Korytarz ekologiczny doliny Odry pdf

Szata roœlinna Odry i jej doliny
dzie jeziornej. Wystêpowanie tego zbiorowiska w Polsce ograniczone jest do okolic Szczecina
[Jasnowska, Jasnowski 1991, Jasnowski 1962] oraz Pojezierza £êczyñsko-W³odawskiego.
Zespó³ jest zagro¿ony wyginiêciem.
Leersio-Bidentetum. Jest to zespó³ b³otny wystêpuj¹cy na aluwiach w kontakcie ze zbiorowiskami
niskotorfowiskowymi. Na terenie doliny Odry wystêpuje rzadko. Podany jest
z torfowiska Smolniki [Jasnowski i in. 1958] oraz z Miêdzyodrza [Jasnowska, Jasnowski
1991].
Aegopodio-Petasitetum hybrydi. Jest to zespó³ o charakterze subborealno-podgórskim,
o charakterystycznej fizjonomii przypominaj¹cej górskie zio³oroœla ze wzglêdu na dominacjê
wielkolistnego lepiê¿nika ró¿owego (Petasites hybridus). Zwi¹zany jest zazwyczaj z dolinami
rzek i szybko p³yn¹cych strumieni. W dolinie Odry wystêpuje w miejscach nas³onecznionych.
Jest odporny na zalewanie. G³ówne centrum wystêpowania zespo³u w tym rejonie
to Nizina Szczeciñska [Æwikliñski 1986]. Zespó³ jest niszczony, z powodu nieprzydatnoœci
gospodarczej.
Zbiorowiska kserotermiczne i piaszczyskowe
Zbiorowiska te zwi¹zane s¹ z dolin¹ Odry poœrednio i uwarunkowane nie specyficznymi
warunkami hydrologiczno-edaficznymi panuj¹cymi w dolinie rzeki, ale rzeŸb¹ terenu. Erozja
rzeczna powoduje powstawanie dolin o stromych krawêdziach, które tworz¹ nas³onecznione
i szybko nagrzewaj¹ce siê siedliska odpowiednie dla roœlinnoœci ciep³olubnej. Gleby
kwaœne, bezwapienne zasiedlane s¹ przez murawy piaskowe z klasy Sedo-Scleranthetea,
natomiast gleby gliniaste, bogate w wêglan wapnia – przez zbiorowiska kserotermiczne
z klasy Festuco-Brometea. Zbiorowiska takie w wyniku naturalnej sukcesji przechodz¹
w zaroœla, a póŸniej w ciep³olubne lasy. Je¿eli siê utrzymuj¹, dzieje siê tak w wyniku
gospodarki cz³owieka (g³ównie wypasów), s¹ to wiêc zbiorowiska pó³naturalne. Najlepiej
wykszta³cone i najbogatsze florystycznie zbiorowiska kserotermiczne wykszta³ci³y siê nad
doln¹ Odr¹, miêdzy Kostrzynem a Szczecinem.
Potentillo-Stipetum. S¹ to subkserotermiczne murawy ostnicowe. Zespó³ powstaje na
zboczach o ekspozycji po³udniowej, na pod³o¿u bogatym w wêglan wapnia. W Polsce
wystêpuje tylko w dolinach Odry i Wis³y oraz w ³¹cz¹cej je Pradolinie Toruñsko-Eberswaldzkiej.
Charakterystyczne jest bogate wystêpowanie stepowych traw – ostnic: Jana (Stipa
joannis), w³osowatej (S. capillata) i powabnej (S. pulcherrima) – wszystkie gatunki chronione
– oraz innych bardzo rzadkich roœlin kserotermicznych, np. dzwonka syberyjskiego
(Campanula sibirica), pajêcznicy liliowatej (Anthericum liliago), wê¿ymordu stepowego
(Scorzonera purpurea) i driakwi wonnej (Scabiosa canescens). W dolinie Odry zespó³ ten
najlepiej wykszta³cony i w najbogatszej postaci wystêpuje w rezerwacie Bielinek nad Odr¹
[Celiñski, Filipek 1957]. W formie nieco ubo¿szej wystêpuje na piaszczystej glebie na
zachodniej krawêdzi Doliny Dolnej Odry w okolicach miejscowoœci Kamionki oraz miêdzy
Pargowem a Siad³em [Radomski, Jasnowska 1964], gdzie antropopresja powoduje degeneracjê
zespo³u (faza I i II). Zespó³ wystêpuje tak¿e na terenie Kotliny Freienwalde, w okolicy
Górzycy [Filipek 1962]. Subkserotermiczne murawy ostnicowe s¹ ma³o odporne na antropopresjê,
która powoduje przede wszystkim wnikanie do ich p³atów pospolitych gatunków
synantropijnych, wypieraj¹cych stopniowo charakterystyczne gatunki zespo³u [Æwikliñski
1972]. Innym zjawiskiem jest zarastanie p³atów zespo³u przez krzewy, co powoduje zacie-
91