Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Korytarz ekologiczny doliny Odry
Odra jest pozbawiona piaszczystych wysp w nurcie i ³awic, tak charakterystycznych dla
Wis³y. Je¿eli nawet œrodowiska takie pojawi¹ siê przy niskich stanach wód, to na krótko, nie
maj¹ wiêc znaczenia jako miejsca lêgowe dla ptaków. Zbli¿ony gatunkowo zespó³ ptaków
mo¿na spotkaæ nad Odr¹ w œrodowisku sztucznie stworzonym przez cz³owieka, jakim s¹
kopalnie i wyrobiska ¿wirów rzecznych. Na zalanych ¿wirowniach, w górnym biegu Odry,
miêdzy Raciborzem a Zdzieszowicami, gniazduj¹ m.in.: mewa œmieszka (Larus ridibundus),
rybitwa zwyczajna (Sterna hirundo), mewa pospolita (Larus canus), sieweczka rzeczna
(Charadrius dubius). W dolnym biegu Odry na terenie kopalni ¿wiru w okolicach Bielinka
dodatkowo gniazduj¹: bardzo rzadka w Polsce rybitwa bia³oczelna (Sterna albifrons)
oraz ohar (Tadorna tadorna) i ostrygojad (Haematopus ostralegus).
Awifauna nadrzecznych terenów otwartych, ³¹k i rozlewisk na terenach aluwialnych
uleg³a w znacznym stopniu zniszczeniu. Degradacja tych œrodowisk nast¹pi³a g³ównie
w wyniku melioracji i osuszania oraz prac regulacyjnych na rzekach. Odcinanie starorzeczy
i prostowanie koryta spowodowa³o przyspieszenie zmian sukcesyjnych na obszarach bezpoœrednio
przylegaj¹cych do rzeki. Budowa obwa³owañ blisko g³ównego koryta zahamowa³a
dop³yw wód na dawne tereny zalewowe, co ca³kowicie zmieni³o ich charakter.
Zdecydowana wiêkszoœæ terenów otwartych nad Odr¹, to obszary wykorzystywane rolniczo.
W tej sytuacji trudno jest dziœ znaleŸæ w dolinie rzeki tereny otwarte o du¿ym znaczeniu
dla ptaków lêgowych. Wyj¹tkiem s¹ starorzecza zlokalizowane miêdzy Malczycami
a G³ogowem, tereny ko³o Krosna Odrzañskiego, zatorfione obni¿enie ko³o S³ubic, Kostrzyñski
Zbiornik Retencyjny, okolice Starego Kostrzynka, obszar Miêdzyodrza oraz ujœcia
i odcinki przyujœciowe rzek nizinnych: Stobrawy, O³awy, Widawy, Kaczawy, Baryczy, Pliszki,
Ilanki czy Warty. Niektóre z tych obszarów zasiedlane s¹ przez zagro¿one wyginiêciem
i rzadkie gatunki ptaków wodno-b³otnych, takie jak: ³abêdŸ krzykliwy (Cygnus cygnus),
ohar (Tadorna tadorna), œwistun (Anas penelope), ro¿eniec (Anas acuta), cyranka
(Anas querquedula), krakwa (Anas strepera), p³askonos (Anas clypeata), ¿uraw (Grus
grus), derkacz (Crex crex), ostrygojad (Haematopus ostralegus), biegus zmienny (Calidris
alpina), batalion (Philomachus pugnax), bekas (Gallinago gallinago), rycyk (Limosa
limosa), krwawodziób (Tringa totanus), kulik wielki (Numenius arquata).
Brak naturalnych terenów otwartych jest czêœciowo równowa¿ony przez wystêpowanie
w dolinie rzeki stawów hodowlanych i sztucznych zbiorników zaporowych. Stawy rybne s¹
atrakcyjnym miejscem lêgowym dla takich gatunków, jak perkozy (Podiceps cristatus,
P. ruficollis, P. nigricollis, P. griseigena), b¹k (Botaurus stellaris), b¹czek (Ixobrychus
minutus), gêgawa (Anser anser), liczne gatunki kaczek, œmieszka (Larus ridibundus) i inne.
W dolinie Odry le¿¹ stawy Wielik¹t i £ê¿czak.
Zbiorniki retencyjne sta³y siê nowymi, sztucznymi œrodowiskami bytowania dla ptaków.
O ich przydatnoœci jako lêgowisk decyduje wiele czynników, np. zmiany poziomu wody,
obecnoœæ wysp, stopieñ zaroœniêcia roœlinnoœci¹ wynurzon¹. W dolinie Odry znajduje siê
jeden zbiornik retencyjny o ogromnym znaczeniu dla ptaków wodnych, jest to Zbiornik
Kostrzyñski, usytuowany miêdzy S³oñskiem i Kostrzynem, w ujœciu Warty do Odry. Zbiornik
ten znany jest równie¿ pod nazw¹ Rezerwatu S³oñsk. Gniazduje tam 50 gatunków ptaków
w tym wiele rzadkich w Polsce i Europie. Zbiornik Kostrzyñski swoim charakterem
przypomina tereny zalewowe w dolinach rzek nizinnych i w ten sposób, chocia¿ czêœciowo
wyrównuje niedobór naturalnych siedlisk tego typu w dolinie Odry.
116