ARTIFICIAL INSEMINATION sa - Darfu4b.da.gov.ph

ARTIFICIAL INSEMINATION sa
KALABAW at BAKA
Ano ang Artificial Insemination
Ang Artificial Insemination (AI) o Di-Likas na Pagpapalahi sa
hayop ay isang pamamaraan ng pagpaparami sa mga kalabaw
at baka na nagtataglay ng magagandang katangian. Isinasagawa
ito upang maparami o mapanatili ang populasyon ng kalabaw
at baka at mapataas ang uri nito bilang hayop na katulong sa
trabaho at upang kunan ng gatas at karne. Ang AI ay
asinasagawa ng sinanay na “technician” sa pamamagitan ng
paglalagay ng semilya mula sa piling palahiang bulugan. Ang
semilya ay inilalagay sa “cervix” o bahay guya ng inahin o
dumalagang kalabaw o baka sa tulong ng ilang instrumento.
Mga kahalagahan ng AI
Mahalagang maisagawa ang IA upang:
1. Ang magagandang uri ng bulugan ay magagamit sa
pagpapalahi ng mas maraming kalabaw at bakang
inahin o dumalaga;
2. Mas mapapadali ang programa sa pagpaparami ng
mataas na uri ng kalabaw at baka;
3. Maiwasan ang mga sakit na maaaring maisasalin sa
natural na pagpapakasta kagaya ng brucellosis,
trichomoniasis at leptospirosis.
4. Maiawasan ang ilang suliranin sa pagpakasta tulad ng
pagkakaiba ng laki ng lalaki at babaeng hayop;
5. Mapapadali ang pag-aayos ng talaan ng pagpapalahi;
6. Maiiwasan ang mga gastos at hirap sa pag-aalaga ng
bulugan;
7. Mapakikinabangan ang semilya sa loob ng mahabang
panohon; at
8. Maaaring iimbak ang semilya sa loob ng mahabang
panahon.
Anu-ano ang mga dapat malaman bago isagawa ang AI
Mahalaga na bago isagawa ang AI , kailangang malaman ang
mga sumusunod upang higit na matagumpay ang pagpalahi:
1. Mga dumalaga lamang na may timbang na 250 kg
pataas at nakapaglandi ng 2 beses ang maaaring i IA;
2. Ang inahin o dumalaga ay dapat na malusog at walang
sakit;
3. Normal o walang kapansanan sa matres o obaryo ang
hayop;
4. Tinitiyak na hindi buntis ang kalabaw o baka; at
5. Ang hayop ay nasa panahon ng paglalandi.

Anu-ano ang mga palatandaan ng naglalanding hayop
Ang naglalanding hayop ay maaaring magpapakita ng isa o
kumbinasyon ng mga sumusunod:
1. May malinaw at malasipong likido o lamad na
lumalabas sa ari nito;
2. Namumula at namamaga ang ari ng hayop;
3. Madalas na pag-unga, di mapakali at walang ganang
kumain;
4. Kakaunti subalit malimit na pag-ihi nito;
5. Inaamoy-amoy ng inahin ang iba pang inahin; at
6. Sumasampa o nagpapasampa sa babae o lalaking
kalabaw o baka.
Lahat ba ng hayop ay nakikitaan ng palatandaan ng paglalandi
May mga pagkakataon na hindi nagpapakita ng anumang
palatandaan ng palalandi ang kalabaw o baka. Ito ay tinatawag
na “silent heat” o “silent estrus”. Kaya minsan ay hindi agad
nabubuntis ang kalabaw o baka.
Paano aalagaan ang na AI na hayop
Medyo naiiba ang pag aalaga ng na AI na hayop kay sa
karaniwan. Kailangang bigyan ng sapat na malinis na tubig at
pagkain ang hayop. Hindi rin dapat na lubos na mapagod at
mabilad sa init upang maiwasan ang “stress” na maaaring
maging sanhi upang di matuloy ang pagbubuntis.
Paano malalaman na buntis ang hayop
Obserbahan ang hayop sa loob ng 21 na araw mula nang ito ay
ma AI. Kapag ang hayop ay muling naglandi, maaaring ito ay
hindi nabuntis at dapat maipasuri upang malaman ang sanhi
lalo na kung paulit-ulit na ito.
Saan pwedeng humingi ng tulong kung nais mag pa AI
Sumangguni at maaaring makipag-ugnayan sa pinakamalapit
na sangay ng kagawaran ng pagsasaka sa inyong lugar.
Ano ang Estrus Synchronization
Ang “estrus synchronization” ay isang pamamaraan upang ang
mga inahin at dumalagang kalabaw o baka ay maglalandi ng
sabay-sabay sa loob lamang ng maikling panahon. Ito ay
isinasagawa sa pamamagitan ng pagturok ng “hormone” na
“prostaglandin”.
Pinagkunan ng Impormasyon:
Artificial Insemination sa Kalabaw.
DA Info. Comics no. 96-01.