Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Korytarz ekologiczny doliny Odry
rzek¹ zlokalizowanych jest kilka zak³adów przemys³owych. Odcinek rzeki p³yn¹cy przez
Opole ma d³ugoœæ oko³o 6 km. Wystêpuj¹ce w dnie doliny ¿wiry i piaski maj¹ wartoœæ
gospodarcz¹ i zosta³y udokumentowane jako z³o¿e kruszywa „Opole”, o zasobach bilansowych
100-250 mln ton.
Poni¿ej Opola Odra p³ynie znów jednym, krêtym korytem, jednak¿e i tu pierwotnym
naturalnym uk³adem koryta by³ uk³ad meandruj¹cy. Na odcinku Opole – Brzeg dobrze
widoczne œlady paleomeandrów znajduj¹ siê w rejonie wsi ¯elazna i Narok, na lewym
brzegu, oraz w rejonie wsi Dobrzeñ Ma³y i przy ujœciu Stobrawy, na brzegu prawym.
Odciête zakola przy ujœciu Stobrawy wci¹¿ wype³nia woda – s¹ one po³o¿one w obrêbie
1,5-kilometrowego pasa podmok³ych ³¹k. Pomiêdzy ujœciem Nysy K³odzkiej a Brzegiem
zosta³ przekopany Kana³ Odry o d³ugoœci oko³o 7 km, skracaj¹cy bieg rzeki o prawie 4 km.
Obecnie woda przep³ywa tu dwoma korytami, a ca³y pas od ujœcia Nysy K³odzkiej do
Brzegu, zajêty przez Odrê i ujœciowy odcinek Stobrawy, stanowi nisko po³o¿ony podmok³y
obszar leœno-³¹kowy, ze starorzeczami w ró¿nym stadium rozwoju. Dno doliny na tym
odcinku ma szerokoœæ oko³o 5 km. Obramowania doliny Odry miêdzy Brzegiem a Opolem
s¹ ma³o wyraŸne, a skarpy niskie i nieznacznie nachylone. Dotyczy to przede wszystkim
prawego, pó³nocnego brzegu doliny. Dno doliny Odry przechodzi w zachodni fragment
Równiny Opolskiej, poroœniêty przez Bory Stobrawskie. Lasy jednak nie dochodz¹ do
rzeki, oddziela je 3-5-kilometrowy pas zabudowañ wiejskich i u¿ytków rolnych. Jego oœ
wyznacza równoleg³a do Odry rzeczka ¯ydówka – dop³yw Stobrawy. Lewy brzeg doliny na
odcinku Równiny Niemodliñskiej od Opola po ujœcie Nysy K³odzkiej jest tak¿e s³abo
zaznaczony w krajobrazie, wyraŸniej natomiast rysuje siê od ujœcia Nysy K³odzkiej do
Brzegu, gdzie ma postaæ kilkunastometrowej skarpy, oddzielaj¹cej dolinê od Równiny Grodkowskiej.
Na terenie Brzegu Odra znów dzieli siê na dwa ramiona, z których jedno jest
sztuczne.
Ma³¹ krêtoœæ zachowuje tak¿e Odra na odcinku Brzeg – O³awa, gdzie jej dno rozszerza
siê do 7 km. Wartoœæ wskaŸnika krêtoœci wynosi tu 1,14. Starorzecza wystêpuj¹ tylko na
odcinku Lipki – O³awa (ok. 8 km), gdzie zajmuj¹ w¹ski pas, szerokoœci do 2 km, wzd³u¿
koryta rzeki. Przed O³aw¹, po prawej stronie koryta Odry, znaczny obszar w dnie doliny
zajmuje kompleks leœny, w obrêbie którego liczne s¹ fragmenty dawnych koryt Odry, czêœciowo
wype³nione wod¹, jeziorka, mokrad³a i torfowiska. Jest to fragment o urozmaiconej
rzeŸbie, jak na generalnie monotonne dno doliny Odry. Prawdopodobnie pod koniec plejstocenu
funkcjonowa³ tu jeden wielokorytowy system rzeczny Odry i uchodz¹cej do niej
Smortawy, który w holocenie móg³ dalej siê rozwijaæ jako system anastomozuj¹cy. Regulacje
biegu rzeki i budowa obwa³owañ wzd³u¿ Odry i Smortawy wymusi³a uk³ad jednokorytowy.
Na odcinku Brzeg – O³awa w dwóch miejscach zosta³y przeciête niewielkie zakola:
ko³o Lipek i tu¿ przed O³aw¹. Zbocza doliny s¹ po obu stronach niskie i niewyraŸne, a ró¿-
nice wysokoœci dna doliny i obszarów poza nim nie przekraczaj¹ 10 m.
Odcinek od O³awy do Wroc³awia cechuj¹ znaczne przekszta³cenia antropogeniczne
uk³adu koryta. Naturalnym uk³adem koryta wykszta³conym w holocenie by³ uk³ad wielokorytowy
anastomozuj¹cy, wspólny dla Odry i O³awy, która poni¿ej miasta O³awa zbli¿a siê
do Odry na odleg³oœæ oko³o 0,4 km, po czym p³ynie mniej wiêcej równolegle do Odry na
d³ugoœci 25 km i ostatecznie wpada do niej we Wroc³awiu. Obecnie Odra jest na odcinku do
granic administracyjnych Wroc³awia rzek¹ jednokorytow¹, a na terenie miasta dzieli siê na
28