RaPoRt - Rzecznik Praw Obywatelskich

Raport RPO z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji w 2011 r.
cele mieszkalne. Krajowy Mechanizm Prewencji przypomina, że zgodnie ze stanowiskiem
CPT, wyrażonym w pkt 91 Sprawozdania z wizyty w Polsce w 2004 r. 63 brak konstruktywnych
zajęć jest nie do przyjęcia. Jak podkreślano w poprzednich raportach Komitetu, celem
powinno być zapewnienie wszystkim więźniom, łącznie z tymczasowo aresztowanymi, spędzania
części dnia poza celami i włączenie w celowe zajęcia takie jak praca, edukacja, sport,
rekreacja, wizyty towarzyskie.
W Zakładzie Karnym w Płocku godziny zajęć sportowych pokrywały się z godzinami
spacerów, co w konsekwencji stwarzało konieczność dokonywania wyboru pomiędzy prawem
do spaceru, a prawem do innego typu zajęć. W ocenie Krajowego Mechanizmu Prewencji
przyjęte w tym zakresie rozwiązanie nie było zgodne z obowiązującymi przepisami
prawa. Zauważyć należy, iż przepisy Kodeksu karnego wykonawczego statuują
oba prawa osób pozbawionych wolności jako równorzędne (art. 102 pkt 6 k.k.w i art.
112 k.k.w). Tymczasem, istniejąca w ZK w Płocku praktyka, nie respektowała zasady
równorzędności obu praw.
Ponadto, w jednostce w Uhercach Mineralnych skazani młodociani nie mogli posiadać
w celi sprzętu RTV, gdyż musieli „zasłużyć” na uzyskanie zgody na sprzęt. W opinii
administracji posiadanie w celi telewizora wpłynęłoby niekorzystnie na ich uczestnictwo
w zajęciach kulturalno-oświatowych. Zdaniem Krajowego Mechanizmu Prewencji, w sytuacji
gdy jednostka nie oferuje skazanym częstych i regularnych zajęć i warsztatów, nie
ma podstaw (jeśli nie wynika to z przepisów prawa) do ograniczania skazanym młodocianym
przywilejów, z których mogą korzystać pozostali osadzeni, w tym przypadku
posiadania w celi sprzętu RTV.
Pola spacerowe w Areszcie Śledczym w Giżycku oraz Zakładzie Karnym w Trzebini
nie były wyposażone w sprzęt do ćwiczeń. Zgodnie zaś z Regułą 21 Wzorcowych reguł
minimum postępowania więźniami 64 każdy więzień, który nie wykonuje pracy na zewnątrz,
powinien mieć możliwość stosownych zajęć na świeżym powietrzu przynajmniej przez godzinę
dziennie, jeżeli pozwalają na to warunki pogodowe. Więźniowie w młodym wieku, a także
pozostali osadzeni, których wiek i stan fizyczny na to pozwala, powinni w czasie tych zajęć
móc ćwiczyć fizycznie oraz wypoczywać. W tym celu należy zapewnić stosowne urządzenia
i wyposażenie.
W odpowiedzi na Raport Mechanizmu dyrektorzy ZK w Uhercach Mineralnych,
ZK w Kluczborku oraz AŚ w Olsztynie zintensyfikowali liczbę zajęć kulturalno-oświatowych
na oddziałach. Podobnie, kierownictwo ZK w Trzebini oraz w AŚ w Giżycku poinformowało
o ujęciu w planie wydatków budżetowych na 2012 r. zakup sprzętu do ćwiczeń
na polach spacerowych. Dyrektor ZK w Sieradzu wyjaśnił, że świetlice w oddziałach mieszkalnych
zasiedlane są wyłącznie w sytuacji przeludnienia, jednak w związku ze spadkiem
63
CPT/Inf (2006) 11.
64
Wzorcowe reguły minimalne postępowania z więźniami, przyjęte w Genewie w 1955 r. przez Pierwszy Kongres Narodów Zjednoczonych
w Sprawie Zapobiegania Przestępczości i Postępowania ze Sprawcami Przestępstw oraz zaaprobowane przez Radę
Gospodarczą i Społeczną w rezolucji 663 C (XXIV) z dnia 31 lipca 1957 r. i 2076 (LXII) z dnia 13 maja 1977 r.
44