Zobacz pełne wydanie (PDF) - SÄ deczanin

WWW.SADECZANIN.INFO
48 SĄDECZANIE
GRUDZIEŃ 2011
Kredens z Buczacza
Mieszkanie na piętrze, jednej z piękniejszych w mieście, dobrze
znanej sądeczanom stylowej, secesyjnej kamienicy Remich
na rogu ulicy Narutowicza i placu św. Kazimierza zajmuje Ludmiła
Remi, z domu Kosturkiewicz, wdowa po architekcie powiatowym
Zenonie II Adamie Remim, któremu nasze miasto
zawdzięcza wiele wspaniałych budowli.
Lud mi ła Re mi
Mieszkanie jest pełne obrazów,
antyków, książek i bibelotów.
Takich mieszkań
– mu ze ów już nie ma
za wiele w Sączu. W salonie króluje dębowy
kredens z Buczacza i fortepian.
Gospodyni jest pełna wdzięku i serdeczności,
tak charakterystycznej dla kresowych
Polaków, pomimo sędziwego
wieku nie opuszcza ją znakomita pamięć.
Pewnego październikowego poranka
pani Ludmiła przyjęła dziennikarza „Sąde
cza ni na”, w roz mo wie asy sto wał
wnuk Bar tek, czy li Ze non IV Bar tosz
Remi. W życiorysie Ludmiły Remi odbijają
się powikłane losy Polaków w zeszłym
wie ku. Po słu chaj my opo wie ści
Starszej Pani.
***
W ja ki spo sób tra fi ła Pa ni do No we -
go Są cza
– Po cho dzę z Bu cza cza, pięk ne go,
kre so we go mia stecz ka po ło żo ne go
przed wojną w województwie tarnopolskim.
Bu czacz le ży nie da le ko Za lesz -
czyk, nad Stry pą, któ ra wpły wa
do Dnie stru. W Bu cza czu stoi ra tusz,
perła architektury rokokowej, zaprojektowany
przez włoskiego mistrza Bernarda
Meretyna. Przed wojna uczyliśmy się
w szko le, że to naj pięk niej szy ra tusz
w Polsce, obok poznańskiego. Mojego
ojca Franciszka Kosturkiewicza bolszewicy
aresztowali we wrześniu 1939 roku.
O dru giej w no cy za stu ka li
do na szych drzwi i już wię cej oj ca nie
zo ba czy łam. Mój oj ciec miał sklep wę -
dliniarski i zatrudniał chłopaków. Miał
też tro chę po la, no to So wie ci uzna li go
za pomieszczika, ziemianina, a że jeszcze
należał do Sokoła i z Sokołami jeździł
na ćwi cze nia do Czer nio wiec, co
so bie bar dzo chwa lił i by ło dla nie go
bar dzo wa żne, no to ja ko pol ski pa trio ta
był w oczach bol sze wi ków wro giem
Związku Sowieckiego. Mama Stefania,
też w So ko le pra co wa ła, udzie la ła się
przy organizacji różnych imprez.
Co się sta ło z oj cem
– Wywieźli go najpierw do Tarnopola,
jeź dzi łam tam, że by mu po dać pacz -
kę. Bolszewicy paczkę wzięli, czy mu
da li – nie wiem. Mó wi li: „Na co mu
pacz ka – my mu jeść da je my”. W Bu -
czaczu chodziłam się dopytywać, kiedy
oj ca wy pusz czą. Od po wia da li: „Pusz -
czą, pusz czą, cha zjaj ka nie boj sa”. Wy -
wieźli ojca aż pod Archangielsk, mama
pisała listy i odpisali, że z Archangielska
wyszedł w stronę Buzułuku, gdzie
się kierowali Polacy, którzy po układzie
Sikorski – Majski szli do armii Andersa,
aż z Kam czat ki się scho dzi li, ale oj -
ciec nie doszedł. Dowiedzieliśmy się, że
zachorował śmiertelnie na dżumę i pochowali
go gdzieś pod Samarkandą.
Jak wy glą da ło roz sta nie z Kre sa mi
– W Buczaczu przez dwa lata chodziłam
do szkoły sowieckiej i tam zrobiłam
sowiecką maturę, bo przed wojną skończyłam
czwartą klasę gimnazjalną i miałam
iść na dwa la ta do li ceum. Więc oni
to uzna li, że mnie bra ku je dwa la ta
do matury. I mam takie świadectwo matu
ral ne, z jed nej stro ny po ro syj sku,
a z drugiej po polsku. Dyrektorem szkoły
był Rosjanin, pamiętam jak zdawałam
tą ruską maturę. Przy tablicy rozwiązywało
się zadania matematyczne. I żeby
mi się po wio dło, to wzię łam na eg za min
medalik Matki Boskiej, który ściskałam
w lewej ręce. I tak stoję przy tej tablicy
i rozwiązuje zadanie, nawet mi to dosyć
idzie, aż rap tem wy pa dła mi kre da i za -
miast tą wol ną rę ką ją pod nieść z pod ło -
gi, to otwie ram tą dru gą i wy padł mi