Sjeverni Kipar» («TRSK») (vidi gore spomenutu
presudu po prethodnim prigovorima, str. 24, stav 63). Nadalje, nije osporavano da su turske trupe u
nekoliko navrata spriječile podnositeljicu u njenom pokušaju pristupa svojoj imovini (vidi stavove
12-13 gore).
Međutim, tokom cijelog postupka turska vlada je poricala odgovornost države po predmetu žalbe,
tvrdeći da su njene oružane snage djelovale isključivo u vezi sa i u ime navodno nezavisnih i autonomnih
vlasti «TRSK».
23