Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Szata roœlinna Odry i jej doliny
Zbiorowiska wodne i b³otne
Zbiorowiska nale¿¹ce do tego kompleksu wystêpuj¹ w wodach Odry oraz jej rozlewisk, starorzeczy
i rowów melioracyjnych, a tak¿e bezpoœrednio nad brzegami tych zbiorników.
W sk³ad tego kompleksu wchodz¹ przede wszystkim zespo³y z klas: Lemnetea, Potamogetea,
Phragmitetea i Isoeto-Nanojuncetea. Rzadkie i godne ochrony s¹ nastêpuj¹ce zespo³y
roœlinne.
Wolffio-Lemnetum gibbae. Jest to zespó³ o charakterze subatlantyckim typowy dla starorzeczy
i p³ytkich jezior. Gatunek charakterystyczny zespo³u, wolffia bezkorzeniowa (Wolffia
arrhiza), jest bardzo wra¿liwy na zanieczyszczenie wody, co powoduje bardzo szybkie
zmniejszanie siê area³u zarówno tej roœliny, jak i ca³ego zespo³u. Wspó³czeœnie zespó³
podawany jest z 2 stanowisk z terenu Obni¿enia Œcinawskiego [Macicka, Wilczyñska
1994]: Lasowice (pozbawiony gatunku charakterystycznego w I fazie degeneracji) oraz
Boraszyn (w pe³nym sk³adzie gatunkowym).
Riccietum fluitantis. Zespó³ sk³ada siê g³ównie z w¹trobowców i jest wra¿liwy na zanieczyszczenia
wody. Wystêpuje doœæ rzadko w starorzeczach na terenie Pradoliny Wroc³awskiej,
Obni¿enia Œcinawskiego i Pradoliny G³ogowskiej [Macicka, Wilczyñska 1994] oraz
na Miêdzyodrzu [Jasnowska, Jasnowski 1991].
Spirodello-Salvinietum natantis. Jest to rzadki zespó³ p³ywaj¹cy, o charakterze subatlantyckim,
wra¿liwy na zmiany chemizmu wody. Gatunek charakyterystyczny zespo³u –
salwinia p³ywaj¹ca (Salvinia natans) – jest roœlin¹ zagro¿on¹ wyginiêciem. W dolinie Odry
wystêpuje na terenie Miêdzyodrza [Jasnowska, Jasnowski 1991] oraz Obni¿enia Œcinawskiego
w Tarchalicach, G³obicach, Boraszynie [Macicka, Wilczyñska 1994] oraz w Glinianach
i Orsku [Piórecki 1980]. Zespó³ wystêpuje czêsto w postaci p³atów zdegenerowanych
(I i II faza) – bez salwinii lub z jej znikomym udzia³em.
Nymphaeetum candidae. Jest to zespó³ o charakterze borealnym. Charakterystyczny
gatunek zespo³u – grzybienie pó³nocne (Nymphaea candida) – osi¹ga na terenie Polski
po³udniowy kres swego zasiêgu. Wystêpuje najczêœciej w zbiornikach mezotroficznych.
Z obszaru doliny Odry podany jest z czterech stanowisk po³o¿onych na terenie Obni¿enia
Œcinawskiego i Pradoliny Wroc³awskiej: m.in. z G³oski, Tarchalic, Przyborowa, Boraszyna
i S³upi [Macicka, Wilczyñska 1994, Weretelnik 1993].
Trapetum natantis. Jest to zespó³ charakterystyczny dla ciep³ych, p³ytkich wód stoj¹cych,
zazwyczaj starorzeczy i stawów. Zespó³ jest bardzo silnie zagro¿ony ze wzglêdu na
du¿¹ wra¿liwoœæ na zmiany chemizmu wody. Charakterystyczny gatunek zespo³u – kotewka
(Trapa natans) – nale¿y do roœlin gin¹cych [Zarzycki i in. 1986]. Jest to gatunek jednoroczny,
a wiêc wyniszczenie go w danym roku powoduje najczêœciej nieodwracalne
ust¹pienie roœliny i ca³ego zespo³u Trapetum natantis z zajmowanego stanowiska. Zespó³
kotewki zwi¹zany jest w Polsce wy³¹cznie z po³udniow¹ czêœci¹ dorzeczy Odry i Wis³y,
a liczba jego stanowisk systematycznie maleje. Spoœród 35 stanowisk, które notowano
w dolinie Odry na pocz¹tku XX wieku, do czasów wspó³czesnych zachowa³o siê 11 [Piórecki
1980]: Brzezie i okolice Rybnika w Kotlinie Raciborskiej [Piórecki 1980], okolice Jelcza
w Pradolinie Wroc³awskiej oraz Tarchalice, Orsk, Be³cz Wielki, Przyborów, Brodno,
Grzybów i Przychowa na terenie Obni¿enia Œcinawskiego [Macicka, Wilczyñska 1994, Piórecki
1980].
89