Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Korytarz ekologiczny doliny Odry
tworzy siê wyspa; zwiêksza to atrakcyjnoœæ terenu dla wielu zwierz¹t, przede wszystkim
dla ptaków wodnych i wodno-b³otnych;
• d¹¿enie do zwiêkszenia retencji glebowej w dolinie Odry i jej zlewni przez zalesianie
gruntów, w³aœciw¹ agrotechnikê (d³ugotrwa³e utrzymywanie szaty roœlinnej), zwiêkszenie
iloœci substancji organicznej w glebie, zabiegi przeciwerozyjne itp.
8. Przebudowa koryta rzeki Odry, budowle hydrotechniczne,
rozwój ¿eglugi
Postuluje siê rezygnacjê z projektów rozbudowy i przebudowy koryta Odry w celu polepszenia
warunków ¿eglugi i dostosowania jej do ruchu barek o wiêkszej ni¿ dotychczas ³adownoœci.
Spowoduje to odejœcie od planu budowy kilkunastu stopni wodnych na odcinku od
Brzegu Dolnego do ujœcia Odry. Wybudowanie tych stopni doprowadzi³oby do zniszczenia
olbrzymiej wiêkszoœci lasów i innych cennych œrodowisk w miêdzywalu. Ka¿dy stopieñ
powoduje podtopienie terenów powy¿ej i obni¿enie poziomu wód poni¿ej. Przyk³ad stopnia
w Brzegu i katastrofalne skutki wywo³ywanej przez niego erozji dennej pokazuje, jakie niebezpieczeñstwo
nios¹ takie inwestycje. Oczywiœcie, mo¿na ograniczyæ erozjê denn¹
buduj¹c nastêpny stopieñ, ale poni¿ej niego wyst¹pi¹ takie same groŸne zjawiska. Z przyrodniczego
punktu widzenia najlepszym rozwi¹zaniem by³aby seria kilku coraz ni¿szych
stopni. Mokwa i Parzonka [1993] proponuj¹ wybudowanie tylko 2-3 stopni na odcinku Rzeczyca
– Œcinawa i sukcesywne uzupe³nianie wyerodowanego dna rzeki poni¿ej ostatniego
stopnia materia³em skalnym. Uwa¿am, ¿e nie nale¿y czekaæ na wybudowanie ostatniego
stopnia, ale stosowaæ to rozwi¹zanie poni¿ej ka¿dego nowego stopnia do czasu wybudowania
nastêpnego stopnia.
Dodaæ trzeba, ¿e proponowana przebudowa Odry by³aby przedsiêwziêciem skrajnie
ryzykownym ekonomicznie. Po pierwsze, równolegle do Odry biegnie linia kolejowa
o du¿ych, nie wykorzystanych mo¿liwoœciach przewozowych. Po drugie, wobec potêguj¹cych
siê skutków efektu cieplarnianego i systematycznie narastaj¹cych niedoborów
wody w pewnych rejonach kraju (w tym i w Polsce Zachodniej), wzrastaæ bêdzie zapotrzebowanie
na ni¹ (dla potrzeb ludnoœci, rolnictwa, przemys³u). Wiêkszy pobór wody rzecznej
spowoduje obni¿enie poziomu wody w Odrze i uniemo¿liwi jej wykorzystanie na potrzeby
transportu wodnego.
Podobnie olbrzymie straty w biocenozach dolinowych wywo³a planowana budowa drogi
wodnej Wschód – Zachód przez Wartê, Noteæ, Kana³ Bydgoski, Wis³ê i Bug. Dotyczy to
zw³aszcza terenów torfowisk, ³¹k zalewowych oraz ptaków wodno-b³otnych (szczególnie
na terenie ujœcia Warty do Odry, czyli na terenie rezerwatu „S³oñsk”).
Nale¿y równie¿ d¹¿yæ do ograniczenia umacniania brzegów tylko do najbardziej zagro-
¿onych odcinków rzek zlewni Odry (miasta, osiedla, ³uki wklês³e). Polecane jest wprowadzanie
umocnieñ biotechnicznych (p³otki faszynowe, wbijane pionowo pale drewniane,
¿ywoko³y, gabiony wype³nione œwie¿o œciêtymi, le¿¹cymi pniami drzew) i stopniowe zastêpowanie
nimi umocnieñ technicznych. Je¿eli umocnienia biotechniczne s¹ niewystarczaj¹ce,
zaleca siê stosowanie narzutu kamiennego lub a¿urowych p³yt. Pomiêdzy kamieniami
i betonem mog¹ wówczas zakorzeniaæ siê roœliny wodne i nadwodne.
194