Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Korytarz ekologiczny doliny Odry
doliny Odry rozszerza swój zasiêg niecierpek wielkokwiatowy (Impatiens glandulifera = I.
roylei). W 1961 roku notowano stanowiska tego gatunku nad Zalewem Szczeciñskim [Jasnowski
1961a], gdzie by³ sk³adnikiem naturalnych zespo³ów ³êgowych. Obecnie rozszerzy³
swój zasiêg na Roztokê Odrzañsk¹. Wystêpuje tak¿e w dolinie Odry, miêdzy innymi w okolicach
Wroc³awia [inf. ustna]. Ostatnio nad Zalewem Szczeciñskim odnaleziono stanowiska
innego gatunku niecierpka Impatiens capensis [Pawlaczyk, Adamowski 1991]. Bardzo
mo¿liwe, ¿e bêdzie siê on rozprzestrzenia³ podobnie jak I. glandulifera.
Innym neofitem rozprzestrzeniaj¹cym siê w dorzeczu Odry jest je¿yna amerykañska
(Rubus americanus) [Zieliñski 1991]. Gatunkiem rodzimym, który jednak zachowuje siê
w dolinie Odry jak epekofit jest arcydziêgie³ nadbrze¿ny (Archangelica litoralis – fot. 3).
Ten pó³nocny gatunek ma swój naturalny zasiêg ograniczony do pasa pojezierzy, gdzie
wchodzi w sk³ad dwóch naturalnych zespo³ów roœlinnych: Soncho-Archangelicetum litoralis
i Calystegio-Archangelicetum litoralis. Wzd³u¿ doliny Odry rozprzestrzenia siê on szybko
na po³udnie i obecnie dotar³ ju¿ na Górny Œl¹sk, gdzie jego zasiêg spotyka siê z zasiêgiem
górskiego gatunku – arcydziêgla litwora (Archangelica officinalis). Podobnie przesuwa
siê na po³udnie zespó³ Calystegio-Archangelicetum litoralis, dla którego arcydziêgie³
nadbrze¿ny jest gatunkiem charakterystycznym, jest ju¿ notowany nawet na nadbrze¿ach
Odry w granicach administracyjnych Wroc³awia [Œwierkosz 1993a].
Przytoczone tutaj informacje o zasiêgach poszczególnych gatunków roœlin maj¹ charakter
ogólny. Dok³adniejsze dane na ten temat znajduj¹ siê w nastêpnej czêœci opracowania.
3. Charakterystyka florystyczna poszczególnych mezoregionów
Kotlina Raciborska
Mezoregion ten nale¿y, wed³ug podzia³u geobotanicznego, do Kotliny Œl¹skiej, Okrêgu
Nadodrzañskiego. Charakterystyczne jest tu wystêpowanie gatunków atlantyckich (wymienionych
wczeœniej), z których wiele ma tu najdalej na wschód wysuniête stanowiska. Przez
Bramê Morawsk¹ przenikaj¹ gatunki po³udniowe oraz karpackie. Spoœród wymienionych
wczeœniej gatunków z tej grupy najdalej, bo a¿ do koñca Pradoliny Wroc³awskiej, a nawet
do Obni¿enia Œcinawskiego, docieraj¹ ¿ywokost bulwiasty (Symphytum tuberosum), œnie¿yczka
przebiœnieg (Galanthus nivalis) [G³owacki, Macicka, Wilczyñska 1988], skrzyp pstry
(Equisetum variegatum), trêdownik omszony (Scrophularia scopoli). Wiêkszoœæ jednak
koñczy swój zasiêg na terenie Kotliny Raciborskiej, np. ¿ywiec gruczo³owaty (Dentaria
glandulosa), cebulica dwulistna (Scilla bifolia), wierzba siwa (Salix incana), cieszynianka
wiosenna (Hacquetia epipactis), sza³wia lepka (Salvia glutinosa). Charakterystyczne dla tej
krainy jest wystêpowanie starorzeczy z tak rzadkimi gatunkami, jak kotewka orzech wodny
(Trapa natans), wolffia bezkorzeniowa (Wolffia arrhiza), salwinia p³ywaj¹ca (Salvinia
natans), grzybienie pó³nocne (Nymphaea candida), jezierza morska (Najas minor) [Piórecki
1980]. Spoœród 10 stanowisk Trapa natans, które wed³ug Pióreckiego s¹ aktualnie istniej¹ce
na terenie doliny Odry, dwa znajduj¹ siê na terenie Kotliny Raciborskiej. Ten odcinek
doliny Odry jest najsilniej przekszta³cony przez cz³owieka. Wspomniane gatunki stale
zmniejszaj¹ swój area³ i utrzymuj¹ siê jedynie w niewielkich enklawach naturalnej roœlinnoœci.
Na terenie Kotliny Raciborskiej tak¹ enklaw¹ jest rezerwat £ê¿czak. Rzeczywista
80