Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Charakterystyka fizjograficzna i geomorfologiczna doliny Odry
Dno doliny Odry na tym odcinku pokrywa siê z dnem Kotliny Freienwalde i ma do
16 km szerokoœci. Jest obszarem bezleœnym, stosunkowo gêsto zaludnionym i zagospodarowanym
(miasteczka, wsie, gospodarstwa rozproszone, infrastruktura komunikacyjna).
W œrodkowej czêœci odcinka, miêdzy Kostrzynem i Czelinem, do 10 m ponad poziom
koryta wznosi siê pradolina, niemal w ca³oœci poroœniêta lasem. Jej szerokoœæ wynosi
5-7 km. Zbocza doliny s¹ dobrze czytelne w krajobrazie i maj¹ postaæ równoleg³ych do osi
doliny skarp o wysokoœci 30-50 m po stronie wschodniej (polskiej) i do 100 m w rejonie
Bad Freienwalde po stronie niemieckiej. Powierzchnie przyleg³ych wysoczyzn s¹ zalesione.
Dolina Dolnej Odry
Na wysokoœci Osinowa Dolnego Odra opuszcza makroregion Pradoliny Toruñsko-Eberswaldzkiej,
która biegnie dalej w kierunku zachodnim. Odra gwa³townie zmienia tu kierunek
z kierunku po³udniowy wschód – pó³nocny zachód (SE-NW) na kierunek po³udnie-pó³noc
(S-N) i wp³ywa w obrêb Doliny Dolnej Odry, wchodz¹cej w sk³ad Pobrze¿a Szczeciñskiego.
Odcinek ten ma d³ugoœæ oko³o 75 km, œredni spadek wynosi oko³o 0,04‰. Odmiennoœæ
tego najni¿szego odcinka od pozosta³ych wyra¿a siê istnieniem tu uk³adu wielokorytowego
typu anastomozuj¹cego, w stosunkowo niewielkim stopniu zaburzonego przez cz³owieka.
Wyró¿niæ mo¿na w nim dwa koryta nadrzêdne:
• g³ówne koryto Odry, nosz¹ce od wysokoœci Widuchowej nazwê Odry Wschodniej,
•
równoleg³e do niego koryto, zwane pocz¹tkowo Hohensaaten-Friedrichsthalerwasserstrasse,
a kiedy sta³o siê ono ramieniem granicznym – Odr¹ Zachodni¹.
Koryta te s¹ oddalone od siebie o 2-4 km. Miêdzy nimi znajduj¹ siê liczne czêœciowo
odciête od ramion g³ównych koryta, wielokrotnie dziel¹ce siê i ³¹cz¹ce w obrêbie dna
doliny. Od koryt g³ównych s¹ one odgrodzone obwa³owaniami. Czêœæ z nich zachowuje
prosty bieg na odcinkach o d³ugoœci do 10 km, czêœæ zaœ o znacznej krêtoœci i wartoœci
wskaŸnika krêtoœci dochodz¹cej do 3,5. Wiele z tych koryt ma w³asne nazwy, jak np. Stara
Regalica, ¯eglica czy Kana³ Czarny.
Wysokoœæ dna doliny Odry nad poziomem wody w korytach g³ównych jest zmienna.
Maksymalnie dno doliny wzniesione jest o1mponad korytem, wystêpuj¹ jednak miejsca,
gdzie le¿y ono do 0,5 m poni¿ej koryta i jest chronione przez obwa³owania. Granice dna
wyznaczaj¹ na niemal ca³ej d³ugoœci odcinka ramiona g³ówne, znajduj¹ce siê bezpoœrednio
poni¿ej zboczy dolinnych. Wyj¹tkiem po stronie polskiej jest odcinek miêdzy Osinowem
Dolnym a wsi¹ Bielinek, gdzie p³askie dno dolinne zatokowo wnika w wysoczyznê na
odleg³oœæ do 4 km oraz powy¿ej Gryfina (na odleg³oœæ do 3 km). Po stronie niemieckiej,
rozleg³e rozszerzenie dna doliny znajduje siê miêdzy Schwedt a Gratz (szerokoœci ok.
16 km), gdzie zbocze znajduje siê nawet 6 km od koryta zachodniego. Na pozosta³ych
odcinkach szerokoϾ dna doliny nie przekracza 4-5 km.
Obramowanie doliny Odry tworz¹ wysoczyzny Wzniesieñ Szczeciñskich po stronie
zachodniej i Pojezierza Myœliborskiego, a Równiny We³tyñskiej oraz Puszczy Bukowej po
stronie wschodniej. Wysokoœæ stromych zboczy dolinnych, które na d³ugich odcinkach
maj¹ postaæ podcinanej skarpy, wynosi 40-50 m, a w rejonie Zatonia nawet 70 m. Powierzchnie
przyleg³ych wysoczyzn po stronie wschodniej s¹ zajête g³ównie przez rozleg³e komp-
35