PDF - Wolne Lektury

�������� ���������
Jagienka sama wytopiła duży garnek niedźwiedziego sadła, którego pierwszą kwartę⁹²² Lek
wypił Maćko z ochotą, albowiem było świeże, nie przypalone i miało zapach dzięgielu,
którego znająca się na lekach dziewczyna dorzuciła w miarę⁹²³ do garnka. Pokrzepił się
też zaraz Maćko na duchu i nabrał nadziei, że wyzdrowieje.
— Tego mi było trzeba — mówił. — Jak się w człeku wszystko godnie⁹²⁴ wytłuści,
to się może i ta, psia mać, drzazga którędy wypsnie⁹²⁵.
Następne kwarty⁹²⁶ nie smakowały mu jednak tak dobrze jak pierwsza, ale pił przez
rozum⁹²⁷. Jagienka dodawała mu też otuchy, mówiąc:
— Będziecie zdrowi. Biludowi z Ostroga wbili ogniwa od kolczugi⁹²⁸ głęboko pod
karkiem, a od sadła mu wyszły. Jeno⁹²⁹, jak się rana otworzy, trzeba skromem⁹³⁰ bobrowym
zatykać.
— A skrom masz?
— Mamy. Jeśli zasie świeżego będzie trzeba, to pójdziem ze Zbyszkiem do żeremiów⁹³¹.
O bobra nietrudno. Ale nie wadziłoby⁹³² także, żebyście jakiemu świętemu co
przyobiecali, takiemu, który jest patronem od ran.
— Mnie już to przez głowę przechodziło, tylko że nie wiem dobrze: któremu? Święty Święty
Jerzy⁹³³ jest patronem rycerzów: on ci strzeże wojennika⁹³⁴ od przygody i wżdy⁹³⁵ męstwa
we wszelakiej potrzebie mu przydawa⁹³⁶, a powiadają, że często osobą własną po
sprawiedliwej stronie staje i niemiłych Bogu bić pomaga. Ale taki, co sam rad⁹³⁷ bije,
rzadko rad sam smaruje, i od tego może być inny, któremu on nie będzie chciał wchodzić
w drogę. Każdy święty ma w niebie swój urząd i swoją gospodarkę — to się wie! A jeden
do drugiego nigdy się nie miesza, bo z tego mogłyby niezgody wyniknąć, w niebie zaś
nie przystoi się świętym wadzić alibo się potykać… Są Kosma i Damian⁹³⁸, też wielcy Lekarz
święci, do których się medycy modlą o to, by choróbska na świecie nie wyginęły, gdyż
inaczej nie mieliby co jeść. Jest także święta Apolonia⁹³⁹ od zębów i święty Liboriusz
⁹⁴⁰od kamienia — ale to wszystko nie to! Przyjedzie opat⁹⁴¹, to mi powie, do kogo mam
się udać — bo i nie byle kleryk wszystkie tajemnice boskie posiadł, i nie każdy takie
rzeczy wie, chociaż ma głowę wygoloną⁹⁴².
— A żebyście samemu Panu Jezusowi ślubowali. Święty
— Pewnie, że On nad wszystkimi. Ale to byłoby tak, jakoby mi, nie przymierzając,
twój ojciec chłopa pobił, a ja bym do Krakowa do króla na skargę jechał. Co by mi ta
król powiedział? Powiedziałby tak: „Ja nad całym Królestwem gospodarz, a ty do mnie
z twoim chłopem przychodzisz! A to nie masz urzędów? nie możesz iść do grodu, do
mojego kasztelana⁹⁴³ i pośrzednika⁹⁴⁴?” Pan Jezus jest gospodarzem nad całym światem
— rozumiesz? — a od mniejszych spraw ma świętych.
⁹²²��ar�a — dawna miara objętości, zwykle ok. 1 litra.
⁹²³� ��ar� (daw.) — według miary, tyle ile potrzeba.
⁹²⁴������ (daw.) — porządnie, solidnie.
⁹²⁵�y����� ��� — tu: wyślizgnąć się.
⁹²⁶��ar�a — dawna miara objętości, zwykle ok. 1 litra.
⁹²⁷�rz�z r�z�� — z rozsądku.
⁹²⁸���cz��a — zbroja z niewielkich, metalowych kółeczek.
⁹²⁹���� (daw.) — tylko.
⁹³⁰��r�� — tłuszcz zwierzęcy.
⁹³¹ż�r���� — konstrukcja z gałęzi, mchu i szlamu, budowana przez bobry, w której rodzą one młode.
⁹³²�a��� (daw.) — przeszkadzać.
⁹³³��� ��rzy — męczennik z III-IV w., patron rycerzy.
⁹³⁴�������� (daw.) — wojownik, zwł. doświadczony.
⁹³⁵�ż�y (daw.) — zawsze, przecież.
⁹³⁶�rzy�a�a� (daw.) — dodawać.
⁹³⁷ra� (daw.) — chętnie.
⁹³⁸��� K���a � �a��a� — lekarze, męczennicy rzymscy z przełomu III-IV w.
⁹³⁹��� �������a — męczennica, zm. 249 w Aleksandrii, wg legendy przed spaleniem na stosie wybito jej zęby.
⁹⁴⁰��� ����r���z — zm. w IV w., biskup Le Mans.
⁹⁴¹��a� — przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
⁹⁴²����a �y�����a — tonsura, znak przynależności do stanu duchownego.
⁹⁴³�a�z���a� — średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na
terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla.
⁹⁴⁴���rz����� — dziś popr.: pośrednik.
������ ����������� Krzyżacy� ��� ���r��zy 101