Izvodi iz sudske prakse

Izvodi iz sudske prakse-Evropski sud za ljudska prava
(Vidi također presudu u predmetu Le Compte, Van Leuven i De Meyere protiv Belgije od
23. juna 1981, Serija A br. 43, str. 21, stav 47; Fayed protiv Ujedinjenog Kraljevstva od 21.
septembra 1994, Serija A br. 294-B, str. 46, stav 56; i Masson i Van Zon protiv the Nizozemske
od 28. septembra 1995, Serija A br. 327-A, str. 17, stav 44.)
Pojam «građanska prava i obaveze»
Bitno je da spor mora biti u vezi «građanskih prava i obaveza». U svrhu
definiranja «građanskih prava i obaveza» prvo ćemo definirati sam koncept
«prava/obaveza», a potom objasniti koncept «građanskog».
Pojam prava i obaveze
Sud je ukazao na brojne situacije koje (vidi, naprimjer, presudu Al-Adsani protiv Ujedinjenog
Kraljevstva od 21. novembra 2001, Predstavka br. 35763/97, stav 46) u kojoj se kaže da:
Član 6, stav 1, sam po se bi ne pruža garancije za «građanska prava ili obaveze» po materijalnom
pravu država ugovornica. On se odnosi samo na sporove u vezi «građanskih prava i obaveza» za
koje se može reći da su barem priznata po domaćem pravu, mada i to može biti sporno (vidi Z. i
ostali protiv Ujedinjenog Kraljevstva [GC], br. 29392/95, stav 87, ECHR 2001, kao i izvore koji su
tu navedeni).
Ova formula je vrlo slična onoj koja je primjenjena u presudi James i ostali protiv Ujedinjenog
Kraljevstva (21. februar 1986, Serija A br. 98, str. 46, stav 81), po kojoj «građanska prava i
obaveze», da bi bili svrstani u domen člana 6, pored svog specifičnog sadržaja, moraju biti, ako
ništa drugo, priznati po domaćem pravu.
Član 6, stav 1 (član 6-1), obuhvata samo “contestations” (sporove) u vezi (građanskih) “prava i
obaveza” za koja se može tvrditi, barem na osnovu argumenata, da su priznati u domaćem pravu;
on sam po sebi ne daje nikakve posebne garancije o tome šta ta «prava i obaveze» treba da sadrže
po materijalnom pravu država ugovornica.
Prema tome, potrebno je pozvati se na pravni poredak odgovorne države kako bi se odredilo
da li se radi o «pravima i obavezama».
Međutim, ovaj princip uključuje i nekoliko vrlo suptilnih distinkcija.
Uzmimo, kao prvo, presudu Al-Adsani protiv Ujedinjenog Kraljevstva, gdje se Sud poziva
na argument vlade po kojem princip imuniteta, koji se u ovom predmetu zasnivao na
međunarodnom pravu, isključuje primjenu člana 6 stav 1 (stavovi 47-49):
Da li osoba ima utuživo pravo po domaćem pravu ovisi ne samo o materijalnoj sadržine, zapravo, o
relevantnom građanskom pravu kako je definirano u domaćem pravu, nego također i o postojanju
proceduralnih barijera koje sprječavaju ili ograničavaju mogućnost podnošenja tužbe sudu. U ovom
drugom slučaju, moguće je primijeniti član 6 stav 1. Izvjesno je da tijela zadužena za sprovođenje
Konvencije ne mogu, kroz tumačenje člana 6. stava 1, kreirati neko materijalno građansko pravo
152