Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Charakterystyka i ocena wybranych walorów przyrody w dolinie Odry
to lasy wielogatunkowe, ró¿nowiekowe, o drzewostanach wielowarstwowych, z bogatym
podszytem i bujnym runem, maj¹ce odnowienia naturalne.
Lasy istniej¹ce w dolinie Odry, chocia¿ zosta³a uregulowana i obwa³owana, maj¹ wielk¹
wartoœæ przyrodnicz¹. Szczególnie obszar miêdzywala (o szerokoœci od 100 m do ponad
3 km pod Lubi¹¿em), w którym lasy poddawane s¹ okresowym zalewom, poroœniêty jest
najcenniejszymi lasami liœciastymi: ³êgami i gr¹dami. Wartoœæ tych lasów zwiêkszaj¹ liczne
starorzecza rozsiane na ca³ym obszarze doliny Odry. W bezpoœredniej bliskoœci rzeki lasy
poprzecinane s¹ sieci¹ wilgotnych ³¹k i pastwisk z kêpami drzew i krzewów, co zapewnia
ci¹g³oœæ przyrodnicz¹ tych drzewostanów na znacznych obszarach wzd³u¿ rzeki. Du¿e znaczenie
maj¹ równie¿ lasy rosn¹ce poza miêdzywalem – s¹ to w wiêkszoœci gr¹dy. Chocia¿
w³aœnie gr¹dy zajmuj¹ najwiêksz¹ powierzchniê lasów doliny Odry, to najcenniejszymi
lasami odrzañskimi s¹ lasy ³êgowe, przede wszystkim ³êg topolowo-wierzbowy (Salici-Populetum)
oraz ³êg wi¹zowo-jesionowy (Ficario-Ulmetum campestris).
£êg topolowo-wierzbowy (Salici-Populetum) jest to zbiorowisko leœne z panuj¹cymi
gatunkami: wierzb¹ bia³¹ (Salix alba) i wierzb¹ kruch¹ (Salix fragilis) oraz z domieszk¹
topoli czarnej (Populus nigra) i bia³ej (Populus alba). Wystêpuje na piaszczystych aluwiach
du¿ych rzek ni¿owych w zasiêgu wysokich stanów wody (fot. 17 18). Jest to las z bujnym
podszyciem, dwuwarstwowym runem, z trudn¹ do przebycia pl¹tanin¹ pn¹czy. Niegdyœ
szeroko rozpowszechniony – obecnie jego pierwotna powierzchnia w Polsce skurczy³a siê
do 5%! Resztê, ze wzglêdu na ¿yzne gleby (mady), zamieniono na ³¹ki i pola uprawne, na
których z rzadka porozrzucane s¹ wiekowe topole œwiadcz¹ce o istnieniu lasu w przesz³oœci.
£êg wi¹zowo-jesionowy (Ficario-Ulmetum campestris) jest zbiorowiskiem leœnym (fot.
21-24), którego drzewostan buduj¹: jesion (Fraxinus excelsior), wi¹z pospolity (Ulmus
campestris) i d¹b szpu³kowy (Quercus robur); w domieszce wystêpuje olsza czarna (Alnus
glutinosa), wi¹z szypu³kowy (Ulmus laevis), klon polny (Acer campestre), jab³oñ (Malus
silvestris). Warstwa krzewów jest dobrze rozwiniêta. W runie charakterystyczny jest sezonowy
aspekt geofitów wiosennych przed ulistnieniem drzewostanu. Podzespó³ typowy tego
lasu wystêpuje na skrzyd³ach dolin wielkich rzek, w strefie epizodycznych zalewów. Wyeliminowanie
zalewu wskutek obni¿enia dna rzeki lub jej obwa³owania powoduje ustêpowanie
tego zespo³u na rzecz gr¹du.
Spoœród 18 500 ha liœciastych lasów nad Odr¹ dwa obszary zas³uguj¹ na wyró¿nienie
i szczególn¹ ochronê (nawet w randze parku narodowego):
• lasy miêdzy Malczycami a Œcinaw¹ – najwiêkszy obszar (ok. 4000 ha) najlepiej
zachowanych lasów wilgotnych w dolinie Odry. Dominuj¹ tu gr¹dy, ale s¹ i fragmenty
³êgów topolowo-wierzbowych (Salici-Populetum) i wi¹zowo-jesionowych (Ficario-
-Ulmetum campestris);
•
lasy Miêdzyodrza oraz lasy ko³o Stepnicy nad Zalewem Szczeciñskim – obszar silnie
wilgotnych i bagiennych lasów o ³¹cznej powierzchni oko³o 2500 ha, o wysokim stopniu
naturalnoœci, z jedynymi stanowiskami nad Odr¹ nastêpuj¹cych zespo³ów: brzezina
bagienna (Betuletum pubescentis), bór bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum) –
odmiana nadmorska z woskownic¹ (Myrica gale), Myrico-Salicetum auritae – ³ozowisko
z przewag¹ wierzby uszatej (Salix aurita) oraz udzia³em woskownicy (Myrica
157