Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Korytarz ekologiczny doliny Odry
sprzyjaj¹ gromadzeniu siê wielkich wêdrownych stad ptasich. Jako przyk³ady mog¹ tu
s³u¿yæ miêdzy innymi: fragmenty Odry pod Brzegiem [Borowiec, Tarnawski 1982, Stajszczyk
1994], ujœcie Baryczy, zbiornik Kostrzyñski, rozlewiska pod Starym Kostrzynkiem,
obszar Miêdzyodrza i Zalew Szczeciñski [Jermaczek 1992, Czeraszkiewicz i in. 1992].
Du¿a czêœæ zatrzymuj¹cych siê tam ptaków to migranci, przemierzaj¹cy obszary miêdzy
lêgowiskami po³o¿onymi w tajdze i tundrze euro-suberyjskiej a zimowiskami zlokalizowanymi
w zachodniej i po³udniowej Europie lub Afryce. Przebieg doliny Odry jest niezgodny
z przewa¿aj¹cym kierunkiem wêdrówek ptaków w Europie, który przebiega wzd³u¿ osi
NE-SW, dlatego miejsca koncentracji ptaków w okresie wêdrówek s¹ miejscami postoju
i odbudowy zapasów energetycznych przez gatunki migruj¹ce przez kontynent szerokim
frontem. Oznacza to, ¿e Odra nie bêd¹c w zasadzie szlakiem wêdrownym, przyci¹ga wielkie
rzesze migrantów ptasich na dowolnie zlokalizowany obszar zalewowy. Oczywiœcie,
musi byæ on wystarczaj¹co du¿y i zostaæ zalany w odpowiednim czasie. Przyk³adem mog¹
byæ zbiorniki retencyjne, których pojawienie siê w ostatnim pó³wieczu wywo³a³o nie notowany
wczeœniej wzrost liczebnoœci gatunków migruj¹cych w g³êbi kraju.
Du¿a liczba ptaków korzysta z Odry równie¿ w okresie zimowym. Ocena zimowania
ptaków wodnych w Polsce przeprowadzona w styczniu 1985 roku wykaza³a zimowanie na
Odrze 52 731 osobników z 31 gatunków [Kot i in. 1987]. Najwiêcej, bo ponad 29 000 osobników
zimowa³o na górnej Odrze. Dominowa³a tam krzy¿ówka (Anas platyrhynchos) –
18 800 osobników, œmieszka (Larus ridibundus) – 3061 osobników, nurogêœ (Mergus merganser)
– 2528 osobników, ³abêdŸ niemy (Cygnus olor) – 1660 osobników oraz g¹go³
(Bucephala clangula) – 302 osobniki. Stosunkowo liczna by³a równie¿ ³yska (Fulica atra).
Na szczególn¹ uwagê zas³uguje zimowanie ro¿eñca (Anas acuta), p³askonosa (Anas clypeata),
krakwy (Anas strepera) i œwistuna (Anas penelope).
Na Odrze œrodkowej zimowa³o 6060 osobników z 17 gatunków. Najliczniej wystêpowa³y
kaczki z rodzaju Anas – 4711 osobników, nurogêœ (Mergus merganser) – 466 osobników,
g¹go³ (Bucephala clangula) – 265 osobników oraz ³abêdŸ niemy (Cygnus olor) –
129 osobników.
Na dolnej Odrze stwierdzono zimowanie 17 303 osobników z 23 gatunków ptaków. Najliczniej
wystêpowa³a tu ³yska (Fulica atra) – 8047 osobników, krzy¿ówka (Anas platyrhynchos)
– 1719 osobników, g³owienka (Aythya ferina) – 1056 osobników, nurogêœ (Mergus
merganser) – 1304 osobniki oraz mewy (Larus sp.) – 2989 osobników.
£¹cznie na Odrze w styczniu 1985 roku zimowa³o 25% ptaków stwierdzonych na wszystkich
skontrolowanych obiektach wodnych w Polsce.
Równie wa¿nym zimowiskiem, zw³aszcza dla gêsi zbo¿owej i bia³oczelnej, jest Kostrzyñski
Zbiornik Retencyjny (rezerwat „S³oñsk”) znajduj¹cy siê przy ujœciu Warty do Odry.
5. Charakterystyka awifauny Odry
Kotlina Raciborska
Ca³y odcinek doliny jest ornitologicznie niezbyt interesuj¹cy, co wi¹¿e siê z silnym przekszta³ceniem
i zanieczyszczeniem œrodowiska. Istniej¹ jednak miejsca, w których awifauna
118