Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
54 SĄDECZANIE
GRUDZIEŃ 2011
A jak wyglądały studia Pana Profesora Pokolenie, które
przeżyło wojnę, musiało ją stopniowo odreagować. Otrząsnąć
się, uwolnić świadomość od dramatu. Zacząć postrzegać
nową rzeczywistość. Jak dawaliście sobie z tym radę
– Na studia poszedłem z entuzjazmem do impresjonizmu.
Kolor mnie fascynował, podświadomość pracowała jednak
w ponurych barwach. Profesor Geppert, który nas prowadził
– w jego obrazach podziwiałem profesjonalizm – zwracał nam
uwa gę, że na sze pra ce są ciem ne i sza re. To wy ni ka ło rów -
nież z oto cze nia. Wro cław był w gru zach. Szyb ko jed nak po -
ja wił się ży wy ko lor. W tym cza sie po lu bi łem i za czą łem
stopniowo ulegać malarstwu o tematyce dziecięcej i pejzażowi.
Za chwy ca łem się Ma kow skim i Pie te rem Bru eghe lem.
Ale największe wrażenie zrobiły na mnie „płótna domowe”
mojego kolegi z roku Waldemara Cwenarskiego, malowane
poza uczelnią. Kolega studiów nie skończył, zmarł na IV roku.
Ale wracając do koloru. Stopniowo zaczynałem ograni -
czać jego ekspresję. Kolor zaczął występować przemiennie.
Intuicyjne zainteresowanie się malarstwem dzieci, pozwoliło
mi zdobywać świadomość plastyczną.
Ka żdy ar ty sta za nu rzo ny jest w swój czas. Był so cre -
alizm, pro mu ją cy awans spo łecz ny kla sy ro bot ni czej.
Czy miał Pan Pro fe sor zle ce nia na ten te mat
– Moi profesorowie, którzy liczyli się w malarstwie nie ulegali
socrealizmowi. Ja studiowałem naturę, jakby od początku
nie ule ga jąc mo dom czy na ci skom. Ma lo wa łem so bie
a muzom! Chociaż raz w PRL – u dostałem pismo z ministerstwa,
z pytaniem, jakie obrazy mogę namalować w związku
z ideą braterstwa narodów. Odpowiedziałem, że malarstwa nie
planuję. Muszę się tu przyznać, że nie interesowałem się tym,
co się dzieje na świecie, byłem zajęty malowaniem. Nie podróżowałem,
nie miałem stypendiów zagranicznych, nie zabiega
łem o kup no al bu mów z re pro duk cja mi i z tren da mi
w sztu ce. Chcia łem do pra co wać się wła snych wy po wie dzi
w malarstwie.
MA MY WSPÓL NY AD RES
Z DZIE CIŃ STWA
Rozmówczyni Pana Profesora, Maria Barbara Stablewska, to
sądeczanka osiadła w Gdańsku. Wychowała się też w Starej Kolonii
Kolejowej.
– Podhalańska obsadzona kasztanami i Barlickiego obsadzona
lipami, to Profesora Józefa Hałasa i mój adres z dzieciństwa. Pewnie
kiedyś spotkaliśmy się, ale tego nie pamiętamy – mówi.
– Zbiegiem okoliczności, u podstaw którego była nostalgia do tego
magicznego miejsca i miasta nastąpiła wymiana korespondencji:
Gdańsk – Wrocław. Pocztą konwencjonalną. Listy pisane odręcznie.
Zaszczyt i radość z nawiązanego kontaktu. Wspomnienia. Zaciekawiona
postacią Pana Profesora i jego dorobkiem
artystycznym, zadawałam wiele pytań. I dostawałam odpowiedzi.
Czasem, zamiast odpowiedzi cytuję notatki Profesora z różnych lat,
które mi udostępnił. Dzielę się nimi z czytelnikami „Sądeczanina”.
On był pierwszym ogniwem w łańcuszku korespondencji…
Wy szu ka łam ta ką wy po wiedź Pa na Pro fe so ra: „Ca łe
mo je ma lo wa nie jest po wro tem do oko lic dzie ciń stwa,
te ma tów, za fa scy no wań, na wet do kon kret nych prze -
żyć ko lo ry stycz nych. Zwłasz cza gó ry to fun da ment mo -
jej sztu ki. Uczu cio wy zwią zek z kra iną dzie ciń stwa.”
A in ne in spi ra cje niż na tu ra
– Wszystko jest w naturze. Malarz powinien zachować zdolność
postrzegania rzeczy zwyczajnych, które są cudami po prostu.
Cu dem jest liść, drze wo czy ka mień. Gó ry, to te mat, któ ry
u mnie powraca. Robiłem plenery w Szczawniku, Powroźniku,
Brzegach, Tropiu. Chodziłem po górach od dziecka, później
w harcerstwie, jeszcze później z żoną. Z Piwnicznej przez
Radziejową, Przehybę do Krościenka; Nidzica, Spisz, Pawlikowski
Wierch, Jurgów, Brzegi – potem wypady w Tatry. Znałem
wszystkie góry w Polsce, może z wyjątkiem Gór
Świętokrzyskich. Nad wszystkie przekładam Beskid Sądecki
i Gorce. A Kosarzyska koło Piwnicznej, gdzie byłem po drugiej
kla sie ja ko zuch na ko lo nii, są dla mnie jak Se vres w oce -
nie innych okolic – lasów, potoków, dolin, drzew, powietrza…
Wspo mnę, że pew ne cy kle mo ich prac na zwa łem: „N. S – czy li
Nowe Struktury”, albo „N. S. – Najważniejsze Słowa”, a ostatnio
cykl gwaszy zatytułowałem „NaSączanie…”.
An drzej Ja rosz zna ko mi cie opi su ją cy twór czość ma lar -
ską Pa na Pro fe so ra, uwa ża, że jest jed nak zbyt trud -
na dla prze cięt ne go od bior cy sztu ki, nie kie dy
nie zro zu mia ła. Jak sam Pan Pro fe sor mógł by przy bli żyć
swo ją twór czość
– Może powiem, że kiedyś malarstwem próbowałem opowiadać.
Były to tematy nawiązujące do dzieciństwa, czasu,
który był u mnie najważniejszy w krystalizowaniu osobowo-