Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
— Nie — odpowiedział Zawisza — gdyż nie jest rycerz świecki, zakonnikom zaś nie<br />
wolno do pojedynczej walki⁶⁶⁸ stawać.<br />
— A przecież często bywa, że stają.<br />
— Bo się prawa w Zakonie popsowały. Różne oni składają śluby — i słyną z tego, że<br />
ku zgorszeniu całego chrześcijańskiego świata raz w raz je łamią. Ale do walki na śmierć<br />
może Krzyżak, a zwłaszcza komtur, nie stanąć.<br />
— Ha! to go chyba na wojnie dostaniesz.<br />
— Kiedy powiadają, że wojny nie będzie — rzekł Zbyszko — gdyż Krzyżacy boją się<br />
teraz naszego narodu.<br />
Na to Zyndram z Maszkowic rzekł:<br />
— Niedługo tego spokoju. Z wilkiem nie może być zgody, bo on musi cudzym żyć.<br />
— A tymczasem może nam przyjdzie z Tymurem Kulawym⁶⁶⁹ za bary się wziąć —<br />
ozwał się Powała. — Książę Witold klęskę poniósł od Edygi⁶⁷⁰ — to już pewna.<br />
— Pewna. I wojewoda Spytko nie wrócił — przywtórzył Paszko Złodziej z Biskupic.<br />
— A kniaziów litewskich siła⁶⁷¹ została na polu.<br />
— Królowa nieboszczka przepowiadała, że tak będzie — rzekł pan z Taczewa.<br />
— Ha! to może i przyjdzie nam na Tymura wyruszyć.<br />
Tu rozmowa zwróciła się na litewską wyprawę przeciw Tatarom. Nie było już żadnej<br />
wątpliwości, że książę Witold, wódz więcej porywczy niż biegły, poniósł straszliwą klęskę<br />
pod Worsklą⁶⁷², w której legło mnóstwo bojarów⁶⁷³ litewskich, ruskich, a z nimi razem<br />
garść posiłkowych rycerzy polskich, a nawet i krzyżackich. Zebrani u Amyleja biadali<br />
szczególnie nad losem młodego Spytka z Melsztyna⁶⁷⁴, największego pana w Królestwie,<br />
który pociągnął na wyprawę jako ochotnik i po bitwie przepadł bez wieści. Wynoszono<br />
też pod niebo jego prawdziwie rycerski postępek, że dostawszy od wodza nieprzyjaciół<br />
kołpak⁶⁷⁵ ochronny, nie chciał takowego w czasie bitwy wdziać, przekładając śmierć sławną<br />
nad życie z łaski pogańskiego władcy. Nie było jednak jeszcze pewności, czy zginął,<br />
czy popadł w niewolę. Z niewoli miał zresztą czym się wykupić, gdyż bogactwa jego były<br />
niezmierne, a w dodatku król Władysław puścił mu był w lenne posiadanie całe Podole.<br />
Lecz klęska Litwinów mogła być groźną i dla całego Jagiełłowego państwa, nikt bowiem<br />
dobrze nie wiedział, czy Tatarzy zachęceni zwycięstwem nad Witoldem nie rzucą<br />
się na ziemie i grody przynależne do W. Księstwa. W takim razie zostałoby wciągnięte<br />
do wojny i Królestwo. Wielu też rycerzy, którzy jak Zawisza, Farurej, Dobko, a nawet<br />
i Powała, przywykli byli szukać przygód i bitew na dworach zagranicznych, nie opuszczało<br />
umyślnie Krakowa nie wiedząc, co niedaleka przyszłość przyniesie. Gdyby Tamerlan, pan<br />
dwudziestu siedmiu królestw, poruszył cały świat mongolski, wówczas niebezpieczeństwo<br />
mogło być straszne. Otóż byli ludzie, którzy przewidywali, że to nastąpi.<br />
— Jeżeli będzie potrzeba, to się i z samym Kulawcem zmierzymy. Nie pójdzie mu<br />
tak łatwo z naszym narodem, jako poszło z tymi wszystkimi, które wytracił i podbił.<br />
A przecie inni książęta chrześcijańscy przyjdą nam w pomoc.<br />
Na to Zyndram z Maszkowic, który płonął szczególną nienawiścią przeciw Zakonowi,<br />
odrzekł z goryczą:<br />
— Książęta — nie wiem, ale Krzyżacy gotowi z Tatarami się pokumać i na nas z drugiej<br />
strony uderzyć.<br />
— To i będzie wojna! — zawołał Zbyszko — ja przeciw Krzyżakom!<br />
Lecz inni rycerze zaczęli zaprzeczać. Nie znają Krzyżacy bojaźni Bożej i swego dobra<br />
tylko patrzą, ale przecie poganom by przeciw chrześcijańskiemu narodowi nie pomagali.<br />
Zresztą Tymur daleko gdzieś w Azji wojuje, a wódz tatarski Edyga tyle ludzi w bi-<br />
⁶⁶⁸�����y�cza �a��a — pojedynek.<br />
⁶⁶⁹����r ��r��y — znany też jako Tamerlan, (1336–1405), chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko–tatarskiego<br />
imperium, które rozpadło się po jego śmierci.<br />
⁶⁷⁰��y��� — (1352–1419) dowódca tatarski, podwładny Timura, potem chan Złotej Ordy.<br />
⁶⁷¹���a (daw.) — wielu.<br />
⁶⁷²����a �a� ��r���� — stoczona w połowie sierpnia 1399 między wojskami rusko–litewskimi dowodzonymi<br />
przez wlk. księcia Witolda, wspierającymi starającego się odzyskać władzę Tochtamysza a Tatarami pod wodzą<br />
Edygeja. Litwini ponieśli klęskę.<br />
⁶⁷³���ar a. ���arzy� — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.<br />
⁶⁷⁴��y��� z ����z�y�a — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.<br />
⁶⁷⁵����a� — czapka tatarska obrzeżona futrem.<br />
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 73<br />
Wojna