Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Szata roœlinna Odry i jej doliny
wchodz¹ce w sk³ad kompleksu higrofilnych lasów nadrzecznych, ale wa¿ne ze wzglêdu na
pe³nion¹ przez dolinê Odry funkcjê korytarza ekologicznego. S¹ to zazwyczaj zespo³y
o charakterze zonalnym – bory, lasy mieszane, buczyny i œwietliste d¹browy. Najbardziej
interesuj¹cych jest szeœæ zbiorowisk leœnych.
Ribo nigri-Alnetum – ols porzeczkowy. Zespó³ ten jest charakterystyczny dla dolin rzecznych
i okolic mis jeziornych. Wystêpuje w miejscach stale podtopionych. Ma charakterystyczn¹
kêpowo-dolinkow¹ strukturê, przy czym na kêpach wystêpuj¹ gatunki olsowe,
a w dolinkach tworz¹ siê czêsto zbiorowiska wodne i szuwarowe (np. Hottonietum palustris).
Zespó³ wystêpuje wzd³u¿ ca³ej Doliny Dolnej Odry, w Obni¿eniu Œcinawskim oraz
bardzo rzadko na terenie Kotliny Raciborskiej. Zwi¹zany jest z basenami bagiennymi
wystêpuj¹cymi w rozszerzeniach doliny. Na terenie Kotliny Raciborskiej podawany jest
z rezerwatu £ê¿czak [Krawiecowa, Kuczyñska 1964] jako Carici elongatae-Alnetum.
Zespó³ jest tam nieco zdegenerowany (faza I i II) na skutek przesuszenia. Na terenie Obni-
¿enia Œcinawskiego olsy wystêpuj¹ najobficiej w okolicy Wrzosów i Retkowa [Macicka,
Wilczyñska 1988, 1994]. Du¿y kompleks olsowy znajduje siê tak¿e ko³o Zaboru [Drozdowska,
Macicka 1994, Anio³-Kwiatkowska, Weretelnik 1991]. Ich stan zachowania jest doœæ
dobry, zaznacza siê jednak pewna degeneracja na skutek przesuszenia oraz gospodarki leœnej.
Zrêby zupe³ne prowadz¹ do monotypizacji drzewostanów. Najwiêcej danych o zbiorowiskach
olsowych dotyczy Doliny Dolnej Odry. Na terenie Miêdzyodrza zespó³ ten wystêpuje
w trzech wariantach: wariant bagienny – z knieci¹ b³otn¹ (Calla palustris), skrzypem
bagiennym (Equisetum fluviatile) i mann¹ mielec (Glyceria aquatica), wariant mokry –
z niecierpkiem pospolitym (Impatiens noli-tangere), wi¹zówk¹ b³otn¹ (Filipendula ulmaria)
i kielisznikiem zaroœlowym (Calystegia sepium), oraz wariant œwie¿y (Carici elongatae-Alnetum
coryletosum) [Radomski 1968] – faza degeneracyjna powsta³a w wyniku przesuszenia,
z gatunkami klasy Querco-Fagetea jako wyró¿niaj¹cymi. Ols z bogatym udzia³em
d³ugosza królewskiego (Osmunda regalis) podawany jest znad Zalewu Szczeciñskiego [Jasnowska,
Jasnowski, Kwarta 1958] oraz z wysp delty Œwiny [Piotrowska 1960] i okolic Stepnicy
[Celiñski, Piaczyñska 1966].
Salici-Populetum – ³êg topolowo-wierzbowy. Jest to zespó³ leœny stanowi¹cy potencjaln¹
roœlinnoœæ naturaln¹ na piaszczystych aluwiach w dolinach wielkich rzek. Wystêpuje
na najni¿szej terasie zalewowej, na terenach obwa³owanych wchodzi zawsze w sk³ad tak
zwanego miêdzywala (fot. 17-19). Jego zasiêg obejmuje potencjalnie ca³¹ dolinê Odry
[Matuszkiewicz 1967, Wojterski i in. 1973], ale w zwi¹zku z regulacj¹ i budow¹ obwa-
³owañ zachowa³ siê jedynie w bardzo niewielkich fragmentach. Pospolitsza jest jedynie
pozosta³oœæ zespo³u w postaci pojedynczych okazów topoli nad brzegiem Odry – jest to V
faza degeneracji zespo³u (fot. 20). Dobrze zachowane fragmenty zespo³u zachowa³y siê na
terenie Obni¿enia Œcinawskiego – w okolicy Lubi¹¿a, Œcinawy, Chobieni, Retkowa, Orska
i przy ujœciu Baryczy [Anio³-Kwiatkowska i in. 1993, Macicka, Wilczyñska 1988, 1991,
Weretelnik i in. 1990], na Miêdzyodrzu – zespó³ wystêpuje tu w dwóch wariantach: pierwszy
z wierzb¹ bia³¹ (Salix alba) – silnie zabagniony wariant z gatunkami szuwarowymi,
pn¹czami i sadŸcem konopiastym (Eupatorium cannabinum), drugi z topol¹ czarn¹ (Populus
nigra) – wariant mniej podtopiony, wystêpuj¹cy najczêœciej wzd³u¿ kana³ów, z trzcinnikiem
lancetowatym (Calamagrostis canescens), niecierpkiem pospolitym (Impatiens nolitangere)
i ¿ywokostem lekarskim (Symphytum officinale) [Radomski 1962]. Wystêpowanie
³êgu wierzbowo-topolowego jest uwarunkowane corocznymi zalewami, w zwi¹zku z tym
93