PDF - Wolne Lektury

— Bo gdyby mieli przyczynę do pomsty nade mną — nie mówię! Ale na miły Bóg! nie
mieli… Wojowałem z nimi w polu, gdym w poselstwie od naszego księcia do Witolda¹⁶⁵⁹
chadzał, ale tu byłem jako sąsiad sąsiadom… Bartosz Nałęcz czterdziestu rycerzy, którzy ku
nim śli, chwycił, skował¹⁶⁶⁰ i w podziemiach w Koźminie zamknął. Musieli mu Krzyżacy
pół woza pieniędzy za nich nasypać. A ja, trafił się li gość Niemiec, który do Krzyżaków
ciągnął, tom go jeszcze jako rycerz rycerza podejmował i obdarzał. Nieraz też i Krzyżacy
do mnie przez bagna przyjeżdżali. Nie byłem im wtedy ciężki, a oni mi to uczynili, czego
bym ja i dziś jeszcze największemu nieprzyjacielowi nie uczynił…
I straszne wspomnienia poczęły go targać z coraz większą siłą, głos zamarł mu na
chwilę w piersi, po czym mówił na wpół z jękiem:
— Jedną ci miałem jako owieczkę, jako jedno serce w piersiach, a oni ją na powróz
jak psa chwycili i zbielała im na powrozie… Teraz znów dziecko… Jezu! Jezu!
I znów zapadło milczenie. Zbyszko podniósł ku księżycowi swą młodą twarz, w której
malowało się zdziwienie, następnie spojrzał na Juranda i zapytał:
— Ojcze!… Toć by im lepiej było na miłość ludzką niż na pomstę zarabiać. Po co oni
Krzywda
Niemiec, Nienawiść
tyle krzywd wszystkim narodom i wszystkim ludziom czynią?
A Jurand rozłożył jakby z rozpaczą ręce i odrzekł głuchym głosem:
— Nie wiem…
Zbyszko rozmyślał czas jakiś nad własnym pytaniem, po chwili jednak myśl jego wróciła
do Juranda.
— Ludzie mówią, żeście godną pomstę wywarli — rzekł, Jurand tymczasem zdusił
w sobie ból, opamiętał się i począł mówić:
— Bom im poprzysiągł… I Bogum poprzysiągł, że jeśli mi pomstę da spełnić, to Mu
to dziecko, które mi ostało¹⁶⁶¹, oddam. Dlategom ci był przeciwny. A teraz nie wiem:
wola to Jego była, czyli też gniew Jego rozbudziliście waszym uczynkiem.
— Nie — rzekł Zbyszko. — Toćżem wam już mówił, że choćby ślubu nie było, i tak
byłyby ją psubraty chwyciły. Bóg przyjął waszą chęć, a Danuśkę mnie podarował, bo bez
takowej Jego woli nic byśmy nie wskórali.
— Każdy grzech jest przeciw woli Bożej. Ślub, Grzech
— Grzech jest, ale nie sakrament. Sakrament przecie boska rzecz.
— To i dlatego nie ma rady.
— A chwała Bogu, nie ma! Nie narzekajcie też na to, bo nikt by wam tak nie pomógł
przeciw tym zbójom, jako ja pomogę. Obaczycie! Za Danuśkę swoją drogą im zapłacim,
ale jeśli żywie jeszcze choć jeden z tych, którzy waszą nieboszczkę porywali, zdajcie go
mnie, a obaczycie!
Lecz Jurand począł trząść głową.
— Nie — odpowiedział posępnie — z tych żaden nie żywie…
Przez czas jakiś słychać było tylko parskanie koni i przytłumiony odgłos kopyt uderzających
o wyjeżdżoną drogę.
— Raz w nocy — mówił dalej Jurand — usłyszałem jakiś głos jakoby ze ściany
wychodzący, który mi rzekł: „Dość pomsty!” — ale ja nie usłuchałem, bo to nie był głos
nieboszczki.
— A co to mógł być za głos? — zapytał z niepokojem Zbyszko.
— Nie wiem. Często w Spychowie coś w ścianach gada, a czasem jęczy, bo dużo ich
na łańcuchach w podziemiu pomarło.
— A wam ksiądz co mówi?
— Ksiądz święcił gródek i mówił też, żeby zemsty poniechać, ale nie mogło to być.
Stałem się im zbyt ciężki i później sami chcieli się mścić.
Czynili zasadzki i pozywali w pole… Tak było i teraz. Majneger i de Bergow pierwsi
mnie pozwali.
— Braliście kiedy wykup?
— Nigdy. Z tych, których chwyciłem, pierwszy de Bergow żyw wyjdzie.
¹⁶⁵⁹������ K����������cz� z�a�y ������� — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława
Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
¹⁶⁶⁰����a� (daw.) — skuć.
¹⁶⁶¹���a� (daw.) — zostać.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 196
Duch, Zemsta