PDF - Wolne Lektury

I podniósłszy oczy w górę, począł wzdychać raz po razu tak żałośnie, że aż Maćko
wzruszył ramionami i w duchu rzekł: „Zaliby do swojej starki¹³¹⁶ tak wzdychał? Nużby
szczerze¹³¹⁷ był niespełna rozumu?” Ale tymczasem wprowadził go do dworca i obaj znaleźli
się w obszernej sieni, przybranej rogami turów, żubrów, łosi i jeleni, i oświeconej
przez płonące na potężnym kominie suche kłody. W środku stał nakryty kilimkiem stół
z przygotowanymi misami do jadła, w sieni było zaledwie kilku dworzan, z którymi rozmawiał
Zbyszko. Maćko z Turobojów zapoznał ich z panem de Lorche, ale że nie umieli
po niemiecku, musiał sam dalej dotrzymywać mu towarzystwa. Jednakże dworzan przybywało
co chwila, chłopów po większej części na schwał, surowych jeszcze, ale rosłych,
pleczystych, płowowłosych, poprzybieranych już jak do puszczy. Ci, którzy znali Zbyszka
i wiedzieli o jego przygodach krakowskich, witali się z nim jak ze starym przyjacielem
— i znać było, że ma mir¹³¹⁸ między nimi.
Inni patrzyli na niego z takim podziwem, z jakim zwykle patrzy się na człowieka, nad
którego karkiem wisiał topór katowski. Naokół słychać było głosy: „Jużci! Jest księżna,
jest Jurandówna, zaraz ją tu ujrzysz, niebożę, i na łowy z nami pojedziesz”. A wtem weszli
dwaj goście krzyżaccy, brat Hugo de Danveld, starosta z Ortelsburga, czyli ze Szczytna,
którego krewny był w swoim czasie marszałkiem, i Zyg�yd de Löwe, także z zasłużonej
w Zakonie rodziny — wójt z Jansborku. Pierwszy dość młody jeszcze, ale otyły, z twarzą
chytrego piwożłopa i grubymi, wilgotnymi wargami, drugi wysoki o rysach surowych,
ale szlachetnych. Zbyszkowi wydało się, że Danvelda widział niegdyś przy księciu Witoldzie¹³¹⁹
i że go Henryk, biskup płocki, zwalił w gonitwach z konia, lecz wspomnienia owe
pomieszało mu wejście księcia Janusza¹³²⁰, ku któremu zwrócili się z pokłonami i Krzyżacy,
i dworzanie. Zbliżył się ku niemu de Lorche i komturowie¹³²¹, i Zbyszko, on zaś
witał uprzejmie, ale z powagą na swej bezwąsej, wieśniaczej twarzy, okolonej włosami
obciętymi równo nad czołem, a spadającymi aż na ramiona po obu bokach. Wnet zagrzmiały
za oknami trąby na znak, że książę zasiada do stołu: zagrzmiały raz, drugi, trzeci,
aż za trzecim razem otworzyły się duże drzwi po prawej stronie izby i ukazała się w nich
księżna Anna¹³²², mając przy sobie cudną przetowłosą dzieweczkę z lutnią zawieszoną na
ramieniu.
Ujrzawszy je, Zbyszko wysunął się naprzód i złożywszy przy ustach ręce, klęknął na
oba kolana w postawie pełnej czci i uwielbienia.
Na ten widok szmer uczynił się w sali, gdyż zdziwił Mazurów postępek Zbyszka,
a nawet niektórych i zgorszył. „A wiera — mówili starsi — pewnikiem nauczył się tego
obyczaju od zamorskich jakowychś rycerzy, a może zgoła¹³²³ od pogan, gdyż nie masz
go nawet między Niemcami”. Młodzi wszelako myśleli: „Nie dziwota, toć dziewce szyję
powinien”. A księżna i Jurandówna nie poznały zrazu Zbyszka, gdyż klęknął plecami do
ognia i twarz miał w cieniu. Księżna myślała w pierwszej chwili, iż to któryś z dworzan,
zawiniwszy coś względem księcia, prosi jej o wstawiennictwo, lecz Danusia, która wzrok
miała bystrzejszy, postąpiła krok naprzód — i pochyliwszy swą jasną głowę, krzyknęła
nagle cienkim, przeraźliwym głosem:
— Zbyszko!
Po czym, nie myśląc o tym, że patrzy na nią cały dwór i zagraniczni goście, skoczyła jak
sarna ku młodemu rycerzowi i objąwszy go ramionami, poczęła całować jego oczy, usta,
policzki, tuląc się do niego i piszcząc przy tym z wielkiej radości póty, póki nie zagrzmieli
jednym wielkim śmiechem Mazurowie i póki księżna nie pociągnęła ją za kołnierz ku
sobie.
¹³¹⁶��ar�a (daw. lub reg.) — babka, przen. również starsza kobieta.
¹³¹⁷�zcz�rz� (daw.) — naprawdę.
¹³¹⁸��r (daw.) — cześć, szacunek.
¹³¹⁹������ K����������cz� z�a�y ������� — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława
Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
¹³²⁰�a���z � ��ar�zy ��ar�za����� — (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
¹³²¹�����r — zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się
krzyżacy.
¹³²²���a �a���a — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza
(było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
¹³²³z���a (daw.) — nawet.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 145
Obyczaje