PDF - Wolne Lektury

More documents

Recommendations

Info

— A księżna Anna jeszcze też jest?… — Niech jej ta Bóg zapłaci! To dobra pani. Jeszcze tu jest, bo Jurandówna zachorzała, a księżna ją miłuje jak własne ǳiecko. — O, dla Boga! To i Danuśkę chorość napadła. Coże jej takiego? — Bo ja wiem!… księżna powiada, że ją ktoś urzekł⁵⁷³. — Pewnie Lichtenstein! nikt inny, jeno Lichtenstein — sobacza mać! — Może i on. Ale co mu zrobisz? — nic. — To dlatego wszyscy mnie tu zabaczyli⁵⁷⁴, że i ona była chora… To rzekłszy, Zbyszko jął choǳić wielkimi krokami po izbie, a wreszcie chwycił rękę Maćka, ucałował ją i rzekł: -– Bóg wam zapłać za wszystko, boć z mojej przyczyny pomrzecie, ale skoroście jeź- ǳili aż do Prus, to póki do reszty nie zesłabniecie, uczyńcież jeszcze dla mnie jedną rzecz. Pójdźcie do kasztelana i proście, żeby mnie na słowo rycerskie puścił choć na dwanaście nieǳiel⁵⁷⁵. Potem wrócę i niech mi szyję utną, ale — to przecie tak nie może być, byśmy bez nĳakiej pomsty poginęli. Wiecie… pojadę do Malborga i zara⁵⁷⁶ zapowiedź Lichtensteinowi poślę. Już też nie może być inaczej. Jego śmierć albo moja! Maćko począł trzeć czoło: — Pójść pójdę, ale czy kasztelan pozwoli? — Słowo rycerskie dam. Na dwanaście nieǳiel — więcej mi nie trza… — Co ta gadać: na dwanaście nieǳiel! A jak bęǳiesz ranny i nie wrócisz, co pomyślą?… — To choćby na czworakach wrócę. Ale nie bójcie się! I wiǳicie, może przez ten czas zjeǳie król z Rusi; to mu się bęǳie można o zmiłowanie pokłonić. — Prawda jest — rzekł Maćko. Lecz po chwili dodał: — Bo mnie kasztelan i to jeszcze powiadał: „Przepomnieliśmy⁵⁷⁷ o waszym bratanku z przyczyny śmierci królowej, ale teraz niechże się to już skończy”. — Ej, pozwoli — odpowieǳiał z otuchą Zbyszko. — Jużci przecie wie, że szlachcic mu słowo zǳierży⁵⁷⁸, a czy mi teraz głowę utną, czy po świętym Michale, to mu wszystko jedno. — Ha! pójdę ǳiś jeszcze. — ǲiś idźcie do Amyleja i legnĳcie trochę. Niech wam jakowej driakwi⁵⁷⁹ na ranę przyłożą, a jutro pójdźcie do kasztelana. — No, to z Bogiem! — Z Bogiem! Uściskali się i Maćko zwrócił się ku drzwiom, ale w progu zatrzymał się jeszcze i namarszczył czoło, jakby sobie coś nagle przypomniawszy. — Ba, toć przecie ty pasa rycerskiego jeszcze nie nosisz: powie ci Lichtenstein, że z niepasowanym nie bęǳie się potykał — i co mu zrobisz? Zbyszko za�asował⁵⁸⁰się, ale tylko na chwilę, po czym rzekł: — A jakoże bywa na wojnie? Czy to koniecznie pasowany⁵⁸¹ tylko pasowanych wybiera? — Wojna to wojna, a walka samowtór⁵⁸² co innego. — Prawda… ale… poczekajcie… Trzeba poraǳić… Ano, wiǳicie! — jest rada. Książę Janusz⁵⁸³ bęǳie mnie pasował. Jak go księżna z Danuśką poproszą, to bęǳie pasował. A ja po droǳe będę się zaraz na Mazowszu z synem Mikołaja z Długolasu też potykał. — Za co? ⁵⁷³�rz�c — tu: rzucić na kogoś zły urok. ⁵⁷⁴za�aczy� (daw.) — zapomnieć. ⁵⁷⁵��a (daw.) — tyǳień. ⁵⁷⁶zara — ǳiś popr.: zaraz. ⁵⁷⁷�rz�� (daw.) — zapomnieć. ⁵⁷⁸�� z��rży (daw.) — dotrzyma słowa. ⁵⁷⁹�r�a�� (daw.) — roślina lecznicza, lekarstwo. ⁵⁸⁰�ra��a� �� (daw.) — martwić się. ⁵⁸¹�a��a�y — rycerz. ⁵⁸²�a��r (daw.) — we dwóch. ⁵⁸³�a��z � ��ar�zy ��ar�za�� — (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły. �� Krzyżacy� �� r��zy 62 Zemsta
— Bo Mikołaj — wiecie — ten, co jest przy księżnie i którego Obuchem zowią — powieǳiał na Danuśkę: „skrzat”. Maćko popatrzył na niego ze zdumieniem, a Zbyszko, chcąc widocznie lepiej wytłumaczyć, o co mu choǳiło, mówił dalej: — Jużci tego też darować nie mogę, a z Mikołajem przecie nie będę się potykał, bo mu chyba z osiemǳiesiąt lat. Na to Maćko: — Słuchaj, chłopie! szkoda mi twojej głowy, ale rozumu nie szkoda, ile żeś głupi jak cap. — A wy się czego sierǳicie⁵⁸⁴? Maćko nie odrzekł nic i chciał wyjść, ale Zbyszko poskoczył jeszcze ku niemu: — A jakoże Danuśką? zdrowa już? Nie gniewajcie się za byle co. Przecie, was tyle czasu nie było. I pochylił się znów do ręki starego, ten zaś wzruszył ramionami, ale odrzekł łagodniej: — Jurandówna zdrowa, jeno jej jeszcze z komnaty nie puszczają. Bywaj zdrów. Zbyszko pozostał sam, ale jakby odroǳony na duszy i ciele. Miło mu było pomyśleć, że bęǳie miał jeszcze ze trzy miesiące życia przed sobą, że pojeǳie w dalekie kraje, wyszuka Lichtensteina i stoczy z nim walkę śmiertelną. Na samą myśl o tym radość zapełniała mu piersi. Dobrze choć przez dwanaście nieǳiel czuć konia pod sobą, jeźǳić po szerokim świecie, bić się i nie zginąć bez pomsty. A potem — niech się ǳieje, co chce — to przecie ogromny szmat czasu. Może król wrócić z Rusi i darować winę, może wybuchnąć ta wojna, którą wszyscy z dawna zapowiadali — może i sam kasztelan, gdy po trzech miesiącach ujrzy zwycięzcę hardego Lichtensteina, powie: „Ruszajże teraz na bory, lasy!” Czuł bowiem jasno Zbyszko, że zawziętości nikt, prócz Krzyżaka, przeciw niemu nie żywił — i że sam surowy pan krakowski⁵⁸⁵ tylko jakoby z musu skazał go na śmierć. Więc naǳieja wstępowała w niego coraz większa, gdyż nie wątpił, że mu tych trzech miesięcy nie odmówią. Owszem, myślał, że mu daǳą nawet więcej, to bowiem, by szlachcic, poprzysiągłszy na cześć rycerską, miał słowa nie dotrzymać, nawet nie przyjǳie staremu panu z Tęczyna do głowy. Toteż gdy Maćko przyszedł nazajutrz o zmroku do więzienia, Zbyszko, który ledwie mógł już usieǳieć, skoczył ku niemu do proga i zapytał: — Pozwolił? Maćko siadł na tapczanie, bo stać z wielkiego osłabienia nie mógł; przez chwilę oddychał ciężko i wreszcie rzekł: — Kasztelan powieǳiał tak: „Jeśli wam potrzeba poǳielić grunt albo statek⁵⁸⁶, to waszego bratanka na jedną albo na dwie nieǳiele na rycerskie słowo wypuszczę, ale na dłużej nie”. Zbyszko zdumiał się tak, iż czas jakiś słowa nie mógł przemówić. — Na dwie nieǳiele? — zapytał po chwili. — A toć ja przez dwie nieǳiele nawet do granicy nie zajadę! — Cóże to jest?… Chybaście kasztelanowi nie powieǳieli, po co ja chcę do Malborga? — Nie tylko ja za tobą prosiłem, ale i księżna Anna. — No i co? — I co? Powieǳiał jej stary, że mu po twojej szyi nic i że sam cię żałuje. „Niechbym, powiada, jakie prawo za nim znalazł — ba! niechby i pozór — to bym go całkiem puścił — ale jak nie mogę, to nie mogę. Nie bęǳie, powiada, dobrze w tym Królestwie, gdy luǳie poczną na prawo oczy zamykać i po przyjaźni sobie folgować⁵⁸⁷; czego ja nie uczynię, choćby o Toporczyka, mego krewniaka, albo zgoła⁵⁸⁸ brata choǳiło”. — Tacy to tu luǳie nieużyci. — A on jeszcze powiadał tak: „My nie potrzebujemy się oglądać na Krzyżaków, ale hańbić się nam przed nimi nie wolno. Co by pomyśleli i oni, i ich goście, którzy z całego świata przychoǳą, gdyby ja skazanego na śmierć szlachcica puścił ⁵⁸⁴��r�� — złościć się, gniewać się. ⁵⁸⁵�a� �ra�� — zwyczajowe określenie kasztelana krakowskiego. ⁵⁸⁶��a�� (daw.) — majątek, zwł. ruchomy. ⁵⁸⁷��a� (daw.) — traktować łagodniej. ⁵⁸⁸z��a (daw.) — nawet. �� Krzyżacy� �� r��zy 63 Głupiec Prawo
Page 2 and 3:
HENRYK SIENKIEWICZ Krzyżacy¹ Ta l
Page 4 and 5:
— Pewnie, że w Krakowie ostanę,
Page 6 and 7:
— Nuże, powiadajcie! Sławiliśc
Page 8 and 9:
— Był ci on pustelnikiem — odp
Page 10 and 11:
— I mazowieckich panien siła¹¹
Page 12 and 13: Ona zaś wzięła przed się lutni
Page 14 and 15: A przetowłosa¹⁵⁶ Danusia pods
Page 16 and 17: A zakonnicy nie okazali też zǳiwi
Page 18 and 19: — Ej, dębowe to jakieś chłopy!
Page 20 and 21: Na to uśmiechnął się z kolei Ma
Page 22 and 23: wielkim ołtarzu łatwo było o dar
Page 24 and 25: Maćko temu się nie sprzeciwi, a P
Page 26 and 27: Księżna wyciągnęła drżące ze
Page 28 and 29: — Na psa urok! — odrzekła Ofka
Page 30 and 31: szlachcic znakomitego rodu i pan mo
Page 32 and 33: Powałę z twarzą tak dumną jak n
Page 34 and 35: Słysząc to, wszyscy wpadli w wiel
Page 36 and 37: Powała zaś spytał tymczasem Mać
Page 38 and 39: żową³⁵⁷. Sam Witold, chocia
Page 40 and 41: z innymi do kościoła, nieco zanie
Page 42 and 43: granicą lekarzem, nie zapowiadał
Page 44 and 45: świeccy dygnitarze i rycerze. Ksi
Page 46 and 47: — Mięǳy prawǳiwymi chrześcĳa
Page 48 and 49: Zbyszkowi przemknęło przez myśl,
Page 50 and 51: ślubować, ile ma roków⁴⁸¹.
Page 52 and 53: Usłyszawszy to Zbyszko, chociaż s
Page 54 and 55: — A co tam na dworze? — Pogoda
Page 56 and 57: ��
Page 58 and 59: Wtem o goǳinie trzynastej z połud
Page 60 and 61: Danusia, ani Powała z Taczewa, kt
Page 64 and 65: po to, by miał wolę pojechać sob
Page 66 and 67: które chcąc okazać swoje współ
Page 68 and 69: a słyszeli o jego mocy i Niemcy, z
Page 70 and 71: zyść przyniosła im owa walka na
Page 72 and 73: I skoczywszy ku nim, począł ich o
Page 74 and 75: twie utracił⁶⁷⁶, że się po
Page 76 and 77: — Chytry jest, bo innych łupi, a
Page 78 and 79: I wyszedł. ��
Page 80 and 81: I na myśl o tym zdejmował go żal
Page 82 and 83: Jedna bieda z drugą biedą Na rozs
Page 84 and 85: — Albo to Edyga głupi. Wieǳiał
Page 86 and 87: nią zdajcie i niech was głowa o n
Page 88 and 89: — Do domu okrutny szmat drogi…
Page 90 and 91: W przednich izbach były też w pob
Page 92 and 93: od Jagienki bił po prostu blask zd
Page 94 and 95: — Jak nie bęǳiesz mógł, to si
Page 96 and 97: — A Cztan? Jagienka poczęła si
Page 98 and 99: nadejść, a następnie o Danusi, k
Page 100 and 101: tak wielką wǳięczność dla niej
Page 102 and 103: — To ja wam powiem — rzekł Zby
Page 104 and 105: — Naszej krzywdy przecie byście
Page 106 and 107: — O wa! — odpowieǳiał Zbyszko
Page 108 and 109: — Jak mi Bóg miły, takem już s
Page 110 and 111: Tak to oni ze sobą rozmawiali, gdy
Page 112 and 113:
— Nie szpylmany my już ni goliar
Page 114 and 115:
począł rozmawiać ze Zbyszkiem, k
Page 116 and 117:
Po chwili Cztan spytał: — Co rob
Page 118 and 119:
tak być może i że gdy zdarza si
Page 120 and 121:
Na to przedłużyła się Maćkowi
Page 122 and 123:
— Nie byłoby tego, gdybym był s
Page 124 and 125:
I pomiarkowawszy, co w prędkości
Page 126 and 127:
Aż wreszcie przestraszył się owy
Page 128 and 129:
Czech uśmiechnął się jak roztro
Page 130 and 131:
przyszłe, ale nie myślcie, panie,
Page 132 and 133:
Aż dopiero po powrocie do gospody
Page 134 and 135:
— Nie szczeka moja cnota, jako tw
Page 136 and 137:
kuszę naciągał. Przestał nawet
Page 138 and 139:
czasie nożem żgnąć¹²⁷⁴, k
Page 140 and 141:
— Bo też to jest obcy obyczaj, a
Page 142 and 143:
przechoǳiły w olbrzymią puszczę
Page 144 and 145:
— Jakbyście wieǳieli — odrzek
Page 146 and 147:
Wówczas spojrzała po luǳiach i s
Page 148 and 149:
I znowu umilkł ze szczęścia i ze
Page 150 and 151:
De Lorche, lubo¹³⁴⁸ wezwany p
Page 152 and 153:
drzew mężny pan de Lorche i pochy
Page 154 and 155:
Pana de Lorche opanowała też pod
Page 156 and 157:
— A śmierć Majnegera musi być
Page 158 and 159:
A Hugo de Danveld przyskoczył niem
Page 160 and 161:
Po czym przymrużył oczy, jakby ch
Page 162 and 163:
wielkim męstwem i podejmowany wsz
Page 164 and 165:
— Słuchajcie: bęǳie powód do
Page 166 and 167:
— Jużci prawda — rzekł ksią
Page 168 and 169:
— Tak myślę, że powinności ry
Page 170 and 171:
z własnymi ǳiećmi. Przyszło jej
Page 172 and 173:
A Danuśka podniosła się od kolan
Page 174 and 175:
ǳiewczyna też do spowieǳi w barw
Page 176 and 177:
— Miły Jezu! ma-li tak być po
Page 178 and 179:
przywǳiania pancerza i hełmu, a w
Page 180 and 181:
że Maćko nie bęǳie długo krzyw
Page 182 and 183:
zostali w mieście, owi zaś jechal
Page 184 and 185:
— Nie wiecie, czyj zaś? — Luǳ
Page 186 and 187:
w konie najlepsze, kazał im jecha
Page 188 and 189:
I poszli do Juranda. W izbie gorąc
Page 190 and 191:
jednocześnie nie tracił naǳiei,
Page 192 and 193:
A Jurand począł powtarzać jakim
Page 194 and 195:
��
Page 196 and 197:
— Bo gdyby mieli przyczynę do po
Page 198 and 199:
o Danusi, że nie umiał na nic inn
Page 200 and 201:
— Prawda jest — rzekł Jurand
Page 202 and 203:
Po czym oboje skłonili się Jurand
Page 204 and 205:
To rzekłszy, chłop począł „za
Page 206 and 207:
I naǳieja ogarniała go coraz pot
Page 208 and 209:
zmierziło¹⁷³⁴ mu się czeka
Page 210:
Rankiem gruby, brodaty knecht niemi
show all

PDF - Wolne Lektury

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?