RaPoRt - Rzecznik Praw Obywatelskich

Raport RPO z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji w 2011 r.
różne sposoby komunikowania się, w tym także rozmowa telefoniczna 66 . Zakaz korzystania
z aparatu telefonicznego oraz innych środków łączności przewodowej i bezprzewodowej,
wynikający z treści art. 217c k.k.w. nie ma zatem zastosowania do kontaktów aresztowanego
z osobami, o których mowa w treści art. 215 § 1 k.k.w. Przedstawione stanowisko
zostało podzielone przez Ministra Sprawiedliwości (pismo z dnia 28 czerwca 2010 r.) oraz
Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości, według której organy
procesowe oraz organy służby więziennej nie mają uprawnienia do wprowadzania
ograniczeń w tym zakresie.
Warto dodać, że również CPT podczas czwartej okresowej wizyty w Polsce w 2009 r.
zakwestionował stan prawny w zakresie całkowitego zakazu prowadzenia rozmów telefonicznych
przez osoby tymczasowo aresztowane 67 . Ponadto, całkowity zakaz prowadzenia
rozmów telefonicznych przez osoby tymczasowo aresztowane stoi w sprzeczności z regułami:
95.3, 98.2 i 99, zawartymi w Europejskich Regułach Więziennych 68 .
W Areszcie Śledczym w Olsztynie warunki, w których realizowane są widzenia dla
tymczasowo aresztowanych, w stosunku do których organ dysponujący nie zastrzegł odbywania
widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą, nie
gwarantowały właściwego spełnienia warunku bezpośredniego kontaktu. Pomimo braku
szyby, obie strony oddzielone były dość szerokimi parapetami, które w znaczny sposób
utrudniały bezpośredni kontakt podczas wiedzenia. Dodatkowe utrudnienie stanowiła
wysokość, na której zamocowano wspomniane parapety. W sytuacji osoby poruszającej
się na wózku, która chciałaby przyjechać na widzenie, nawet samo zobaczenie tymczasowo
aresztowanego byłoby z tego względu znacznie utrudnione, a bezpośredni kontakt – po
prostu niemożliwy. W związku z powyższym Mechanizm rekomendował zmianę warunków
realizacji widzeń tymczasowo aresztowanym umożliwiających bezpośredni kontakt.
Dyrektorzy wizytowanych jednostek poinformowali Mechanizm, że do czasu zmiany
obowiązujących przepisów nie będą umożliwiać tymczasowo aresztowanym przeprowadzania
rozmów telefonicznych, w tym również z obrońcą lub pełnomocnikiem (AŚ Olsztyn,
ZK Wadowice, AŚ Giżycko, AŚ Grójec, ZK Nowogard). Ponadto, w swoich odpowiedziach
dyrektorzy wskazywali również, że wydzielenie pomieszczenia umożliwiającego
realizację nagrody w postaci widzeń w oddzielnym pomieszczeniu, bez osoby dozorującej
możliwe będzie dopiero po otrzymaniu odpowiednich środków finansowych (ZK Wadowice,
ZK Uherce Mineralne), odzyskaniu zaludnionych pomieszczeń (ZK Trzebinia,
AŚ Grójec) lub po dokonaniu prac adaptacyjnych (ZK Sieradz, AŚ Olsztyn). Zdaniem dyrektora
AŚ w Olsztynie rozwiązania przyjęte w podległej mu jednostce pozwalają na realizację
wszystkich przysługujących tymczasowo aresztowanym widzeń.
66
Zob. Zbigniew Hołda w: Kodeks karny wykonawczy – Komentarz, Arche Gdańsk 2007 r.
67
Patrz: pkt 138 Sprawozdania CPT z wizyty w Polsce w 2009 r. (CPT/Inf (2011)20).
68
Rekomendacja Rec (2006)2 Komitetu Ministrów do państw członkowskich Rady Europy w sprawie Europejskich Reguł Więziennych.
46