PDF - Wolne Lektury

A Danuśka podniosła się od kolan księżny i ponieważ istotnie była przez dobrą panią
nie tylko do poufałości dopuszczana, ale i pieszczona, więc chwyciła ją za szyję i poczęła
ściskać z całej siły.
Lecz księżna rzekła:
— Bez ojca Wyszońka nic wam nie powiem. Skoczże po niego co prędzej!
Danusia skoczyła po ojca Wyszońka, Zbyszko zaś zwrócił swą wybladłą twarz do księżny
i rzekł:
— Co mi Pan Jezus przeznaczył, to będzie, ale za tę pociechę niech wam Bóg, miłościwa
pani, nagrodzi.
— Jeszcze mnie nie błogosław — odrzekła księżna — bo nie wiadomo, co się stanie.
I musisz mi też na cześć poprzysiąc, że jeśli ślub będzie, nie wzbronisz dziewczynie do
rodziciela zaraz jechać, abyś broń Boże, przekleństwa jego na siebie i na nią nie ściągnął.
— Na moją cześć! — rzekł Zbyszko.
— To i pamiętaj! A Jurandowi niech dziewczyna zrazu nic nie mówi. Lepiej, aby go
nowina nie oparzyła jak ogień. Poślemy po niego z Ciechanowa, by z Danuśką przyjeżdżał,
i wtedy sama mu powiem albo też księcia uproszę. Jak zobaczy, że nie ma rady, to się
i zgodzi. Nie był ci on przecie krzyw?
— Nie — rzekł Zbyszko — nie był mi krzyw¹⁴⁹⁴, więc może i rad będzie w duszy, że
Danuśka będzie moja. Bo jeśli ślubował, to już nie będzie jego winy, jeśli nie dotrzyma.
Wejście księdza Wyszońka z Danusią przerwało dalszą rozmowę. Księżna wezwała
go w tej chwili do narady i z wielkim zapałem poczęła mu opowiadać o Zbyszkowych
zamiarach, lecz on zaledwie usłyszawszy, o co idzie, przeżegnał się ze zdumienia i rzekł:
— W imię Ojca i Syna, i Ducha!… jakże ja to mogę uczynić! Toć przecie adwent!
— Dla Boga! prawda! — zawołała księżna.
I nastało milczenie; tylko strapione twarze okazywały, jakim ciosem były dla wszystkich
słowa ojca Wyszońka. On zaś po chwili rzekł:
— Gdyby dyspensa¹⁴⁹⁵ była, to bym się i nie przeciwił, bo mi was żal. O Jurandowe
pozwoleństwo niekoniecznie bym pytał, bo skoro pani miłościwa pozwala i za zgodę
księcia pana naszego zaręcza — no! — to oni ojciec i matka dla całego Mazowsza. Ale
bez dyspensy biskupiej — nie mogę. Ba! żeby to ksiądz biskup Jakub z Kurdwanowa był
między nami, może by dyspensy nie odmówił — choć to surowy jest ksiądz, nie taki, jak
był jego poprzednik, biskup Mamphiolus, któren na wszystko powiadał: ����� �����¹⁴⁹⁶
— Biskup Jakub z Kurdwanowa miłuje wielce i księcia, i mnie — wtrąciła pani.
— Toteż dlatego mówię, że dyspensy by nie odmówił, ile że są do tego przyczyny…
Dziewczyna musi jechać, a ów młodzianek chorzeje i może zamrzeć… Hm! �� ar��c���
��r���¹⁴⁹⁷… Ale bez dyspensy nijak…
— Już ja bym tam i później biskupa Jakuba o dyspensę uprosiła — i choćby też nie
wiem jak był surowy, nie odmówi on mi tej łaski… Ej, uręczam¹⁴⁹⁸, że nie odmówi.
Na to ksiądz Wyszoniek, który był człek dobry i miękki, rzekł:
— Słowo pomazanki boskiej — wielkie słowo… Strach mi księdza biskupa, ale to
wielkie słowo!… Mógłby też młodzianek co do katedry w Płocku przyobiecać… Nie
wiem… Zawszeć to, póki dyspensa nie nadejdzie, będzie grzech — i to nie kogo innego,
jeno mój… Hm! Pan Jezus po prawdzie jest miłosierny i jeśli kto zgrzeszy nie dla
własnego zysku, jeno z politowania nad ludzką biedą, to tym łatwiej przebacza!… Ale
grzech będzie i nużby się biskup zaciął¹⁴⁹⁹, kto mi da odpust?
— Biskup się nie zatnie! — zawołała księżna Anna.
A Zbyszko rzekł:
— Ten Sanderus, któren¹⁵⁰⁰ ze mną przyjechał, ma gotowe na wszystko odpusty.
Ksiądz Wyszoniek może i niezupełnie wierzył w odpusty Sanderusa, ale rad był chwycić
się choćby pozoru, byle tylko Zbyszkowi i Danusi przyjść z pomocą, gdyż dziewczynę,
¹⁴⁹⁴�rzy� (daw.) — niechętny.
¹⁴⁹⁵�y�����a — wydawane w szczególnych przypadkach zwolnienie z obowiązku przestrzegania któregoś z przepisów
prawa kościelnego.
¹⁴⁹⁶���� (łac.) — dobrze.
¹⁴⁹⁷�� ar��c��� ��r��� (łac.) — w obliczu śmierci.
¹⁴⁹⁸�r�cza� — tu: zaręczać.
¹⁴⁹⁹zac��� ��� (daw.) — uprzeć się.
¹⁵⁰⁰���r�� — dziś popr.: który.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 172
Grzech