Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Korytarz ekologiczny doliny Odry
Istotnym zagro¿eniem dla przyrody w niektórych fragmentach doliny Odry jest intensywne
rolnictwo, które rozwija siê szczególnie na zawalu. Niebezpieczne jest stosowanie
wysokich dawek nawozów (niedopasowanych do potrzeb gleby i rodzaju uprawy) oraz œrodków
ochrony roœlin. Szkodliwe jest tak¿e stosowanie nadmiernego nawo¿enia gnojowic¹
(szczególnie surow¹).
Wiele szkód spowodowa³o zmeliorowanie rozleg³ych torfowisk i ³¹k zalewowych
w dolinie Odry (np. na odcinku Lubuskiego Prze³omu Odry). W dalszym ci¹gu zagro¿eniem
(istniej¹cym i przysz³ym) jest niszczenie zbêdnej roœlinnoœci herbicydami, stosowanie
w uprawach ³¹karskich wysokowydajnych mieszanek traw i wydobywanie torfu. Podobnie
nie kontrolowany i nadmierny wypas zwierz¹t gospodarskich mo¿e przyczyniaæ siê do
zubo¿enia ³¹k i niszczenia siewek drzew.
Du¿ym zagro¿eniem jest tak¿e obserwowane w ci¹gu kilku ostatnich lat czêste zaorywanie
du¿ych fragmentów ³¹k i pastwisk w celu zmiany sposobu ich zagospodarowania
(uprawa zbó¿, warzywnictwo). Wypalanie traw, intensywne nawo¿enie lub nadmierne
zuba¿anie gleby w nutrienty prowadzi do ograniczania sk³adu gatunkowego naturalnej flory
³¹k, pastwisk i torfowisk.
Niebezpieczne dla wiêkszoœci biocenoz w dolinie Odry jest znaczne obni¿enie poziomu
wód gruntowych, spowodowane zmniejszeniem iloœci opadów w ostatnim dziesiêcioleciu,
erozj¹ denn¹ (zw³aszcza na odcinku Brzeg Dolny – Œcinawa), wykonanymi wczeœniej pracami
regulacyjnymi, melioracjami odwadniaj¹cymi, rzadszym zalewaniem terasy Odry.
Szczególnie niekorzystny wp³yw na poziom wód gruntowych na terenach po³o¿onych dalej
od rzeki maj¹ wa³y przeciwpowodziowe. Nie dopuszczaj¹ one wody na teren zawala przy
jej wysokich stanach w rzece. Projekt budowy nowych wa³ów przeciwpowodziowych
w województwie opolskim stanowi wiêc dalsze zagro¿enie œrodowiska przyrodniczego
w dolinie Odry.
W ostatnich latach pojawia³y siê projekty tzw. porz¹dkowania miêdzywala w ramach
ochrony przeciwpowodziowej. Wiêkszoœæ z nich nie zosta³a na szczêœcie zrealizowana. Planowano
bowiem miêdzy innymi wyciêcie lasów w ca³oœci, tj. drzew i podszytu, lub tylko
podszytu i ga³êzi do wysokoœci 2mnaobszarze ponad 4500 ha na odcinku Malczyce –
Nowa Sól. Dziêki wspó³pracy przyrodników z hydrotechnikami pojawi³ siê plan odsuniêcia
wa³ów na dwóch najbardziej zagro¿onych powodziami odcinkach. Niebezpieczne dla przyrody
doliny Odry s¹ projekty zasypywania niektórych starorzeczy po³o¿onych blisko wa³ów
ze wzglêdu na groŸbê przebicia hydraulicznego wody pod wa³em przy wyst¹pieniu powodzi.
Niekorzystna dla ekosystemu rzeki jest daleko posuniêta unifikacja jej koryta. W niewielkim
stopniu rekompensuje to obecnoœæ licznych starorzeczy po³¹czonych stale lub okresowo
z g³ównym korytem rzeki. Dalsze prace regulacyjne (w tym, wspomniane wy¿ej,
odcinanie i zasypywanie starorzeczy) by³yby bardzo niekorzystne.
Chyba najwiêkszym zagro¿eniem dla przyrody doliny Odry jest planowana przebudowa
Odry na drogê wodn¹ o docelowej klasie Vb. Umo¿liwienie korzystania z drogi wodnej barkom
o noœnoœci 3000 ton spowodowa³aby koniecznoœæ budowy kilkunastu stopni wodnych
poni¿ej Brzegu Dolnego i przebudowy wiêkszoœci ³uków rzeki. Podpiêtrzenie wody na stopniach
spowoduje zalanie wiêkszoœci terenów miêdzywala, a przebudowa koryta Odry
186