RaPoRt - Rzecznik Praw Obywatelskich

Raport RPO z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji w 2011 r.
prowadzania czterech apeli wynika z potrzeby liczenia osadzonych przy przejęciu zmiany
oraz z systemu wyjść do pracy osadzonych zatrudnionych. Zdaniem pracowników Krajowego
Mechanizmu Prewencji, wykonywanie pracy przez część osadzonych nie może
być przyczyną wcześniejszego budzenia wszystkich ze względu na konieczność zagwarantowania
możliwości zaspokojenia potrzeby snu w porze nocnej. Przedstawiona okoliczność
może przyczyniać się do tworzenia nerwowej atmosfery, wyraźnie wyczuwanej na
terenie Zakładu. Osadzeni zgłosili także fakt uciążliwości wynikających z zakazu palenia
tytoniu w celach w porze nocnej. Zdaniem Dyrektora Generalnego Służby Więziennej,
które zostało wyrażone w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 20 września
2006 r., w zakładach karnych typu półotwartego zasadnym jest wyznaczenie cel dla skazanych
używających wyrobów tytoniowych, tak jak w zakładach karnych typu zamkniętego,
w celu umożliwienia im palenia tytoniu w godzinach, w których cele mieszkalne pozostają
zamknięte. W związku z powyższym należy uznać, iż zakaz palenia tytoniu w celach
w porze nocnej, zarówno na terenie zakładu półotwartego, jak i otwartego, jest sprzeczny
z przedstawionym stanowiskiem. W opinii Mechanizmu w Zakładzie Karnym w Tarnowie
– Mościcach istniała bardzo napięta i nerwowa atmosfera w stosunkach pomiędzy funkcjonariuszami
Służby Więziennej a osadzonymi. W tym miejscu konieczne jest przytoczenie
stanowiska CPT, który w paragrafie 45 Drugiego Sprawozdania Ogólnego 40 stwierdza,
że nadmierne karanie oraz poniżające traktowanie osadzonych przez funkcjonariuszy służby
więziennej uniemożliwia kształtowanie konstruktywnych relacji, zwiększając prawdopodobieństwo
incydentów z użyciem przemocy i związanego z nimi nieludzkiego traktowania.
Komitet wskazuje również, iż wolałby, aby środkom kontroli i powstrzymywania towarzyszyła
atmosfera porozumienia i opieki. Takie podejście może wręcz zwiększyć – wbrew obawom
– bezpieczeństwo na terenie zakładu karnego.
Zastrzeżenia wizytujących wzbudził sposób, w jaki osadzeni w oddziale terapeutycznym
Zakładu Karnego w Sieradzu froterowali podłogę korytarza w oddziale. Polegał on na
ciągnięciu przez sprzątających odwróconego i obciążonego kamieniami stołu, pod którym
umieszczono koc spełniający funkcję polerki. W opinii KMP sposób sprzątania oddziału
terapeutycznego jest poniżającym traktowaniem osób sprzątających. W wyniku wizytacji
Mechanizmu, zaprzestano stosowania opisanej praktyki sprzątania.
Dyrektorzy zwizytowanych jednostek poinformowali Mechanizm o przypomnieniu
podległym im pracownikom zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników SW,
z uwzględnieniem właściwego traktowania i odnoszenia się do osób pozbawionych wolności.
Dyrektor ZK Tarnów – Mościce wyjaśnił, iż w związku z nieprawidłowościami w traktowaniu
osadzonych w jednostce została przeprowadzona kontrola doraźna przez OISW
w Krakowie, która nie potwierdziła podniesionych przez KMP zarzutów. Kwestia traktowania
osadzonych w tej jednostce pozostaje w zainteresowaniu Mechanizmu.
40
CPT/Inf (92)3.
32