Izvodi iz sudske prakse

Evropska Konvencija o ljudskim pravima
juna 1992; on se ponavlja u nalozima od 14. septembra, 17. novembra i 4. decembra 1992, dok ne
postoji u nalogu od 13. januara 1993; ponovo se pojavljuje u nalozima od 5. marta i 2. aprila 1993,
da ga više ne bi bilo u odlukama od 21. aprila, 10. maja i 4, 18. i 25. juna; ponovo se citira 9. jula
1993, ali ne i u odluci od 23. jula 1993, da bi se ponovo pojavio u sedam naloga u periodu između
13. augusta i 5. novembra 1993; ne spominje se u odlukama od 22. i 23. novembra i 10. decembra
1993, ali se spominje u odluci od 17. decembra 1993, nema ga u odluci od 7. januara 1994, ali se
ponovo nalazi u odlukama od 21. januara i 4, 14 i 22. februara 1994; odluke od 4. i 11. marta se više
ne pozivaju na ovaj osnov, da bi se isti ponovo pojavio u odluci od 18. marta 1994.
Ovaj osnov sudske vlasti navode s vremena na vrijeme, kao da je opasnost po podnositelja redovno
prestajala i ponovo se pojavljivala. Štaviše, ono nekoliko odluka koje se pozivaju na faktore koji bi
mogli objasniti zašto je postojala potreba da se zaštiti podnositelj, spominju rizik od «osvete porodice
žrtve» ili «odmazdu» (nalozi od 9. decembra 1991. i 4. decembra 1992.), ili «bojazan» koju
je izrazio podnositelj zbog »često barbarskih i nepravednih [libanskih] običaja» (nalozi od 14. septembra
i 17. novembra 1992.). Posebno nedostaje specifikacija zbog čega je postojala takva potreba,
kada je skoro cijela obitelj žrtve živjela u Libanu.
U presudi Erdem protiv Njemačke, Sud je naglasio upadljivo ponavljanje razloga za produženje
pritvora (presuda od 5. jula 2001, Predstavka br. 38321/97, stavovi 43-45, dostupna samo na francuskom
– nezvaničan prevod):
Sud primjećuje u pogledu težine djela koja se pripisuju podnositelju i sumnji s njim u vezi, da je
jedino sumnja da je pripadao terorističkoj organizaciji koja je zahtjevala maksimalnu kaznu od
deset godina zatvora, a ne sumnja u vezi sa ubojstvom, ona koja se navodi u nalozima o produžetku
pritvora; nadalje, podnositelj je na kraju i bio osuđen zbog pripadnosti terorističkoj organizaciji i
osuđen na šest godina zatvora. Njegov pritvor je prema tome trajao isto koliko i izrečena kazna
zatvora.
U pogledu rizika od bjekstva, Sud smatra da su nadležni sudovi mogli sasvim legitimno vjerovati
da takav rizik postoji, što se temelji na činjenici da je podnositelj bio stranac i da nije imao nikakvih
osobnih veza ni stalnog mjesta boravka u Njemačkoj, kao i na njegovim čestim putovanjima na
Srednji istok i u Francusku (vidi stav 17 gore). Međutim, Sud smatra, da iako su ovi razlozi bili
relevantni, barem u početku pritvora, oni sami po sebi nisu bili dovoljni da bi opravdali tako dug
period lišenja slobode.
Nadalje, sudovi su samo reproducirali ranije razloge, i to skoro bukvalno, a da nisu specificirali
nikakve nove faktore koji bi opravdali produženje pritvora za podnositelja.
Na kraju, u vezi potrebe da se navedu razlozi zbog kojih bi druge mjere osim pritvaranja
bile nedovoljne, vrijedi spomenuti i presudu u predmetu Kreps protiv Poljske (26 July 2001,
Predstavka br. 34097/96, stav 43):
Sud primjećuje da su relevantne sudske vlasti u ovom predmetu iznijele dva glavna razloga za
produženje pritvora, tojest ozbiljnu prirodu samih djela za koje se teretio podnositelj i potrebu da
se osigura neometan sudski postupak (vidi stavove 17-18 i 22 gore).
Sud prihvaća da su sumnje da je podnositelj mogao biti izvršitelj teških krivičnih djela za koje se
teretio mogle u početku opravdati njegov pritvor. Međutim, on ne može prihvatiti da su iste mogle
predstavljati «relevantan i dovoljan» osnov da ga se drži u pritvoru skoro četiri godine.
U pogledu provođenja sudskog postupka, Sud primjećuje da vlasti nisu, iako su ponavljale isti ar-
129