Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Istniej¹ca i projektowana zabudowa hydrotechniczna Odry
Odra na odcinku miêdzy Brzegiem Dolnym (km 281,6) a Œcinaw¹ (km 332) jest ¿eglowna
w okresie poza przep³ywami ni¿ówkowymi. Warunkiem uzyskania g³êbokoœci ¿eglugowej
w okresie wystêpowania niekorzystnych warunków hydrologicznych jest odpowiednie
alimentowanie wody ze zbiorników Otmuchów i Nysa (rzeka Nysa K³odzka), Turawa
(rzeka Ma³a Panew) i Mietków (rzeka Bystrzyca). Zrzuty wody ze zbiorników zwiêkszaj¹
g³êbokoœæ œrednio do 1,4-1,6 m. W latach suchych, kiedy g³êbokoœæ Odry swobodnie
p³yn¹cej (odcinek D) wynosi oko³o 0,7-0,9 m, zrzuty ze zbiorników nie daj¹ odpowiedniego
efektu, a przede wszystkim musz¹ byæ oszczêdzane zasoby wody.
Charakteryzuj¹c Odrê z punktu widzenia jej przydatnoœci jako drogi wodnej polskiej
¿eglugi œródl¹dowej nale¿y wspomnieæ, ¿e oprócz budowli czysto hydrotechnicznych
w korycie i na odcinkach kana³ów Odry zbudowano wiele portów rzecznych i nabrze¿y
prze³adunkowych. Wymieniæ tu nale¿y m.in.: Gliwice, KoŸle, Chorula, Opole, Wroc³aw –
Port Miejski, Wroc³aw – Port Popowice, Malczyce, Œcinawa, G³ogów, Nowa Sól, Cigacice,
Krosno Odrzañskie, S³ubice, Szczecin – Pomorzany, Szczecin. Parametry istniej¹cej drogi
wodnej oraz wodnoœæ rzeki pozwalaj¹ na okreœlony zakres przewozów towarów wod¹.
Przewozy ¿eglug¹ œródl¹dow¹ na Odrze stanowi¹ u³amek procenta ca³ych przewozów
innymi œrodkami transportu. Najwiêksze przewozy ¿eglug¹ œródl¹dow¹ w Polsce zanotowano
w latach 1979 i 1980, kiedy rocznie przewo¿ono oko³o 14,0 mln ton (w tym ok. 70%
Odr¹). By³y to lata mokre, a wiêc z dosyæ dobrymi warunkami g³êbokoœciowymi i sporymi
zamówieniami na przewóz wêgla, kruszywa, rud i innych ³adunków. Obecnie rocznie przewozi
siê oko³o 15-16% tych wielkoœci, g³ównie z powodu niskich stanów wody (lata
suche).
Systemy ochrony przeciwpowodziowej Odry, o których wspomniano na wstêpie, nie
ograniczaj¹ siê wy³¹cznie do wa³ów przeciwpowodziowych wybudowanych wzd³u¿ trasy
koryta rzeki. W sk³ad systemu ochrony przeciwpowodziowej wchodz¹ równie¿ poldery –
tereny przeznaczone do zalewania wodami wezbranymi. G³ównie s¹ to poldery
przep³ywowe, maj¹ce du¿e znaczenie w sp³aszczaniu fali powodziowej Odry skanalizowanej.
Wyliczyæ mo¿na 10 wa¿niejszych polderów, których ³¹czna powierzchnia zalewowa
wynosi 6,4 tys. ha, a pojemnoϾ retencyjna Р75 mln m 3 . W czasie powodzi na Odrze poldery
te s¹ zalewane przez œluzy wlotowe lub przelewy wa³owe. Tereny polderowe to grunty
orne, ³¹ki lub lasy.
Niezale¿nie od systemów polderów w celu ochrony miast i mniejszych miejscowoœci
wykonano kana³y ulgi, którymi czêœæ wód wezbraniowych op³ywa tereny zabudowy. Dotyczy
to Raciborza, KoŸla, Opola, Brzegu, O³awy i Wroc³awia.
Tereny zalewowe miêdzywala maj¹ rozpiêtoœæ od 300 m do 1,2 km. Pas bezpoœredniego
przep³ywu wody wezbraniowej po obu stronach rzeki wymaga sta³ego utrzymania. Ze
wzglêdu na potrzeby ochrony przeciwpowodziowej w miêdzywalu nie mo¿na dopuœciæ do
naturalnego zaroœniêcia (zadrzewienia i zakrzaczenia) terenów, które obecnie s¹ terenami
otwartymi (³¹ki). Zwiêkszy³oby to groŸbê niekontrolowanego podpiêtrzenia siê wód lub
lodów. Jednak bardzo du¿y procent zadrzewieñ i zakrzaczeñ na odpowiednio szerokim miêdzywalu
nie utrudnia przep³ywu, choæ teren ten podlega zalewom. Cenne jest tak¿e na
Odrze to, ¿e praktycznie nie ma ma³ych mostów, które utrudnia³yby przep³yw wody powodziowej.
73