PDF - Wolne Lektury

�������� ���������
Po rozmowie ze Zbyszkiem Jagienka przez trzy dni nie ukazywała się w Bogdańcu, atoli¹⁰¹⁶
czwartego wpadła z wiadomością, że opat¹⁰¹⁷ przyjechał do Zgorzelic. Maćko przyjął
nowinę z pewnym wzruszeniem. Miał on wprawdzie z czego spłacić sumę zastawną, a nawet
wyliczył, że dość mu zostanie na pomnożenie osadników, zaprowadzenie stad i inne
potrzeby gospodarskie, niemniej jednak dużo w całej sprawie zależało od życzliwości bogatego
krewnego, który mógł na przykład chłopów, osadzonych przez się na źrebiach¹⁰¹⁸,
zabrać albo zostawić, i tym samym zniżyć albo powiększyć wartość majątku.
Wypytał zatem Maćko bardzo dokładnie Jagienkę o opata, jaki przyjechał: wesół czy
chmurny, co o nich mówił i kiedy zjedzie do Bogdańca? — ona zaś odpowiadała mu
roztropnie na pytania, starając się pokrzepić go i uspokoić we wszystkim.
Mówiła, iż opat przyjechał zdrów i wesół, ze znacznym pocztem, w którym prócz
zbrojnych pachołków było kilku kleryków-wagantów¹⁰¹⁹ i rybałtów¹⁰²⁰, że pośpiewuje
z Zychem i rad podaje ucha pieśniom, nie tylko duchownym, lecz i świeckim. Zauważyła
też, że rozpytywał z wielką troskliwością o Maćka, a opowiadań Zychowych o przeprawach
¹⁰²¹Zbyszka w Krakowie chciwie słuchał.
— Sami najlepiej wiecie, co wam czynić należy — rzekła w końcu mądra dziewczyna
— ale ja tak myślę, iże wypadałoby Zbyszkowi zaraz jechać, starszego krewnego powitać,
nie czekając, aż on pierwszy do Bogdańca zjedzie.
Maćkowi trafiła ta rada do przekonania, więc kazał przywołać Zbyszka i rzekł mu:
— Przybierz się pięknie i pojedziesz pod nogi opata podjąć, cześć mu wyrządzić, aby
i on cię umiłował.
Następnie zwrócił się do Jagienki:
— Nie dziwowałbym się, choćbyś była głupia, boś od tego niewiasta, ale że rozum
Mądrość, Mizoginia
masz, to się dziwuję. Powiedzże mi, jako mam najlepiej opata ugościć i czym go ucieszyć,
gdy tu przyjedzie?
— Co do jadła, sam powie, na co ma ochotę; lubi on dobrze podjeść, ale byle dużo
było sza�anu, to i nie przebredza¹⁰²².
Maćko, słysząc to, porwał się za głowę.
— Skąd ja mu sza�anu wezmę!…
— Przywiozłam — rzekła Jagienka.
— A bogdaj się takie dziewki na kamieniu rodziły! — zawołał uradowany Maćko. —
I ku oczom to miłe, i gospodarne, i roztropne, i ludziom życzliwe! Hej! żebym tak był
młody, zaraz bym cię brał!…
Na to Jagienka spojrzała nieznacznie na Zbyszka i westchnąwszy cicho, mówiła dalej:
— Przywiozłam też i kości, i kubek, i sukno, bo on po każdym jedzeniu rad się kośćmi
zabawia¹⁰²³.
— Miał ten obyczaj i drzewiej¹⁰²⁴, a gniewliwy¹⁰²⁵ przy tym bywał okrutnie.
— Gniewliwy to on ci i teraz bywa; nieraz kubkiem o ziemię praśnie i precz za drzwi Gniew, Śmiech
do pola¹⁰²⁶ wyskoczy. Ale potem śmiejący się wraca i sam pierwszy nad swoim gniewem
wydziwia… Wy go przecie znacie… Jeno¹⁰²⁷ mu się nie przeciwić, to nie ma lepszego
człowieka na świecie.
— A kto by mu się tam sprzeciwiał, kiedy on i rozum ma od innych większy!
¹⁰¹⁶a���� (daw.) — jednak.
¹⁰¹⁷��a� — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
¹⁰¹⁸�r�� — dawna miara powierzchni ziemi.
¹⁰¹⁹�a�a�� — śrdw. kleryk lub żak, żyjący w sposób prowokacyjnie swobodny, często zajmujący się twórczością
poetycką bądź aktorstwem.
¹⁰²⁰ry�a�� — wędrowny muzyk lub śpiewak.
¹⁰²¹�rz��ra�y — tu: przygody.
¹⁰²²�rz��r��a� — tu: wybrzydzać.
¹⁰²³za�a��a� ��� ������ — grać w kości.
¹⁰²⁴�rz����� (daw.) — dawniej.
¹⁰²⁵��������y (daw.) — skłonny do gniewu.
¹⁰²⁶�� ���a — na zewnątrz (por. dzisiejsze małopolskie ”na pole”).
¹⁰²⁷���� (daw.) — tylko.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 109