Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Kierunki ochrony przyrody i korytarza ekologicznego rzeki Odry i jej doliny
szczególnie tam, gdzie znajduj¹ siê lasy, ³¹ki, pastwiska, starorzecza, grunty orne
le¿¹ce od³ogiem, nieu¿ytki oraz na tych odcinkach rzeki, gdzie odsuniêcie wa³ów od
rzeki zmniejszy zagro¿enie powodziowe ni¿ej le¿¹cych terenów zabudowanych; odsuniêcie
wa³ów powoduje, ¿e mog¹ byæ one ni¿sze, zaœ dziêki wiêkszej pojemnoœci miêdzywala
obni¿a siê poziom wezbrañ, spada prêdkoœæ przep³ywu wód powodziowych,
mniejszemu zniszczeniu ulegaj¹ brzegi rzeki i roœlinnoœæ; zwiêksza to równie¿ retencjê
dolinow¹ i zmniejsza ryzyko powodzi na ni¿ej po³o¿onych odcinkach rzeki; w szerokim
miêdzywalu znajdzie siê te¿ miejsce dla rozwoju drzew i krzewów, co zwiêkszy
ró¿norodnoœæ przyrodnicz¹ i krajobrazow¹, spowolni odp³yw cennej wody z obszaru
kraju oraz spowoduje zmianê sposobu zagospodarowania miêdzywala; wiêksze
obszary wokó³ doliny rzecznej zajête bêd¹ wówczas przez ³¹ki, pastwiska i lasy;
• budowê miejscowych obni¿eñ w wa³ach (przewa³ów) i przepustów wa³owych w celu
zwiêkszenia retencji dolinowej i nawadniania terenów zawala, zw³aszcza nadmiernie
przesuszonych ³¹k, lasów i starorzeczy, przy wy¿szych stanach wód w rzece;
• budowê dodatkowych polderów przeciwpowodziowych w dolinie Odry i w dolinach
jej dop³ywów, szczególnie na terenach wymagaj¹cych du¿ego uwilgotnienia przez
otoczenie wa³em torfowisk i innych otwartych terenów podmok³ych oraz lasów ³êgowych
[Jankowski 1993b]; na nadrzecznych terenach odlesionych stworzy to warunki
dla odnowienia lasów ³êgowych, w³aœciwych niektórym fragmentom doliny; wykorzystanie
polderów do odtworzenia typowej dla terenów zalewowych fauny i flory jest
dobrym przyk³adem mo¿liwoœci pogodzenia interesów ochrony przeciwpowodziowej
z ochron¹ przyrody;
• utworzenie terenów zalewowych w strefach przyujœciowych dop³ywów Odry, podobnie
jak ma to miejsce przy ujœciu Warty do Odry; nale¿y w tym celu odsun¹æ istniej¹ce
obwa³owania otaczaj¹ce dop³ywy Odry w strefach przyujœciowych, nawet do
kilku kilometrów; innym rozwi¹zaniem jest budowa polderu na okresowo zalewanym
terenie w wid³ach Odry i jej dop³ywu; pozwoli³oby to wiosn¹ na wype³nianie wod¹
terenów zalewowych i stopniowe obni¿anie jej poziomu w okresach póŸniejszych;
w ten sposób powsta³oby odpowiednie œrodowisko dla rozwoju roœlinnoœci wodnej,
nadwodnej, lasu ³êgowego, tarlisk dla ryb, miejsc rozrodu dla p³azów, miejsc lêgowych
dla ptaków wodno-b³otnych itp.; ponowne podpiêtrzenie wody w okresie jesienno-zimowym,
stworzy miejsca przystankowe i zimowania dla migruj¹cych przez Polskê
i dla zimuj¹cych tu ptaków wodno-b³otnych;
• odbudowê zbiorników ma³ej retencji na dop³ywach Odry (por. dalej);
• zamiast prostowania rzeki i wycinania lasów na odcinkach, gdzie wystêpuj¹ w¹skie
³uki stwarzaj¹ce zagro¿enie powodziowe, wykonanie na zagro¿onych odcinkach
kana³ów ulgi, ³¹cz¹cych pocz¹tek i koniec tego odcinka; dno kana³u ulgi mo¿e znajdowaæ
siê powy¿ej œredniego poziomu wód w rzece dziêki czemu pozostanie on suchy
przez wiêksz¹ czêœæ roku; dno kana³u mo¿e równie¿ znajdowaæ siê poni¿ej œredniego
poziomu wód w rzece; w takim przypadku kana³ mo¿e byæ bezpoœrednio po³¹czony
z rzek¹ wtedy p³yn¹æ w nim bêdzie zwykle czêœæ wód lub te¿ mo¿e byæ odgrodzony
od rzeki œluzami otwartymi tylko przy wysokich stanach wód; optymalnym dla przyrody
wariantem jest utrzymywanie sta³ego poziomu wód w kanale; staje siê on wtedy
kolejnym fragmentem œrodowiska wodnego, a miêdzy meandruj¹c¹ rzek¹ i kana³em
193