PDF - Wolne Lektury

I nadzieja ogarniała go coraz potężniej. Chwilami wydawało mu się rzeczą niemal
pewną, że Danusia wróci do Spychowa, pod Zbyszkową możną opiekę… „A chłop tęgi
jest — myślał — nie da ci jej nikomu ukrzywdzić”. I począł przypominać sobie z pewnym
rozrzewnieniem wszystko, co o Zbyszku wiedział: „Bił w Niemców pod Wilnem,
na pojedynkę z nimi chadzał, Fryzów¹⁷¹⁷, których ze stryjcem pozwali, poćwiertował,
w Lichtensteina też bił, od tura¹⁷¹⁸ dziecko bronił i tamtych czterech pozwał, którym
pewnikiem nie daruje”. Tu podniósł Jurand oczy ku górze i rzekł:
— Ja ją Tobie, Boże, a Ty Zbyszkowi!
I uczyniło mu się jeszcze raźniej, sądził bowiem, że skoro ją Bóg młodziankowi podarował,
to przecie¹⁷¹⁹ nie pozwoli Niemcom z siebie zadrwić, z rąk ich ją wyrwie, choćby
cała potęga krzyżacka nie puszczała. Lecz potem znów jął myśleć o Zbyszku: „Ba! nie
tylko chłop tęgi, ale i szczery jak złoto. Będzie jej strzegł, będzie ją miłował i daj, Jezu,
dziecku jako możesz najlepiej, ale widzi mi się, że przy nim nie pożałuje ni książęcego
dworca, ni ojcowego kochania…” Na tę myśl powieki Juranda zwilgotniały nagle i w sercu
zerwała mu się ogromna tęsknota. Chciałby przecie jeszcze dziecko w życiu widzieć
i kiedyś, kiedyś umrzeć w Spychowie przy tych dwojgu, nie zaś w ciemnych piwnicach
krzyżackich. Ale wola boska!… Szczytno było już widać. Mury rysowały się we mgle coraz
wyraźniej, bliska już była godzina ofiary, więc zaczął się jeszcze pokrzepiać i tak do
siebie mówić:
— Jużci, że wola boska! Ale wieczór żywota bliski. Kilka roków¹⁷²⁰ więcej, kilka mniej,
wyjdzie na jedno. Hej! chciałoby się jeszcze na oboje dzieci pojrzeć, ale po sprawiedliwości,
to człek się nażył. Czego miał doznać, doznał, kogo miał pomścić, pomścił. A teraz co?
Radziej¹⁷²¹ do Boga niż do świata, a skoro trzeba przycierpieć, to trzeba. Danuśka ze
Zbyszkiem, choćby im było najlepiej, nie zapomną. Pewnie, że nieraz będą wspominać
a uradzać: gdzie też jest? żyw-li czy też już u Boga w wiecu?… Będą przepytywać i może
się dowiedzą. Łapczywi są na pomstę Krzyżacy, ale i na wykup łapczywi. Zbyszko by
nie pożałował, aby choć kości wykupić. A na mszę to z pewnością nieraz dadzą. Uczciwe
u obojga serca i kochające, za co ich, Boże, i Ty, Matko Najświętsza, błogosław.
Gościniec stawał się nie tylko coraz szerszy, ale się i zaludniał. Ciągnęły ku miastu
wozy z drzewem i słomą. Skotarze¹⁷²² pędzili bydło. Od jezior wieziono na saniach zmarzłą
rybę. W jednym miejscu czterech łuczników wiodło na łańcuchu chłopa, widać za
jakieś przewinienie, na sąd, gdyż ręce miał z tyłu związane, a na nogach kajdany, które
zawadzając o śnieg, ledwie pozwoliły mu się poruszać. Ze zdyszanych jego nozdrzy i ust
wychodził oddech w kształcie kłębów pary, a oni, popędzając go, śpiewali. Ujrzawszy
Juranda, poczęli spoglądać na niego ciekawie, dziwiąc się widocznie ogromowi jeźdźca
i konia, ale na widok złotych ostróg i rycerskiego pasa pospuszczali kusze ku ziemi na
znak powitania i czci. W miasteczku było jeszcze ludniej i gwarniej, ustępowano jednak
z pośpiechem zbrojnemu mężowi z drogi, ów zaś przejechał główną ulicę i skręcił ku
zamkowi, który otulony w tumany¹⁷²³ podnoszące się z fosy zdawał się jeszcze spać.
Lecz nie wszystko naokół spało, a przynajmniej nie spały wrony i kruki, których całe
stada wichrzyły się na podniesieniu stanowiącym dojazd do zamku, łopocąc skrzydłami
i kracząc. Jurand, podjechawszy bliżej, zrozumiał powód tego ptasiego wiecu. Oto obok
drogi wiodącej do bramy zamkowej stała obszerna szubienica, na niej zaś wisiały ciała
czterech mazurskich chłopów krzyżackich. Nie było najmniejszego powiewu, więc trupy,
które zdawały się spoglądać na własne stopy, nie kołysały się, chyba wówczas gdy czarne
ptactwo siadało im na ramiona i na głowy, przepychając się wzajem, trącając w powrozy
i dziobiąc o pospuszczane głowy. Niektórzy wisielcy musieli wisieć już od dawna, gdyż
czaszki ich były całkiem nagie, a nogi niezmiernie wydłużone. Za zbliżeniem się Juranda
stado zerwało się z wielkim szumem, ale wnet zawróciło w powietrzu i poczęło się sadowić
¹⁷¹⁷�ryz a. �ryzy�czy� — mieszkaniec Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze
Niemiec, Danii i Holandii.
¹⁷¹⁸��r — wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych.
¹⁷¹⁹�rz�c�� — dziś popr.: przecież.
¹⁷²⁰r���� (gw.) — lat.
¹⁷²¹ra���� (daw.) — chętniej.
¹⁷²²����arz (daw.) — pasterz.
¹⁷²³���a� — mgła a. kłęby pary.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 206