Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Wody Odry i jej dolina jako œrodowisko ¿ycia ptaków
jest bardzo cenna i to nie tylko w skali regionu. Mo¿na spotkaæ tu rzadkiego na Œl¹sku
derkacza (Crex crex), stwierdzonego m.in. pod KuŸni¹ Raciborsk¹, kaniê rdzaw¹ (Milvus
milvus), której gniazdo znaleziono ko³o Oborowca nad Odr¹ (jest to najdalej na po³udnie
wysuniête stanowisko lêgowe tego gatunku), zimorodka (Alcedo atthis), dudka (Upupa
epops), dziêcio³a bia³ogrzbietego (Dendrocopos leucotos) – gatunek gin¹cy w Europie
Œrodkowej i Zachodniej, a stwierdzony nad Odr¹ pomiêdzy KoŸlem a Krapkowicami, dziêcio³a
zielonosiwego (Picus canus), podró¿niczka (Luscinia svecica) gniazduj¹cego nad stawami
Wielik¹t, kl¹skawkê (Saxicola torquata), remiza (Remiz pendulinus – fot. 29)
i mucho³ówkê bia³oszyj¹ (Ficedula albicollis).
Spoœród lêgowych ptaków wodnych na uwagê zas³uguje doœæ liczne gniazdowanie
mewy œmieszki (Larus ridibundus) na zalanych ¿wirowniach, osadnikach i stawach przemys³owych
w dolinie Odry oraz zagnie¿d¿enie siê mewy pospolitej (Larus canus) ko³o
Kêdzierzyna KoŸla. Interesuj¹cy jest fakt gniazdowania na tym odcinku doliny Odry rybitwy
zwyczajnej (Sterna hirundo), której lêgi stwierdzono m.in. w Krzy¿anowicach pod
Raciborzem i ko³o Zdzieszowic [Dyrcz i in. 1991]. Z wyj¹tkiem czajki (Vanellus vanellus),
która mo¿e gnieŸdziæ siê na podmok³ych ³¹kach w dolinie Odry, pozosta³e gatunki ptaków
wodno-b³otnych wystêpuj¹ prawie wy³¹cznie na dwóch kompleksach stawów rybnych:
Wielik¹t i £ê¿czak.
Stawy Gospodarstwa Rybackiego Wielik¹t w Lubomi usytuowane s¹ w odleg³oœci oko³o
500 m od koryta Odry, kilkanaœcie kilometrów od Bramy Morawskiej. Ca³kowita powierzchnia
22 stawów rybnych wynosi 370 ha. S¹ one po³o¿one w terenie otwartym; w najbli¿-
szej okolicy brak jest wiêkszych kompleksów leœnych, a najbli¿sze kêpy drzew znajduj¹ siê
oko³o 1 km na zachód. Awifaunê lêgow¹ stawów Wielik¹t stanowi 26 gatunków ptaków
wodno-b³otnych. Ogólna liczebnoœæ tej grupy wynosi³a na pocz¹tku lat osiemdziesi¹tych od
540 do 625 lêgowych par [Cempulik 1985].
Do najcenniejszych stwierdzonych gatunków nale¿¹: perkozek (Tachybaptes ruficollis)
wystêpuj¹cy w liczbie 27-29 par, zausznik (Podiceps nigricollis) 20-38 par, perkoz rdzawoszyi
(Podiceps griseigena) 2-4 pary, b¹k (Botaurus stellaris) od 1 do 2 par, b¹czek (Ixobrychus
minutus) 9-16 par, gêgawa (Anser anser) – 1 para, ³abêdŸ niemy (Cygnus olor) 6-8 par,
cyraneczka (Anas crecca) 1 para, krakwa (Anas strepera) 11-13 par, cyranka (Anas querquedula)
4-7 par, p³askonos (Anas clypeata) 2 pary, he³miatka (Netta rufina) 1-3 par, podgorza³ka
(Aythya nyroca) 3-4 par, b³otniak stawowy (Circus aeruginosus) 6-7 par, wodnik
(Rallus aquaticus) 6-9 par, kokoszka wodna (Gallinula chloropus) 20-22 par, sieweczka
rzeczna (Charadrius dubius) 1-3 par, brodziec krwawodzioby (Tringa totanus) 3-6 par, brodziec
samotny (Tringa ochropus) 1-3 par, rycyk (Limosa limosa) 10-12 par i zimorodek
(Alcedo atthis) 2-4 par. Oprócz tego wystêpuj¹ licznie pospolite gatunki ptaków, takie jak:
perkoz dwuczuby (Podiceps cristatus), krzy¿ówka (Anas plathyrynchos), g³owienka (Aythya
ferina), czernica (Aythya fuligula) i ³yska (Fulica atra).
Stawy Wielik¹t maj¹ równie¿ znaczenie dla ptaków przelotnych i zimuj¹cych [Krotoski
1983, Cempulik 1985]. W latach 1982-1983 zaobserwowano tu na przelotach m.in. kormorana
(Phalacrocorax carbo), czaplê bia³¹ (Egretta alba), warzêchê (Platalea leucorodia),
stada gesi (Anser anser, A. fabalis), œwistuna (Anas penelope), ro¿eñca (Anas acuta), g¹go³a
(Bucephala clangula), bielaczka (Mergus albellus), rybo³owa (Pandion haliaetus), biegusa
zmiennego (Calidris alpina), bataliona (Philomachus pugnax), brodŸca samotnego (Tringa
119